| ที่มา | มติชนออนไลน์ |
|---|---|
| ผู้เขียน | สุจิตต์ วงษ์เทศ |
| เผยแพร่ |
ทุ่งอยุธยานอกเกาะเมืองโดยรอบ มีมากมายหลายทุ่งในชื่อต่างๆ กัน จำไม่หวาดไม่ไหว ขึ้นอยู่ว่าจะให้ครอบคลุมพื้นที่กว้างขนาดไหน?
ด้านทิศตะวันออก ถ้าใกล้เกาะเมืองซึ่งเป็นที่รู้จักทั่วไปเพราะมีถนนสายเอเชียตัดผ่าน เรียก ทุ่งหันตรา ถัดทุ่งหันตราออกไปทางตะวันออกเรียกทุ่งชายเคือง ถัดทุ่งชายเคืองไปทางตะวันออกเรียกทุ่งอุทัย ถัดทุ่งอุทัยไปทางตะวันออกเรียกทุ่งหลวง ถัดทุ่งหลวงไปอีกก็พ้นปริมณฑลอยุธยา
ทุ่งเหล่านี้สมัยโบราณปลูกข้าวพันธุ์หนีน้ำ มีรากยาวเป็นวา เพราะต้องเหยียดยอดข้าวให้พ้นน้ำที่หลากท่วมในหน้าน้ำหลาก ถ้าหนีไม่พ้นก็เน่าตายอยู่ใต้น้ำ
ทุ่งหันตรา, ทุ่งชายเคือง, ทุ่งอุทัย ปัจจุบันเป็นบริเวณต่อเนื่อง อ. เมือง, อ. อุทัย, อ. วังน้อย จ. พระนครศรีอยุธยา ถูกกำหนดจากรัฐบาลก่อนๆ ให้เป็นย่านอุตสาหกรรมทำลายทุ่ง ซึ่งเป็น “แก้มลิง” ธรรมชาติ
ทุ่งอุทัย
ยุคต้นอยุธยา ทุ่งอุทัยเป็นพื้นที่ทำพิธีเบิกโขลนทวาร (หรือเบิกประตูป่า) ก่อนยกทัพไปทำสงครามทางทิศตะวันออก
มีหลักฐานในแผ่นดินเจ้าสามพระยา (สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2) พ.ศ. 1974 จะไปตีนครธม (เมืองพระนครหลวง, ศรียโสธรในกัมพูชา) ยกไพร่พลออกจากพระนครศรีอยุธยา พร้อมมเหสี ทำพิธีกรรมบริเวณทุ่งหันตรา-ทุ่งอุทัย
มเหสีทรงครรภ์ครบกำหนด จึงคลอดโอรสที่ทุ่งอุทัย ต่อมาคือสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ มีบอกในยวนพ่ายโคลงดั้น (บท 61, 62) ว่า
แถลงปางปิ่นภูบาล บิตุราช
ยังยโสธรคล้อย คลี่พล
๏ แถลงปางพระมาตรไท้ สมภพ ท่านนา
แดนด่ำบลพระอุทัย ท่งกว้าง
ทุ่งหลวง
ทุ่งหลวง แปลว่า ที่ราบโล่ง กว้างใหญ่ สมัยโบราณแทบไม่มีหมู่บ้าน
หมายถึงพื้นที่ราบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาตอนล่าง (ฝั่งซ้าย) ตั้งแต่ฟากตะวันออกของแม่น้ำป่าสัก ไปถึงแม่น้ำนครนายก
เป็นเขตติดต่อระหว่าง จ. พระนครศรีอยุธยา กับ จ. สระบุรี ไปจน จ. นครนายก
เส้นทางพระเจ้าตาก
ทุ่งอุทัย, ทุ่งหลวง อยู่บนเส้นทางพระเจ้าตาก หนีจากอยุธยาเมื่อ พ.ศ. 2310 ไปทางทิศตะวันออกมุ่งเมืองจันทบุรี
ผ่าน อ. อุทัย, อ. วังน้อย (อยุธยา) กับที่ดอน อ. หนองแค (สระบุรี) มุ่งนครนายก, ปราจีนบุรี, ฉะเชิงเทรา, ชลบุรี, ระยอง ฯลฯ
เส้นทางนิราศสุนทรภู่
สุนทรภู่ เคยเดินทางนั่งเรือนิราศเส้นทางเดียวกับพระเจ้าตาก ผ่านทุ่งหันตรา ทุ่งอุทัย ทุ่งหลวง ฯลฯ มีบอกในนิราศวัดเจ้าฟ้า แต่งสมัย ร.3
