| ที่มา | มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | พนิดา สงวนเสรีวานิช - เรื่อง พัทรยุทธ ฟักผล - ภาพ |
ไม่ว่าจะเป็นเห็ดชนิดใด เมื่อมาอยู่ในมือเธอ กลายเป็นเรื่องง่าย…
โดยเฉพาะเห็ดที่มีสรรพคุณในทางยา ต่อให้เพาะยากแสนยาก อย่าง เห็ดหลินจือ เห็ดถั่งเช่าสีทอง หรือเห็ดแอนโทรเดีย ซึ่งไต้หวันใช้เวลาในการเพาะนานถึง 4-7 ปี จึงจะได้ดอกงาม เธอทำได้ภายในเวลาเพียง 1 ปี 4 เดือน
เป็นคนไทยคนเดียวที่ได้รับรางวัลเกษตรกรดีเด่นที่ปฏิบัติงานเพื่อสังคมและทำคุณประโยชน์ให้แก่ส่วนรวม จากสมาคมเทคโนโลยีการเกษตรแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เจ้าของฉายา “ราชินีเห็ด” หรือ “ปอบเห็ด”
พยง แสนกมล เป็นผู้หญิงตัวเล็กๆ ที่เรียนในระบบเพียงประถมศึกษาปีที่ 7 อาศัยใจรัก “เห็ด” กับความมานะอุตสาหะที่มีเกินร้อย ขยันเสาะแสวงหาความรู้ให้ตนเองตลอดเวลา รวมทั้งความไม่เคยหยุดนิ่งกับที่ เมื่อได้ความรู้ใหม่ๆ ก็จะมาทดลองต่อยอดซ้ำแล้วซ้ำเล่า กระทั่งประสบความสำเร็จ และใช้ความรู้นั้นช่วยเหลือคนที่ด้อยโอกาสได้จริงและอย่างต่อเนื่องมาโดยตลอด
ล่าสุด สถาบันการเรียนรู้เพื่อปวงชนได้มอบปริญญาศิลปศาสตรบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (การพัฒนาท้องถิ่นแบบบูรณาการ) ประจำปีการศึกษา 2557
“ดิฉันเพิ่งเป็นตัวจริงของการทำเห็ดจากไต้หวันได้แค่ 2 ปี” เธอสารภาพอย่างภาคภูมิใจ
ก่อนหน้านี้เธอรับเชิญไปในฐานะตัวแทน ผอ.อนันต์ บุญมี ผู้อำนวยการศูนย์พัฒนาโครงการหลวงขุนวาง ไปเป็นจิตอาสางานวัฒนธรรม โครงการความร่วมมือระหว่างไทย-ภูฏาน
กระทั่งเมื่อ ไอซีดีเอฟ ไต้หวัน (International Corporation and Development Fund) ที่ให้การสนับสนุนโครงงานด้านสิ่งแวดล้อม สาธารณสุข กสิกรรม การศึกษา และเทคโนโลยีการสื่อสารสารสนเทศ เพื่อการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ เปิดสอบวิจัยเห็ด ทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ (กระบวนการขยายเชื้อเห็ดซึ่งเป็นเชื้อตั้งต้น) เมื่อ 4 ปีที่แล้ว เธอสอบผ่าน จึงได้รับการรับรองว่าเป็นผู้มีความสามารถในการเพาะเห็ดแอนโทรเดีย เห็ดสมุนไพรซึ่งสารสำคัญช่วยเพิ่มภูมิคุ้มกันและฟื้นฟูอาการป่วยหลายๆ ชนิด
พยง แสนกมล เป็นชาวจังหวัดอ่างทอง เป็นลูกคนกลางในพี่น้อง 5 คน ของ คุณพ่อทองแดง และ คุณแม่สำราญ จันทร์สิงห์ ความที่พ่อแม่ยากจนต้องไปรับจ้างทำงานก่อสร้างในกรุงเทพฯ เด็กหญิงพยงจึงอาศัยอยู่กับยาย เล่าเรียนเขียนอ่านกระทั่งจบประถมศึกษาปีที่ 7 ที่โรงเรียนวัดโคกพุทรา (อดุลราษฎร์บำรุง) อ.โพธิ์ทอง ก็ต้องออกจากโรงเรียนเนื่องจากมีโรคประจำตัว (ลมบ้าหมู) เป็นอุปสรรคต่อการเรียน
