คอลัมน์ ประสานักดูนก : ดูนกเมืองจีน (1) : ร้อยกะรางหางแดง

“นกกะรางหางแดง” (Red-tailed Laughingthrush) เป็นนกป่าดิบชื้นบนภูเขาทางเหนือที่หายาก จัดเป็นนกเทพในตำนาน ที่ควรเห็นก่อนตาย 100 ชนิด ในประเทศไทย มีรายงานที่อุทยานแห่งชาติผ้าห่มปก และดอยลาง แต่ปัจจุบันหายากมากขึ้น ไม่มีคนพบเห็นมาหลายปีแล้ว คนเขียนเคยมีวาสนาได้เห็นเจ้าหางแดง ที่นับว่าเป็นนกกะรางที่สวยมากที่สุดในโลกชนิดหนึ่ง เมื่อ 12 ปีก่อน ที่เดินป่าข้ามจากยอดดอยผ้าห่มปก มาตามสันเขา โผล่ที่ดอยลาง เมื่อครั้งสถานการณ์การปราบปรามยาเสพติดยังไม่เข้มข้น มีความปลอดภัยมากกว่าปัจจุบันนี้ ครานั้นเห็นนกกะรางหางแดง 3 ตัว เกาะคอนไม้แห้ง ตากแดดอุ่นๆ ยามสาย ในหุบเขา หากไม่มีภาพนกเก็บไว้เป็นที่ระลึก มาครานี้ ทราบข่าวว่าที่เทือกเขาเกาลี่กงในมณฑลยูนนาน ชาวบ้านร่วมกันอย่างพร้อมเพรียง จัดทำบ่อน้ำให้นกป่ามาดื่มกิน ให้อาหารนกเป็นผลไม้ แถมให้ของแพง เป็นแอปเปิ้ลที่มีอย่างดาษดื่นในเมืองไว้เป็นอาหารให้นก เมื่อไม่ล่า ไม่รบกวน แถมมีอาหารและน้ำให้มากินอย่างง่ายๆ เช่นนี้ มีหรือนกป่าจะไม่มาแวะเวียนเยี่ยมเยือนถึงบังไพรที่ชาวบ้านจัดทำบ่อน้ำไว้ให้ เข้าข่าย “คนอยู่ได้ นกอยู่ได้” เพราะชาวบ้านมีรายได้จากค่าธรรมเนียม นั่งซุ่มในบังไพร หรือ hide ที่เรียกเก็บจากนักดูนก ถ่ายภาพนก เมื่อนกเทพ นกมหาเทพ อย่าง นกกะรางหางแดง นกเขนน้อยสีทอง นกระวังไพรหลายชนิด พากันเฮละโล ละความระแวงภัย ออกมากินน้ำ กินอาหารที่มีไว้ให้อย่างปลอดภัย หมู่บ้านหมื่นบุปผา หรือ Baihualing ที่เมืองเป๋าซัน จึงกลายเป็นแหล่งชมนกป่าของเทือกเขาเกาลี่กง อันดับต้นๆ ของประเทศจีน เรียกว่าหัวบันไดไม้แห้งในฤดูหนาว นักดูนกจากทุกสารทิศ ในภูมิภาคอุษาคเนย์ และชาวจีนเอง พากันไปพักผ่อนหย่อนใจ ชื่นชมนกป่า และบันทึกภาพนกเป็นที่ระลึก ไม่เบียดเบียนนกแม้แต่น้อย

สวรรค์ของนักดูนกเช่นนี้มีหรือที่คนเขียนจะพลาด แม้จะเคยไปดูนกจีน 3 ครั้งแล้วก็ตาม ที่ทะเลสาบผ่อหยาง ในทริปกระเรียนเหิน และทริปตามหาไก่ป่าเมฆ Cabot’s Tragopan และนกกะเต็นเฮอร์คิวลิสที่มณฑลกวางตุ้ง แต่ด้วยขนาดของประเทศจีน และความหลากหลายของชนิดนกมากกว่า 1,000 ชนิด บอกเลยว่าคงต้องกลับไปอีกหลายครั้ง เกิน 10 ครั้งเป็นแน่แท้! ทริปนี้มีเวลาไม่มาก และเป็นปลายฤดูหนาวแล้ว จัดไปได้แค่ 5 วัน บินจากสุวรรณภูมิไปสนามบินเมืองคุนหมิง แล้วบินต่อไปเมืองเป๋าซัน จากนั้นนั่งรถไปอัก 2 ชั่วโมงถึงหมู่บ้านหมื่นบุปผา (ดอกพญาเสือโคร่งบานสะพรั่งข้างถนนในเดือนธันวาคและมกราคม) พักในโรงแรมท้องถิ่น ผูกปิ่นโตกับร้านอาหารในโรงแรม มีชาวบ้านเป็นแม่ครัว จากนั้นก็เลือกบ่อ/บังไพรที่จะไปนั่งเฝ้าชมนกป่ามากกว่า 70 ชนิด ตลอด 4 วัน ตั้งแต่วันที่ 3 มีนาคมที่ผ่านมา ด้วยเวลาจำกัดจึงมีเวลานั่งบ่อน้ำเหล่านี้เพียง 6 บ่อเท่านั้น

แม้ว่าชาวบ้านจัดทำบ่อน้ำตามระดับความสูง ในหุบเขาถึง 40 บ่อ นกบางชนิดเป็นนกไทย หากพบเห็นยาก บางชนิดไม่พบในบ้านเรา แต่เป็นชนิดพันธุ์ที่แพร่กระจายพันธุ์บนเทือกเขาหิมาลัย ซึ่งจะเรียกเทือกเขาเกาลี่กง เป็นแดนหิมาลัยของเมืองจีน ก็ไม่ผิดกระไรนัก เพราะความสูงระดับ 5,000 เมตร ก็น้องๆ หิมาลัยนั่นแหละ แต่บ่อน้ำจะตั้งอยู่ที่ระดับความสูง 1,800-2,000 เมตร เหนือระดับน้ำทะเล

ซึ่งเป็นรอยต่อระหว่างป่าดิบเขา และป่าเมฆ จึงมีนกของ 2 ภูมิประเทศผสมปนเปกันไป และก็ไม่ผิดหวัง ทุกวันเราพบนกกะรางหางแดง แวะเวียนมาให้ส่องชมกันอย่างชื่นใจสบายตา แม้จะเคยเห็นมาแล้ว แต่สีสันบาดตาบาดใจเยี่ยงนี้ จะเห็นอีกหลายๆ ครั้งก็คงไม่เป็นไรกระมัง (ฮา)

เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่