| ที่มา | คอลัมน์ เดือนหงายที่ชายโขง มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | ธีรภัทร เจริญสุข |
| เผยแพร่ |
เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ เมืองต้นผึ้ง แขวงบ่อแก้ว สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว บริหารงานโดยกลุ่มบริษัทดอกงิ้วคำ ของอภิมหาเศรษฐีจ้าวเหว่ย นอกจากจะมีกาสิโนขนาดใหญ่ตั้งขึ้นดึงดูดนักพนันทั้งไทย ลาว จีน พม่า แล้ว ยังมีชุมชนชาวจีนขนาดใหญ่ตั้งอยู่รอบๆ เป็นเหมือนเมืองจีนขนาดย่อมที่ยกชุมชนจีนทั้งเมืองมาอยู่บนแผ่นดินลาว
บริเวณ “ตลาดจีน” หรือไชน่าทาวน์ของเขตเศรษฐกิจพิเศษ ก่อสร้างในลักษณะเลียนแบบย่านการค้าโบราณยุคราชวงศ์ซ่ง มีรูปปั้นขงจื๊อต้อนรับเราหลังเดินลอดซุ้มประตูเข้าไป ทางเดินปูคอนกรีตเลียนแบบหิน มีร้านค้า ของที่ระลึก และร้านอาหารประปรายในลักษณะเงียบเหงา ดูเหมือนไม่มีการค้าจริง มีศาลเจ้าจีนสวนแบบจีนและโรงแรมสไตล์จีนโบราณที่ยังไม่เปิดทำการแม้ว่าจะสร้างมานานกว่า 2 ปี รวมถึงการตกแต่งประติมากรรมตามตำนานจีน ไม่ว่าจะเป็น 24 ยอดกตัญญู หรือสามก๊ก ตั้งอยู่ตามทางเดิน สวยงามชวนน่าถ่ายภาพเป็นที่ระลึก และเมื่อเดินไปจนสุดทางย่านร้านค้าประมาณ 500 เมตร เป็นวัดจีนนาม “ซงซานซื่อ” ที่ประดิษฐานเจ้าแม่กวนอิมองค์ใหญ่ที่ทำจากหยกไว้
อีกฟากหนึ่งของถนนข้างวัด เป็นย่านภัตตาคารจีนหลากหลายแบบ มีอาหารจีนจากหลายมณฑล รวมถึงร้านอาหารเกาหลีและอาหารญี่ปุ่นแต่ร้านค้าส่วนใหญ่นั้นปิดทำการ หรือมีแต่เพียงร้านโล่ง ข้างย่านร้านอาหารเป็นผับ บาร์ 2 แห่งที่จะเปิดทำการในยามค่ำคืนเมื่อพนักงานของกาสิโนและโรงแรมเปลี่ยนกะทำงาน มีร้านอินเตอร์เน็ตคาเฟ่กึ่งร้านเกมออนไลน์ที่เต็มไปด้วยลูกหลานพนักงานและวัยรุ่นชาวจีนเข้าไปเล่น ซูเปอร์มาร์เก็ตและร้านเครื่องใช้ไฟฟ้า รวมถึงร้านโทรศัพท์มือถือที่ทั้งหมดเป็นแบรนด์จีนที่นำเข้ามาจากจีนทางเรือ โรงอุปรากรจีน (งิ้ว) และโรงละครขนาดใหญ่ที่ยังไม่เปิดทำการ รวมถึงย่านโคมแดงที่มีร้านนวดสำหรับท่านชายโดยสาวบริการจีนตั้งอยู่อย่างเปิดเผย
ไกลออกไปจากย่านการค้า เป็นอพาร์ตเมนต์สำหรับผู้อยู่อาศัยสูง 6-8 ชั้นหลายอาคาร และพื้นที่การเกษตรปลูกผักและผลไม้สำหรับบริโภคภายในเขต รวมถึงเป็นที่ตั้งของกองกำลังรักษาความปลอดภัยที่สังกัดกลุ่มบริษัทดอกงิ้วคำ โดยพนักงานรักษาความปลอดภัยที่ได้รับจ้างมาส่วนหนึ่งเป็นตำรวจนอกราชการของจีน ป้อม รปภ.และชุดเครื่องแบบจะติดตราของบริษัทไว้อย่างชัดเจน และมีอำนาจตรวจตรารักษาความสงบภายในโดยไม่มีตำรวจของ สปป.ลาวเข้ามาเกี่ยวข้อง เมื่อสอบถามกับเจ้าหน้าที่ว่า หากเกิดเหตุขึ้นภายในเขตเศรษฐกิจพิเศษนี้ใครเป็นผู้ดูแลรับผิดชอบ ก็ได้รับ
คำตอบว่า “จงกั๋วจิ้งฉา” (ตำรวจจีน) ที่บริเวณท่าเรืออีกท่าหนึ่ง พบประกาศสุนัขจรจัดกัดทำร้ายผู้คน ก็มีประกาศจากทางสำนัก รปภ.ของบริษัทแจ้งเตือนและดำเนินการอยู่แทนที่จะเป็นเจ้าหน้าที่ ปกส.ของลาว ยกเว้นในกรณีมีคดีร้ายแรงเป็นที่จับตามองของประชาชนและนานาชาติ ทางตำรวจลาวจึงจะเข้ามาแทรกแซงได้อย่างเป็นทางการ
จึงกล่าวได้ว่าพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำที่รับสัมปทานเช่า 99 ปี เป็นพื้นที่ของจีนโดยสมบูรณ์ ในทางเดียวกัน พื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษลักษณะคล้ายคลึงกันนี้ ยังเกิดขึ้นกับพื้นที่เช่าของบริษัทจีนอีกหลายแห่งทั่วทั้งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ไม่ว่าจะเป็นส่วนอื่นของลาว กัมพูชา พม่า เวียดนาม ตลอดจนหลายพื้นที่ในแอฟริกา อเมริกาใต้ และตะวันออกกลาง
พื้นที่เมืองจีนย่อส่วนดังกล่าว เป็นการกระจายประชากรจีนออกมายังต่างประเทศ เผยแพร่อิทธิพลทางการเงินและแสดงถึงวัฒนธรรมจีนไปพร้อมกัน โดยใช้ทรัพยากรของประเทศที่ไปตั้งรกราก และเป็นไปได้ว่า ลูกหลานของชาวจีนที่อยู่ในเขตเศรษฐกิจเหล่านั้นจะเติบโตและเข้าไปมีอิทธิพลต่อประเทศที่อยู่อาศัย โดยอิงอำนาจของบริษัทที่รับสัมปทานและรัฐบาลจีนหนุนหลัง การควบคุมดูแลและตรวจสอบของรัฐบาลท้องถิ่นจึงจำเป็นอย่างยิ่ง เพื่อไม่ให้เกิดสิทธิสภาพนอกอาณาเขตเป็นอาณานิคมจำลองขึ้นบนแผ่นดินตัวเอง
