วันนี้เมื่อโลกไม่ต้องการความสามารถของคุณแล้ว
วิศวกร ดารา นักกีฬา อาจตกอับ เมื่อความสามารถไม่สอดคล้องกับยุคสมัย วิศวกรมีความเปลี่ยนแปลงด้านวิทยาการ ดารามีความเปลี่ยนแปลงด้านความนิยม นักกีฬามีความเปลี่ยนแปลงด้านความสามารถ ส่วนนักขายของออนไลน์ หรือนักเล่นหุ้น มีความเปลี่ยนแปลงด้านเหตุการณ์ในโลก ซึ่งทำให้รายได้หายไป
นับเป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นกับทุกวงการ เพราะทุกอย่างในโลกเปลี่ยนแปลงเร็วขึ้น ดังนั้น คนที่ไม่มีฐานะความมั่นคงอะไรเลยในเวลานี้ ไม่ควรสะสมอะไรให้มาก นอกจากเงินกับความรู้ ทั้งนี้ เพื่อความคล่องตัวในท่ามกลางชีวิตสมัยใหม่ที่เคลื่อนไหวไปอย่างรวดเร็ว
เมื่อยังไม่มีหลักแหล่งก็ไม่ต้องสถิตเสถียร
เพียงแต่ต้องมีเนื้อหาในตัวเอง
หาความรู้ดีดีอยู่เรื่อยๆ เรียนความรู้ใหม่เพื่อประกอบความรู้เดิม เรียนรู้เร็ว ทำงานได้นาน ดีกว่าเรียนนาน ทำงานได้น้อย หรือไม่นานก็หมดภูมิ
คำนึงเสมอว่า ความรู้หมดอายุได้ อาชีพอาจหายไปได้ทุกเมื่อ
เมื่อโลกไม่ต้องการความสามารถของคุณแล้ว
เช่น จะสังเกตเห็นได้ว่าการเขียนการอ่านมีน้อยลง เพราะสื่อที่ใช้เสียงพูดใช้หูฟังมีมากขึ้น สามารถที่จะให้ความรู้ทดแทนได้ทันที ก่อนหน้านี้มีคนพยายามจะบอกว่า การอ่านช่วยพัฒนาสมอง หรือที่นักปราชญ์ชาวอังกฤษคือ เซอร์ ฟรานซิส เบคอน เคยบอกว่าการอ่านทำให้คนเป็นคนโดยสมบูรณ์ ทุกวันนี้กลายเป็นคำกล่าวโบราณ ที่อาจไม่ทันยุคไปแล้ว คนฟังแล้วก็มิได้เชื่อถือ เมื่อในความจริงมีสื่ออย่างอื่นที่สามารถสร้างความรู้ให้ได้อีกมากมาย ไม่จำเป็นต้องง้อการอ่าน
ดังนั้น คนเขียนหนังสือจึงตกงานกันมาก สื่อสิ่งพิมพ์ปิดตัวกันระนาวมาก่อนหน้านี้นานมากแล้ว ตอนนี้ทำอะไรต้องแข่งกับคนทั้งโลก แต่โรงเรียนบางแห่ง ครูบางคนยังสอนให้มองการแข่งขันใกล้ตัวเกินไปแค่ภายในห้องเรียน หรือในระดับชั้น มีใครกล้าปฏิเสธว่าโรงเรียนหรือสถาบันการศึกษาชั้นสูงไม่ทำให้คนหลงตน เข้าใจผิด คิดว่าเรียนจบจากที่นี่ด้วยคะแนนสูงๆ แล้วเป็นคนเก่ง จะมีความสามารถออกไปทำอะไรก็ได้
ทั้งที่ในโลกความจริงกลับไม่ใช่เลย
ปัจจุบันสถาบันการศึกษามีคนเรียนน้อยลง และไม่ใช่ศูนย์กลางที่ทำให้คนกลายเป็นปราชญ์ สถาบันการศึกษาจึงมีการปรับตัวกันมากในเรื่องความน่าเชื่อถือ และโฆษณาขายความน่าเชื่อถือมากขึ้น หรือไม่ก็แปรรูปเป็นที่หลอกลวงให้น่าเชื่อถือ เพื่อให้ได้ใบรับประกันความรู้ความสามารถออกไปทำงาน ส่วนชีวิตจริงจะไปเผชิญโชคอย่างไรสถาบันการศึกษาไม่ได้รับผิดชอบ
วันนี้ เมื่อขับรถเข้าห้างสรรพสินค้า อาจเคยเห็นว่ามีคนมารับบัตรในตู้หน้าประตูทางเข้า ตอนนี้ไม่มีคนรับบัตร-คืนบัตรอีกแล้ว เพราะเขาใช้เครื่องทำแทน มีคำกล่าวว่า เครื่องหรือหุ่นยนต์ทันสมัยจะมารับงานแทนคนอีกมากมายในอนาคต อย่างชวนหวั่นวิตก และทำให้คนว่างงานเพิ่มมากขึ้น ยิ่งถ้านโยบายรัฐเปลี่ยนไป งานบางอย่างอาจเปลี่ยนแปลงไปด้วยทั้งระบบแบบฟ้าผ่า เนื่องจากคนทำงานแทบจะไม่ทันรู้ตัวเลย
แต่จะเป็นจะตายกันอย่างไร ล้วนน่าคิด เมื่อคนในวัยทำงานน้อยลง คนชราที่ต้องการบริการกลับมีมากขึ้น แต่ใครจะมาบริการคนชรา โดยเฉพาะยอดคนชราที่ไม่มีเงินมีมากกว่าคนชราที่มีเงิน ในภาวะคนทำงานน้อยลง การงานเปลี่ยนรูปแบบไปมากมายเช่นนี้
เด็กเล็กจะเติบโตอย่างไร และคนชราจะดำรงชีวิตอย่างไร ยิ่งบ้านเมืองมีปัญหาทางการเมืองมาก พลเมืองก็ไม่อาจพึ่งพิงสวัสดิการจากรัฐได้เต็มที่ การถกเถียงอภิปรายกันในเรื่องควรทำมีน้อยกว่าข้อขัดแย้ง
โลกหน้าตาเปลี่ยนไป และเปลี่ยนไปทุกวัน
อย่าพยายามคิดว่าเราจะอยู่เหนือปรากฏการณ์ เพราะเป็นเรื่องที่เป็นไปได้ยาก
ต้องบอกตัวเองว่า วันนี้โลกหมุนเร็วขึ้น จะเหยียบคันเร่งชีวิตให้แรงได้อย่างไร
วิภาพ คัญทัพ