ความที่ฝันอยากเป็นครู เธอจึงสมัครเป็นครูอาสาที่ศูนย์ฝึกพัฒนาราษฎรชายแดนสระแก้ว ปี 2544 หวังว่าถ้ามีผลงานแล้วเรียน กศน. จะได้สมัครเป็นครู แต่ก็ไปไม่ถึงฝั่งฝัน ปี 2548 เมื่อปรับเปลี่ยนรัฐบาล มีการปลดครูอาสา 200 ตำแหน่ง หนึ่งในนั้นคือเธอ
ชั่วเวลาเพียงสั้นๆ ที่เปลี่ยนมาทำอาชีพเป็นพนักงานขายสินเชื่อสร้างความอึดอัดคับข้อง ระหว่างนั้นเธอซื้อก้อนเห็ด 500 ก้อน มาลองทำเป็นรายได้เสริม และพบว่าน่าจะยึดเป็นอาชีพได้ จึงลาออกและไปเช่าบ้านในซอยราษฎร์บูรณะ 37 เป็นพื้นที่เพาะเห็ด จนมีลูกค้าเป็นที่รู้จักมากขึ้น เธอตัดสินใจกลับบ้านที่อ่างทอง ทำโรงเรือนเพาะเห็ดอย่างจริงจัง
เหตุการณ์เหมือนจะดีขึ้นเรื่อยๆ แต่แล้วการเผาตอซังข้าวบริเวณใกล้เคียง ทำให้เห็ดที่ออกดอกกำลังงามตายหมด เธอสิ้นเนื้อประดาตัว ทั้งยังติดหนี้สินก้อนโตเพราะรับเงินมัดจำค่าเห็ดมาล่วงหน้า แต่ยิ่งกู้ หนี้ยิ่งทับถม ชื่อเสียงยิ่งฉาวโฉ่
เมื่อไม่มีใครให้กู้อีกแล้วเพราะไม่มีหลักทรัพย์ค้ำประกัน ที่สุดตกลงใจกู้เงินนอกระบบ 400,000 บาท ดอกเบี้ยร้อยละ 20 กัดฟันสู้ฟันฝ่าอย่างไม่ย่อท้อ ครั้งแล้วครั้งเล่าอย่างอดทน โชคดีที่ได้ความช่วยเหลือเอื้อเอ็นดูจาก ผศ.ดร.ธัญญา และ ดร.ธวัช ทะพิงค์แก คณะเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ ให้เข้าร่วมอบรมในคอร์สเพาะเลี้ยงเห็ดถั่งเช่าสีทอง โดยไม่คิดค่าใช้จ่าย เป็นจุดเริ่มต้นของชีวิตใหม่อีกครั้ง
ปัจจุบัน ในวัย 52 ปี พยง สมรสกับ นายอนันต์ คล้ำวิลัย มีบุตรสาว 2 คน
นอกจากเป็นเกษตรกร เป็นเจ้าของ “ฟาร์มเห็ดครูพยง-อนันต์” ที่ ต.โคกพุทธา อ.โพธิ์ทอง จ.อ่างทอง ภายในพื้นที่ 5 ไร่ เป็นทั้งโรงผลิตก้อนเชื้อเห็ด โรงแปรรูปอาหารจากเห็ด และห้องแล็บสำหรับทดลองวิจัยเห็ด ยังเป็นครูสอนวิชาเทคนิคการเพาะเห็ด
ทั้งเป็นที่ปรึกษางานพัฒนาและส่งเสริมการผลิตเห็ด มูลนิธิโครงการหลวง ที่ปรึกษาโครงงานวิจัยของนักเรียนนายร้อย ชั้นปีที่ 4 สาขาวิทยาศาสตร์ สิ่งแวดล้อมและวิชาการทหาร ที่ปรึกษากิตติมศักดิ์โครงการวิจัยทางชีววิทยาสาขาชีววิทยา ภาควิชาวิทยาศาสตร์ และคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยจันทรเกษม เป็นต้น
แต่กว่าจะมีวันนี้ได้ไม่ใช่เรื่องง่าย ต้องอาศัยความอึด-ฮึด-สู้ ครั้งแล้วครั้งเล่า ด้วยความไม่ยอมจำนนต่อโชคชะตา
– ทราบว่าครูเพาะเห็ดได้ทุกชนิด?
