เมื่อเวลา 16.30 น. วันที่ 15 กรกฎาคม เจ้าหน้าที่ตำรวจสภ.เมืองปัตตานี รับแจ้งว่า กลุ่มนักโทษภายในเรือนจำกลางปัตตานี รวมตัวกันเตรียมก่อจลาจล นายกาจก้อง รัตนะ ผอ.ส่วนเรือนจำกลางพร้อมเจ้าหน้าที่จะเข้าไปห้ามปราม แต่ถูกกลุ่มนักโทษขว้างปาด้วยก่อนหินและไม้ ทำให้นายกาจก้องศีรษะแตกได้รับบาดเจ็บ ต้องออกมาปฐมพยาบาล นำส่งโรงพยาบาล ก่อนสั่งการให้เจ้าหน้าที่ทุกนายออกจากเรือนจำพร้อมขอกำลังเสริมจากตำรวจทหาร ฝ่ายปกครอง ประมาณ 300 นาย เข้ามาระงับเหตุ แต่ยังไม่มีการพูดคุย
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า มีกลุ่มควันเกิดขึ้นภายในเรือนจำ ซึ่งเกิดจากเผาอาคารโรงครัว จึงแจ้งระดมรถดับเพลิงประมาณ 10 คันเข้าดับไฟ พร้อมให้เจ้าหน้าที่เรือนจำติดอาวุธเข้าประจำจุด จากนั้นมีการประกาศเจรจาให้หยุดก่อเหตุ
มีรายงานว่า จากการตรวจสอบในเรือนจำพบนักโทษ 3กลุ่มคือคดี ยาเสพติด อาชญากรรม และคดีความมั่นคง รวม 1,500 คน โดยพบว่ามีประมาณ 100 คนที่ร่วมก่อเหตุปกและปลุกระดม โดยมีนักโทษ 2 คน เป็นแกนนำปลุกระดม ทั้งนี้เจ้าหน้าที่ได้ใช้อาวุธยิงเพื่อระงับเหตุการณ์ และมีการยิงขู่ให้หยุด มีรายงานเบื้องต้นแม้เจ้าหน้าที่พยายามระงับเหตุแต่เหคุการณ์บานปลาย กลุ่มนักโทษทะเลาะทำร้ายร่างกายกันมีนักโทษชั้นดีถูกทำร้ายเสียชีวิต 2ราย และมีการโยนร่างเข้ากองเพลิงด้วย
ต่อมาตัวแทนกลุ่มนักโทษที่ก่อเหตุ เสนอข้อเรียกร้อง ขอพบนายสุริยะ อมรโรจน์วรวุฒิ ผู้ว่าราชการจังหวัดปัตตานี แต่ผู้ว่าฯไปราชการกรุงเทพฯ เจ้าหน้าที่จึงต่อรองให้พบรองผจว.แทน พร้อมด้วย ผบ.ฉก.ปัตตานี ผบก.ภ.จว.ปัตตานี และนายอำเภอเมืองเข้าเจรจาแทน แต่มีเงื่อนไขให้นักโทษทั้งหมดกลับเข้าเรือนนอน และให้ส่งตัวแทนมาเจรจาพูดคุยโดยยึดแนวทางสันติ
เบื้องต้นมีรายงานว่า สาเหตุการจลาจลครั้งนี้ พบว่า กลุ่มนักโทษอ้างว่า มีการใช้มาตรการเข้มงวดมากเกินไป
มีรายงานด้วยว่า ขณะเกิดเหตุ ผู้ต้องขังได้ก่อความวุ่นวาย ทำลายสิ่งของ และพยายามทำร้ายผู้คุมเรือนจำที่ต้องวิ่งหนีตายออกมาภายนอก จนท.ได้ทำการปิดประตูเพื่อป้องกันไม่ให้ผู้ต้องขังหลบหนีออกมาและทำร้ายเจ้าหน้าที่
สำหรับสถานการณ์ล่าสุด พบว่ามีกลุ่มควันลอยออกมาจำนวนมาก ตรวจสอบเบื้องต้นพบว่าเกิดเพลิงไหม้บริเวณเรือนนอนและมีการจุดไฟเผาหลายจุด สถานการณ์ภายในยังคงตรึงเครียดบรรดาผู้ต้องขังยังโห่ร้องเสียงดัง จนถึงขณะนี้เจ้าหน้าที่ยังไม่สามารถเข้าไปภายในได้ เพียงรอดูสถานการณ์และได้ประสานนถดับเพลิงมาเพื่อระงับเหตุเพลิงไหม้ที่กำลังรุนแรงหลายจุดภายในเรือนจำ ขณะนี้ พล.ต.ต.ทนงศักดิ์ วังสุภา ผบก.ภ.จ.ปัตตานีเดินทางมาอำนวยการเพื่อเตรียมขอกำลังชุดปราบจราจลปัตตานีเข้ามาแล้วสถานการณ์ล่าสุด กองร้อยควบคุมฝูงชน ภ.จว.ปัตตานี ได้เข้าควบคุมสถานการณ์
