รื่นร่มรมเยศ : สู้ด้วยความพากเพียร : โดย เสฐียรพงษ์ วรรณปก
จริงอยู่ ในสังเวียนแห่งการต่อสู้ย่อมมีทั้งแพ้และชนะ แต่นักสู้ต้องมุ่งเป้าไปที่ชัยชนะ แพ้น่ะได้ แพ้บ่อยๆ ก็ได้อีกเหมือนกันแต่ในที่สุดเราต้องเอาชัยชนะให้ได้!
ทุกคนมีสิทธิสะดุดล้ม แต่ล้มแล้วนอนเป็นเรื่องน่าตำหนิ ล้มแล้วรีบลุกขึ้นเดินต่อไปสิ คนเขายกย่องสรรเสริญ
ในประเทศญี่ปุ่น เขามีธรรมเนียมอยู่อย่างหนึ่ง คือเขาจะนำ “ตุ๊กตาล้มลุก” ไปมอบให้แก่กันในโอกาสสำคัญๆ เช่น วันเกิดหรือปีใหม่ อะไรนี่ผมก็จำไม่ถนัด แต่จำได้ว่าเขามอบตุ๊กตาล้มลุกให้กัน
ตุ๊กตานั้นเดินไปได้หน่อยแล้วก็ล้ม แล้วก็ลุกเดินต่อไป ล้มลุก ล้มลุก อยู่อย่างนี้ ดูกันเล่นสนุกๆ ก็ได้ ดูให้ดีให้เกิดปรัชญาชีวิตก็ได้
คือเป็นเครื่องเตือนใจว่า อย่ายอมหยุดหรือเลิกรา ล้มแล้วให้ลุกเดินต่อไป อย่านอนแผ่หลาอย่างคนหมดท่าในชีวิต เพราะญี่ปุ่นเขามี “ปรัชญาชีวิต” อย่างนี้ เขาจึงพัฒนาก้าวไกลไปสุดกู่เมื่อคราวแพ้สงคราม ญี่ปุ่นย่อยยับไม่มีดี แต่ไม่กี่ปีให้หลังก็ฟื้นตัวและพัฒนาล้ำหน้าประเทศอื่น เดี๋ยวนี้เป็นมหาอำนาจทางเศรษฐกิจที่น่ากลัวที่สุดในโลกไปแล้ว
เพราะพี่ยุ่นแกถือปรัชญาล้มแล้วลุก ดังเช่นตุ๊กตาล้มลุกนั่นแหละครับ
การล้มแล้วลุกครั้งแล้วครั้งเล่า ถ้าถอดเป็นธรรมะก็ได้แก่ ความพากเพียร นั่นเอง พระท่านเรียกว่า “วิริยะ” บ้าง “วิริยา-รัมภะ” บ้าง
ความพากเพียรไม่ได้หมายถึงทำอะไรหามรุ่งหามค่ำ ไม่รู้จักพักผ่อน อย่างคนเรียนหนังสือ นั่งอ่านนั่งท่องอยู่นั่นแล้วตั้งแต่เช้ายันดึก ไม่กิน ไม่นอน อย่างนี้เขาเรียกว่า “หัก-โหม” มิใช่ความพากเพียร ขึ้นทำอย่างนี้ไม่เกินสี่ห้าวันโรคประสาทกินตาย
ความพากเพียรไม่ต้องทำมาก ไม่ต้องหักโหม ทำทีละน้อยๆ แต่ทำบ่อยๆ อย่างต่อเนื่อง
ท่านเคยเห็นแมงมุมไหม แน่นอน ทุกคนคงรู้จักมันดี แต่น้อยคนที่จะสังเกตดูมันอย่างถี่ถ้วน ลองสังเกตดูมันสิครับ เวลามันถักใย มันจะไต่จากมุมนี้ไปยังมุมนั้น มันมักจะตกสู่พื้นอยู่บ่อยๆ ไต่แล้วตก ไต่แล้วตก แต่มันก็ไม่ย่อท้อ ยังคงก้มหน้าก้มตาถักใยต่อไป ผลที่สุดมันก็ได้ใยแมงมุมที่สวยงามไว้ดักเหยื่อกินตามประสงค์
คนที่พากเพียรไม่ต่างจากแมงมุมถักใย ไม่ว่าจะทำกิจการอะไร จะพากเพียรทำด้วยจิตใจแน่วแน่มั่นคง ไม่เลิกล้ม ไม่ย่อท้อ จนกว่าจะบรรลุผลสำเร็จ
“คนจะล่วงพ้นทุกข์ได้เพราะความเพียร” พระท่านพูดไว้ไม่ผิดดอกครับ ทำอะไรล้มเหลวเพียงครั้งสองครั้ง อย่าได้ท้อแท้ ผิดหวังเลย ทำต่อไป สู้ต่อไป ถ้าหากการกระทำ การต่อสู้นั้นเป็นเรื่องถูกต้อง สุจริต ชอบด้วยกฎหมายและศีลธรรม
ส่วนเรื่องผิดเรื่องชั่วไม่ต้องพากเพียรทำมัน เพียงหลงทำครั้งเดียวก็เกินพอแล้ว