ก็ไม่ถึงขนาดนั้นค่ะ เพียงแต่ว่าเห็ดแต่ละชนิดทักษะไม่แตกต่างกัน ถ้าเราเริ่มจากเห็ดที่เพาะง่ายๆ เห็ดภูฏาน เห็ดฮังการี หลังจากนั้นเราก็เอาเห็ดตัวที่ 1 มาเป็นอาจารย์ของเห็ดตัวที่ 2 เอาเห็ดตัวที่ 2 มาเป็นอาจารย์ให้เห็ดตัวที่ 3
– คำว่า “เป็นอาจารย์” หมายความว่า?
หมายถึงเป็นต้นแบบ อย่าง เห็ดภูฏาน เห็ดฮังการี 7 วันออกดอกครั้งหนึ่ง เราต้องรดน้ำให้ความชื้นที่พื้น ไม่รดที่ก้อน เราก็เอาวิธีการนี้เป็นบรรทัดฐานของตัวต่อไป เราไม่ได้เก่ง แต่อาศัยทำซ้ำๆ บ่อยๆ อยากรู้อะไรก็ค้นคว้าหามาต่อยอด ที่ไหนเปิดอบรมเปิดเรียนก็จะเข้าไปศึกษา ยอมลงทะเบียนเรียนทั้งๆ ที่เราทำเป็นแล้ว ฟาร์มเราก็มี แต่เราต้องไปแชร์ประสบการณ์กับคนที่เป็น แล้วกลับมาพัฒนาฟาร์มของเรา
– เห็ดป่า อย่างเห็ดโคนต้องรอหลังฝนตกใหม่ๆ หรือเห็ดหลินจือต้องเข้าไปในป่าบนภูเขา ทำอย่างไรจะทำให้ออกดอก?
ปัจจุบันเห็ดป่า เห็ดยา เห็ดอาหาร เราเพาะได้ อย่างเห็ดโคน ถ้าฝนตกหนักเราจะไม่ได้กิน แต่ถ้าวันไหนร้อน แล้วมีฝนตกปรอยๆ ได้กินแน่นอน ฉะนั้น เวลาทำกระบวนการเพาะเลี้ยงเห็ดโคนญี่ปุ่น-เห็ดยานางิ จะใช้วิธีการเดียวกับเห็ดป่า เพราะพันธุกรรมคล้ายกันมาก ถ้าเลี้ยงในโรงเรือน ต้องปล่อยให้ก้อนมันแห้ง โดยหยุดรดน้ำ 20 วัน เมื่อครบกำหนดจึงจะโชยน้ำเบาๆ เหมือนฝนตกค่ะ และให้ความชื้นโดยการใช้สเปรย์หมอก เป็นการลอกเลียนแบบธรรมชาติ
– รู้จักเห็ดครั้งแรกเมื่อไหร่?
สมัยเป็นครูอาสาอยู่ศูนย์ฝึกพัฒนาราษฎรชายแดนสระแก้ว ปี 2544 ไปสอนให้คนในศูนย์บำบัดยาเสพติดรู้จักการใช้สมาธิ พอว่างจากสอน ในบ้านพักครูจะมีหลากหลายวิชา มีการเกษตร เพาะเห็ด ผสมยา ปลูกผัก ฯลฯ ก็จะไปดูของคนนั้นนิดคนนี้หน่อย
เห็ดเป็นงานที่น่าตื่นเต้น พอออกมาแป๊บเดียวก็โตแล้ว และครูยงก็ชอบกินเห็ด ประสบการณ์ครั้งแรกได้มาจากครูพักลักจำที่ศูนย์อพยพนี้ แต่ที่เรียนเป็นเรื่องเป็นราวจริงๆ เกี่ยวกับเห็ดทำอาหาร โดยสมัครเรียนกับ ดร.อานนท์ เอื้อตระกูล ซึ่งปัจจุบันท่านก็ยังเปิดสอนอยู่ที่ตลาดไท ที่ไบโอเทค หลังจากเรียนแล้วก็เริ่มทำก้อนเห็ด จนเริ่มมีชื่อเสียง
– ก่อนจะกลับไปทำฟาร์มเห็ดที่อ่างทอง?
ค่ะ แต่แรกๆ ก็ไม่ได้ราบรื่นอย่างที่คิด พอทำได้ระยะหนึ่ง ชาวนาเผานา แล้วควันจากการเผานาทำให้เห็ดตายหมด ไปยื่นกู้กับหน่วยไหนก็ไม่ให้ สุดท้ายใช้บัตรประชาชนของลูกน้องกู้เงินนอกระบบทั้งหมด 400,000 บาท ดอกเด้งอีก 400,000 บาท เฉพาะส่งเงินกู้วันละ 18,000 บาท บางวันไม่มีส่งก็โดนซ้อมบ้าง จนลือกันว่าฟาร์มนี้ไม่รอด
– มั่นใจการเพาะเห็ดขนาดยอมกู้เงินนอกระบบจำนวนมากมาย?
