สำนักข่าวรอยเตอร์รายงานว่า นายรามอน โลเปซ รัฐมนตรีการค้าฟิลิปปินส์ เปิดเผยเมื่อวันที่ 21 ตุลาคมว่า ฟิลิปปินส์จะยังคงความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจและการค้ากับสหรัฐอเมริกาเหมือนเดิม 1 วันหลังจากที่ประธานาธิบดีโรดริโก ดูแตร์เตของฟิลิปปินส์ ประกาศแยกทางกับสหรัฐ
นายดูแตร์เตกล่าวระหว่างการนำคณะนักธุรกิจกว่า 200 คน เดินทางเยือนกรุงปักกิ่งของจีนที่เขาระบุว่าเป็นการปูทางสู่ความสัมพันธืางการค้าใหม่ในขณะที่ความสัมพันธ์อันยาวนานกับชาติพันธมิตรเก่าแก่อย่างสหรัฐอเมริกาเริ่มย่ำแย่ลง
“ท่านผู้มีเกียรติทุกท่านในที่แห่งนี้ ผมขอประกาศแยกทางกับสหรัฐทั้งในทางทหารและด้านเศรษฐกิจ แต่อาจจะไม่ใช่ในด้านสังคม” นายดูแตร์เตกล่าวต่อหน้าคณะนักธุรกิจจีนและฟิลิปปินส์และนายจาง เกาลี่ รองนายกรัฐมนตรีจีน ท่ามกลางเสียงปรบมือดังสนั่นที่มหาศาลาประชาชนในกรุงปักกิ่งของจีน
ความพยายามที่จะสานสัมพันธ์กับจีนของนายดูแตร์เต ถือเป็นการเลี้ยวกลับด้านนโยบายต่างประเทศของฟิลิปปินส์ และเกิดขึ้นไม่กี่้เดือนหลังจากที่ศาลอนุญาโตตุลาการถาวร (พีซีเอ) ณ กรุงเฮก ประเทศเนเธอร์แลนด์ มีคำพิพากษาว่า จีนไม่มีข้อรับรองทางประวัติศาสตร์ในการอ้างสิทธิครอบครองเหนือพื้นที่ส่วนใหญ่ในทะเลจีนใต้ ในคดีที่รัฐบาลชุดก่อนหน้าของฟิลิปปินส์ยื่นฟ้อง
นายโลเปซพยายามชี้แจงเรื่องนี้โดยเปิดเผยกับซีเอ็นเอ็นฟิลิปปินส์ว่า “ขอผมพูดให้ชัดเจน ประธานาธิบดีดูแตร์เตไม่ได้พูดถึงการแยกตัว ในแง่ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ เราไม่ได้หยุดการค้าขาย และการลงทุนในอเมริกา ประธานาธิบดีดูแตร์เตเพียงแต่ต้องการอ้างเฉพาะเจาะจงถึงความปรารถนาที่จะกระชับความสัมพันธ์กับจีนและภูมิภาคอาเซียนที่เราค้าขายด้วยมายาวนานหลายศตวรรษให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้น”
“แต่ไม่ได้หมายความว่าเราจะหยุดกิจกรรมทางด้านการค้าขายและลงทุนกับชาติตะวันตก โดยเฉพาะอย่างยิ่งสหรัฐ” นายโลเปซกล่าว และว่า ฟิลิปปินส์เพียงแค่ยุติการพึ่งพาชาติใดชาติหนึ่งหรือชาติตะวันตกมากเกินไปเท่านั้น
ด้านมอลลี คอสซินา เจ้าหน้าที่ทูตฝ่ายสื่อของสถานทูตสหรัฐในกรุงมะนิลา ระบุว่า สหรัฐมองว่าฟิลิปปินส์ เป็นพันธมิตรสำคัญในการ “สร้างสมดุลใหม่ในเอเชีย” ในการเผชิญหน้ากับการผงาดขึ้นมาของจีน เราต้องฟังคำยืนยันจากรัฐบาลฟิลิปปินส์ว่าคำกล่าวในการประกาศแยกตัวของนายดูแตร์เตหมายความว่าอย่างไร แต่เรื่องดังกล่าวได้ทำให้เกิดสถานการณ์ที่ไม่แน่นอนโดยไม่จำเป็น
ก่อนหน้านี้วันเดียวกัน บีบีซีรายงานว่านายจอห์น เคอร์บี โฆษกกระทรวงต่างประเทศสหรัฐ ระบุวันเดียวกันว่า สหรัฐงุนงงกับถ้อยคำประกาศแยกตัวจากสหรัฐของนายดูแตร์เต โดยนายแดเนียล รัสเซล ผู้ช่วยรัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐด้านกิจการเอเชียตะวันออกและแปซิฟิก จะเดินทางไปยังกรุงมะนิลาในสุดสัปดาห์นี้เพื่อขอคำตอบในเรื่องดังกล่าว
