เปิดคลิปลับ! ปากคำ 3 ชาวบ้านเล่าเหตุการณ์’ลักลอบขุด’ปราสาทเขาปลายบัด 50 ปีที่แล้ว ก่อน’โพธิสัตว์’อายุกว่าพันปีโผล่ต่างประเทศ
ตกเป็นประเด็นข่าวต่อเนื่องมาตั้งแต่สัปดาห์ที่แล้ว และยังไม่มีทีท่าจะจบลงง่ายๆ สำหรับกระแส “ทวงคืน” พระโพธิสัตว์สัมฤทธิ์จากปราสาทเขาปลายบัด 2 อำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์ ที่ถูกบริษัทเอกชนนำออกประมูลขาย โดยมีผู้ซื้อไปในราคา 92,500 ดอลลาร์สหรัฐ ล่าสุด ดร.รังสิมา กุลพัฒน์ นักวิจัยประจำแคโรไลนา เอเชีย เซ็นเตอร์ ม.นอร์ธ แคโรไลนา สหรัฐอเมริกา ได้เปิดเผยกับ “มติชน” ว่ายังมีโบราณวัตถุจากประเทศไทยอีกหลายชิ้นใน The Metropolitan Museum of Art หรือ พิพิธภัณฑ์ศิลปะเมโทรโพลิแทน ในนิวยอร์ก หนึ่งในนั้นคือ พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรสัมฤทธิ์ ซึ่งมีป้ายคำอธิบายระบุไว้อย่างชัดเจนว่า พบที่ปราสาทปลายบัด 2 สร้างความฮือฮาขึ้นมาอีกครั้ง
อย่างไรก็ตาม ได้มีผู้ตั้งคำถามถึงที่มาของประติมากรรมดังกล่าว ว่ามาจากปราสาทปลายบัดจริงตามที่กล่าวอ้างกันหรือไม่ ? ซึ่งนอกจากบทความโดย เอมม่า ซี บังเกอร์ ภัณฑารักษ์พิพิธภัณฑ์ศิลปะเดนเวอร์ ในวารสารอาร์ต ออฟ เอเชีย เมื่อ ค.ศ.1970 ที่กล่าวถึงประติมากรรมชุดนี้โดยระบุถึงปราสาทเขาปลายบัด 2 แล้ว ศาสตราจารย์ ม.จ.สุภัทรดิศ ดิศกุล อดีตคณบดีคณะโบราณคดี ม.ศิลปากร ก็เคยกล่าวถึงโบราณวัตถุชุดดังกล่าว ซึ่งไปโผล่ในยุโรปประมาณ 300 องค์ โดยคาดกันว่าถูกลักลอบออกนอกประเทศในยุคสงครามเวียดนาม ราว พ.ศ.2507
ล่าสุด “มติชน” ได้รับคลิปยืนยันถึงการลักลอบขุดในปราสาทต่างๆ บนเขาปลายบัด โดยเป็นปากคำจากชาวบ้าน 3 ราย ซึ่งเป็นผู้เห็นเหตุการณ์ทั้งหมด ได้แก่
1.นายเย็น พลสำหวัง บันทึกเทปเมื่อวันที่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ.2554
2.นายยอด พลสำหวัง (ปัจจุบันเสียชีวิตแล้ว) และ 3.ตาเฉื่อย ไม่ทราบนามสกุล บันทึกเทปเมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 2557
สัมภาษณ์โดย นายทนงศักดิ์ หาญวงษ์, นายโชติวัฒน์ รุญเจริญ นักวิชาการอิสระ และนายสตีเฟน เมอร์ฟี่ ภัณฑารักษ์พิพิธภัณฑ์อารยธรรมเอเชีย ประเทศสิงคโปร์ นายทนงศักดิ์กล่าวว่า ตนและเพื่อนนักวิชาการอีก 2 ราย ได้เดินทางไปสัมภาษณ์ชาวบ้านที่บ้านยายแย้ม ตำบลยายแย้ม อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จ.บุรีรัมย์ ซึ่งยอมรับว่าเป็นผู้เห็นเหตุการณ์ทั้งหมด
