วันนี้ (31 พ.ค.) ดร.ธำรงศักดิ์ เพชรเลิศอนันต์ ประธานหลักสูตรรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต โพสต์ข้อมูลความรู้การก่อสร้างรถไฟในสมัยรัชกาลที่ 5 ระบุว่า
กู้เพื่อสร้างทางรถไฟสายใต้สมัย ร.5!!!
การสร้างรถไฟตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 เรื่อยมาในยุคสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ใช้การกู้เงินจากประเทศมหาอำนาจอังกฤษหลายครั้งหลายก้อน ครั้งละเป็นล้านปอนด์ขึ้น
แต่ครั้งที่กู้เงินอังกฤษมากที่สุด คือ 4,630,000 ปอนด์นั้น เพื่อสร้างทางรถไฟสายใต้ เพื่อกลไกทางการเมืองของอำนาจรัฐส่วนกลางกรุงเทพฯ
การที่รัฐบาลรัชกาลที่ 5 ได้กู้เงินก้อนใหญ่ก้อนนี้ มาจากการทำสนธิสัญญากับอังกฤษ 10 มีนาคม 1909/2451(/2) ที่ยินดีตกลงให้เขตแดนสี่รัฐมลายู ไทรบุรี กลันตรัง ตรังกานู ปะลิส เป็นดินแดนอาณานิคมของอังกฤษ (มาเลเซียวันนี้) สยามไทยไม่เกี่ยวด้วยอีกต่อไป
เงินกู้ก้อนนี้ ใช้หนี้คืนให้อังกฤษหมดในปี 2492 หรืออีก 41 ปีต่อมาหลังการกู้เงิน
ที่มา: ประเสริฐ ปัทมะสุคนธ์. รัฐสภาไทย. 2517. หน้า 853.
สนธิสัญญาสยามกับอังกฤษ 10 มีนาคม 1909.
ทั้งนี้มีนายปรินันท์ วรรณสว่าง. นักวิจัยนโยบายอาวุโส สำนักงานคณะกรรมการนโยบายวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรมแห่งชาติ ให้ ข้อมูลเพิ่มเติมว่า เงื่อนไขของเงินกู้ประการหนึ่งคือทางรถไฟสายใต้ที่จะสร้างต้องมีขนาดทาง 1 เมตร (meter gauge) เท่ากับทางรถไฟในมลายาของอังกฤษ. ขนาดทางนี้ต่างจากทางรถไฟหลวงที่อยู่ทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา (สายเหนือ สายอีสาน สายตะวันออก) ซึ่งเป็นทางขนาด 1.435 เมตร (standard gauge) ที่สร้างมาก่อน. ในภายหลังเมื่อมีการสร้างสะพานพระราม ๖ ข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาเชื่อมทางรถไฟหลวงสายใต้กับสายอื่นๆ จึงได้มีการเปลี่ยนขนาดทางรถไฟให้เป็น 1 เมตรเหมือนกันทั่วประเทศ.