เพราะเรารับเงินมัดจำลูกค้ามาเกือบ 2 ล้าน ถ้าเรามานั่งทำเห็ดถุงต่อ เราก็จะไม่มีเงินมาเคลียร์ลูกค้า จึงตัดสินใจกู้เงินนอกระบบ แล้วก็ไปเรียนเห็ดถั่งเช่า ซึ่งก่อนหน้านี้ที่ยังกู้เงินไม่ได้ ไม่มีเงินไปสมัครอบรมที่ราชภัฏเชียงใหม่ ต้องขอบคุณ ผศ.ดร.ธัญญา และ ดร.ธวัช ทะพิงค์แก เป็นคนให้แสงสว่างกับครูยงเป็นครั้งแรก ไม่เก็บสตังค์ค่าเรียน ก็สองมือเรายกขึ้นไหว้บอกไม่มีเงินจริงๆ บอกว่า สาบานเลยถ้าทำได้จะกลับมาตอบแทนอาจารย์ตราบเท่าชีวิตนี้จะหาไม่
เรียนกลับมาก็มาเพาะได้เห็ดถั่งเช่าออกดอกกำลังสวย พอดีที่สถาบันเปิดอบรมอีกรอบ ก็เอาไปให้อาจารย์ธัญญาดู ท่านเห็นเท่านั้นบอกว่า เธอเกิดมาเพื่อเห็ด ขอให้ทำต่อไป หลังจากนั้นเปิดอบรมอีก 6 รอบ ครูไปทั้ง 6 รอบ ไปช่วยอาจารย์ ได้เจอกับคนเก่าๆ ที่เรียน ได้พูดคุยแลกเปลี่ยนความรู้กัน
– ครั้งแรกที่ไปอบรมที่จีน?
พอเริ่มทำได้ ปรากฏว่าไม่มีคนซื้อ พอดีนักธุรกิจท่านหนึ่ง คุณบัญชา เจียมสกุล เชื่อมั่นครูจึงให้ทุนไปเรียนต่อที่ประเทศจีน โดยที่อาจารย์ธวัชท่านเมตตาหาที่ศึกษาต่อที่สถาบันวิจัยเห็ดเมี่ยงหยาง และได้รับความเมตตาจากอาจารย์พิสุทธิ์ พึ่งประดิษฐ์ เป็นคนพาขึ้นเครื่องบินเป็นครั้งแรก และยืนยันไปกลับพร้อมกัน ไปเรียน 9 วัน ปรากฏว่าสอบผ่านได้ใบประกาศนียบัตรรับรองการเพาะเห็ดถั่งเช่าสีทอง เห็นถั่งเช่าทิเบต และเห็ดโคนจีน อาจารย์จูผู้สอนจึงพาไปสถานทูตที่เฉิงตู ทำโล่ “ราชินีเห็ด” ให้ เพราะเป็นคนไทยที่ไม่รู้หนังสือ (จีน) และเป็นคนไทยคนแรกที่มาเรียนที่สถาบันนี้แล้วจบ
– ได้เทคนิคการดูแลเห็ดจากไหน?
จากประสบการณ์ เราจะกินนอนในฟาร์มเห็ด เพราะเราต้องส่งรายวัน วันละ 18,000 บาท เราจะพลาดแม้แต่นาทีเดียวไม่ได้ เดินดูเห็ดทุกวัน กลางคืนเดินรดน้ำ เพราะเห็ดเป็นเงินกินรายวัน เย็นนี้โต กลางคืนตัดได้ บางวันฝนตก พอเดินเข้าโรงเห็ด ทำไมมันร้อน ก๊าซเยอะ ก็จะเปิดฟาร์มขึ้น พอเปิดแล้วเห็ดเราสวย ก็จะจำไว้ ซึ่งเป็นเพราะเห็ดภูฏาน-เห็ดฮังการี สองชนิดนี้ที่ทำให้ฝ่าฟันวิกฤตใช้หนี้จนมาเป็นครูยงทุกวันนี้ได้
– เทคนิคนี้ใช้ได้กับทั้งเห็ดป่า เห็ดยา อย่างเห็ดหลินจือ?