ความสำคัญของคลิปเล่าเหตุการณ์นี้ นอกจากจะยืนยันได้ว่าปราสาทบนเขาปลายบัดถูกลักลอบขุดจริงเมื่อกว่า 50 ปีก่อน ข้อมูลหลายอย่างจากปากคำของชาวบ้าน ยังตรงกับข้อเท็จจริงบางอย่างจนน่าประหลาดใจ ยิ่งย้ำชัดถึงที่มาของประติมากรรมชุดดังกล่าวว่าเดิมเคยอยู่ที่นี่จริง อาทิ ข้อมูลของนายเฉื่อย ซึ่งระบุว่า มีการพบประติมากรรมบนเขาราว 300 องค์ ตรงกันกับข้อมูลในบทความของศาสตราจารย์ หม่อมเจ้า สุภัทรดิศ ดิศกุล ที่กล่าวถึงจำนวนประติมากรรมโบราณที่ไปพบอีกครั้งในยุโรป
เนื้อหาโดยสรุปจากปากคำของชาวบ้านทั้ง 3 ราย มีดังนี้
นายเย็น (สวมเสื้อ พูดคุยบนปราสาท) “กรมศิลป์มาทำชุดหลังก็เมื่อตามีอายุมากแล้ว (คาดว่ามาสำรวจทำแผนผังเพราะไม่เคยได้รับการขุดแต่งมาก่อน) แต่ก่อนกรมศิลป์มาเขาก็ได้ขุดทำลายออกหมดทำให้หินกระจัดกระจาย เดิมมีปราสาทอยู่ 5 หลัง หลังที่เห็นคือองค์กลาง มากสุดที่เจอพระพุทธรูปใหญ่”
นายยอด (ไม่สวมเสื้อ พูดคุยบริเวณเพิงสังกะสี) “เคยขึ้นปราสาทปลายบัด เห็นคนขุดหลายคน ใช้ชะแลงงัดหินออก มีปราสาท 2 หลัง ทางโน้นก็มี ทางนี้ก็มี เวลาขุดผ่านมาแล้วประมาณ 50 ปี คนที่มาขุดไม่รู้ว่ามาจากไหนเต็มเขา มีตำรวจมาไล่ครั้งหนึ่ง วิ่งหนีกันกระจุย เมื่อตายอดหยิบภาพประติมากรรมสำริดขึ้นมาดูก็บอกว่าเป็นพระแบบนี้ มีแต่ใหญ่ๆ องค์งามๆ หามมาไม่ได้มันหนัก (ทำมือสองข้างกางออกแสดงความใหญ่ขององค์พระ)” นายเฉื่อยพูดคุยที่บ้านผนังฉาบปูน ช่วงท้ายถอดเสื้อ ถือผ้าไล่แมลง
“(ผู้สัมภาษณ์นำภาพให้ดู) เห็นว่าได้หลายองค์แต่จำไม่ได้หรอกเพราะมีคนเอาไปคนละที องค์นาคปรกที่จำได้แน่ พบพระพุทธรูปบนเขาปลายบัด 2 ในหลุมใหญ่ ราว 300 องค์ พระนาคปรกขนาดใหญ่เท่าคนพบอยู่บริเวณหน้าปราสาท เด็กเขาเอามีดแซะลงไปโดนหัวไหล่ จึงขุดขึ้นมา เห็นอยู่ในท่านอนตะแคง ใช้คนยกราว 7-8 คน เอามาไว้ข้างคลอง พระองค์นั้นกลางคืนมีแสงออกมาเลย
พระทั้งหมดเขาขนเอามาเก็บที่บ้าน ต่อมานายอำเภอทราบเลยมายึดเอาไปหมด นายอำเภอชื่อสมพร ไม่ทราบนามสกุล รู้เพียงว่านายอำเภอถูกคอมมิวนิสต์ยิงตายที่บ้านสุขสำราญ ส่วนพระองค์เล็กๆ อื่นนั้นไม่ทราบว่าอยู่ที่ไหนบ้าง
(ผู้สัมภาษณ์ถามว่า มีการถ่ายภาพไว้หรือไม่) ตอบว่าอาจมีกำนัน ผู้ใหญ่บ้านถ่ายรูปไว้หรือไม่ก็ไม่รู้ เจอพระองค์เล็กๆ ในปราสาท ในการขุดเขาขุดอยู่หลายวัน ให้คนที่เห็นพระคอยเอามีดเสียบเลาะข้างปราสาทจนพบ กองอิฐข้างปราสาทที่พังนั้นเจอพระขนาดเล็กๆ อีกราว 40 องค์ พบพระองค์ใหญ่ 1-2 องค์ มันผุแล้ว เจอในหลุมมีอะไรกั้นข้างบน เหมือนห้องกรุเก็บของ”
ชมคลิป