ค่ะ อย่างเห็ดหลินจือที่เพาะอยู่เป็นหลินจือพันธุ์จีทู จาก 3,000-5,000 ก้อน ปัจจุบันเพาะเป็นแสนก้อน เป็นสายพันธุ์พระราชทาน มีสารสำคัญสูงสำหรับทำยา ถ้าเป็นจีนจะมีสายพันธุ์ของเขา หลินจือมีทั้งหมด 10 กว่าสายพันธุ์ค่ะ
ทำเห็ดมีข้อปลีกย่อยเยอะ ครูยงจะพูดตลอดเลยว่าเห็ดเป็นมากกว่าที่คิด เห็ดไม่ได้กินแค่น้ำ กินความชื้น แต่เห็ดกิน น.ส.3 กินโฉนด กินบัตรเครดิต ถ้าเลี้ยงไม่เป็นและไม่เข้าใจเห็ด
– ไม่ได้ส่งขายต่างประเทศ?
เคยมีออเดอร์เข้ามา แต่มันจบลงตรงที่เราต้นทุนน้อย ปัจจุบันครูยงก็เอาความรู้น้อยๆ ไปเป็นที่ปรึกษาที่ @โฮมฟาร์ม ที่วังน้ำเขียว ทำอาทิตย์ละ 3 วัน มีเวลาไปสอนมหาวิทยาลัยชีวิตก็ได้ ไปสอนโรงเรียนนายร้อยก็ได้ ซึ่งเป็นความภาคภูมิใจอย่างมากสำหรับคนที่จบแค่ ป.7 และสิ่งที่ภาคภูมิใจมากกว่านั้น นักเรียนนายร้อยพอเรียนจบแล้วสามารถประยุกต์ไปทำวิจัยทำงานวิทยานิพนธ์ ส่งเข้าประกวด นักเรียนนายร้อยที่ครูสอน 3 รุ่น ได้อันดับ 1 สามรุ่นซ้อน
ถ้าใครมีอะไรเข้ามาถามได้ วิชาไม่ได้มีไว้ขาย แต่มีไว้แบ่งปัน สิ่งนี้มันได้มาจากแรงกดดันของสังคม สมัยที่ครูทำเห็ดนะ ฟาร์มนี้เก่งมากเลย อยากรู้อะไร ยกหูโทรศัพท์กว่าจะมีคนรับสาย พอเจอคนรับ เจ้าของฟาร์มไม่อยู่ พอเราเหมารถขอไปทัศนศึกษาดูฟาร์ม อันนั้นก็ความลับ อันนี้ก็ความลับ ทุกวันนี้เบอร์ครูยง-รับเอง ถ้ารับไม่ทัน โทรกลับทุกเบอร์
– ไม่อยากรวย?
สมัยก่อนเคยอยากรวย แต่ ณ ตอนนี้ไม่อยากรวย ครูยงฝันว่าบั้นปลายของชีวิต ยามที่ครูสิ้นลมจะมีลูกศิษย์ลูกหาถือดอกไม้จันทน์เข้ามาหาเรา
– ที่ฟาร์มสอนฟรี แต่ก็มีขายก้อนเห็ด?
เห็ดเป็นก้อนที่ฟาร์มครูยง ถ้าไม่ไปเรียนรู้จากที่ฟาร์มครูยง ไม่ขาย อดีตที่ครูเป็นหนี้เพราะครูขายโดยไม่ได้คำนึงถึงอะไรทั้งสิ้น เห็ดยานิงิพอก้อนแก่หน้าก้อนจะดำ ออกดอกเป็นไข่ พอเห็ดออกดอกปุ๊บ คนที่ซื้อก้อนจากเราไป เข้าใจว่าเห็ดเป็นราก็โยนทิ้งไป แล้วก็ว่าเราหลอกลวง นั่นสมัยอดีตครูขายก้อนเห็ดขึ้นโรงพักตลอด จนต้องขึ้นป้ายว่า ละแล้ว เลิก คือไม่ขายก้อนขายโถ แล้วนั่งนิ่งๆ ไม่กู้มือที่ 3 มากู้มือที่ 1
แล้วพอขยับอีกที หารายได้มาผ่อนใช้หนี้ พัฒนาฟาร์ม แบ่งปันสังคม ทำอย่างนี้มา 4 ปีแล้วค่ะ จนปัจจุบันเหลือหนี้นิดเดียว โดยนำเห็ดราคาต่ำมาแปรรูป เป็นลูกชิ้นเห็ด แหนมเห็ด เห็ดจ๊อ เห็ดยอ ปลาเค็มเห็ด น่องไก่เจ ฯลฯ สิ่งเหล่านี้ได้มาจากการไปฝึกงานไต้หวัน
– ทางบ้านไม่ว่า?
เขาปลงแล้วค่ะ (ยิ้ม) สามีครูยงเป็นครู ตชด.มาก่อน จิตอาสาทั้งคู่ เลยไม่มีปัญหา ลูกสองคน คนโตอายุ 32 ปี คนเล็กอายุ 22 ปี ไม่สนใจเห็ดทั้งคู่ เพราะเขามองว่าแม่เนี่ยบ้า พอเริ่มมีเงินก็ซื้ออุปกรณ์เห็ด เห็ดแอนโทรเดีย ค่าเรียน 5 แสนเหรียญไต้หวัน แม่เก็บเงินไปเรียน ปัจจุบันลูกเริ่มเข้าใจแม่ เพราะสิ่งที่แม่ไปร่ำเรียนมา เอาไปช่วยเหลือชีวิตคนได้จริง เอาไปช่วยเหลือสังคมได้จริง เอามาช่วยคนใกล้ตัว เป็นญาติพี่น้องที่เป็นอัมพฤกษ์อัมพาต สิ่งเหล่านี้ที่มันกลับมา
– การเพาะเห็ดแอนโทรเดียเป็นความลับ ครูได้เชื้อเห็ดจากไหน?
ตอนแรกอาจารย์จางเหล่าซือ เจ้าของฟาร์มซิงเกา เอาเชื้อที่ติดราเขียว จะโยนทิ้งไป แต่ครูเสียดายจึงขอเอาไว้ แล้วทดลองมาโดยตลอด ครูจะได้ไปโครงการแลกเปลี่ยนของไอซีดีเอฟ ในฐานะตัวแทนของโครงการหลวงไปงานเห็ดปีละ 2 ครั้ง งานดอกไม้อีกปีละ 2 ครั้ง ทุกครั้งที่ไปก็จะไปนอนที่ฟาร์ม ไปช่วยเขากวาดถู ทำความสะอาดพร้อมกับแม่บ้านของเขา จะได้ความรู้แบบครูพักลักจำเอามาทดลอง พอตอนหลังเขาให้เชื้อดีมา โดยจ่ายค่าเรียน 5 แสนเหรียญไต้หวัน
– ทราบว่าทางจีนเชิญครูกลับไปสอน?
ไปสอนมา 2-3 ครั้งแล้ว แต่สอนเห็ดที่ประเทศไทยไม่ได้เพาะ คือ เห็ดโมชิร่า มีที่จีนและฝรั่งเศส เพราะครั้งแรกเราไปเรียนเห็ดโคน เห็ดถั่งเช่า แล้วพอเลิกเรียนเราเห็นว่าเขาทำเห็ด โดยใช้จอบสับๆ เอาเชื้อใส่ในดิน พอเราได้เชื้อกลับมาก็ลองมาทดลองในห้องแล็บเล็กๆ ของเราที่เมืองไทย และไปทดลองที่โครงการหลวงขุนวาง โดยเอาเชื้อเห็ดของจีนใส่ถุงเล็กๆ พอเดินเชื้อเต็มก็เอาถุงใส่ในดิน แต่ก่อนจะเอาใส่ในดิน เราจะทำให้ดินร่วนเสียก่อน เพราะการปลูกต้นไม้ถ้าดินร่วนต้นไม้ก็งาม ปรากฏว่าเห็ดที่งอกออกมาต้นใหญ่และอวบมาก ทางจีนก็เชิญมา แล้วมอบโล่และมอบเงินให้ เพราะเขาสามารถเอาเทคนิคที่เราแบ่งปันไปทำได้จริง
– ความฝันสูงสุด?
ได้อยู่กับเห็ดที่ครูรัก และได้มีโอกาสเอาองค์ความรู้ไปสอน ไปบอกต่อ ไม่ต้องรวย แค่ไม่เป็นหนี้ก็พอ ปัจจุบันเวลาครูไปช่วยงานที่ไหน ไม่ต้องห่อข้าวไปกิน มีคนซื้อข้าวให้กิน ความสุขเหล่านี้หาไม่ได้ สิ่งที่มากกว่านั้น พอสงกรานต์จะมีรถนักเรียนแต่ละที่มาหาเรา มารดน้ำเรา ภาพเหล่านี้ มีเงินก็ซื้อไม่ได้
