| ผู้เขียน | สมหมาย ปาริจฉัตต์ |
|---|
ผลการเลือกตั้งท้องถิ่นครั้งแรกหลังถูกแช่แข็งมานานกว่า 6 ปี ปรากฏว่าอดีตนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัด แชมป์เก่าที่ดำรงตำแหน่งติดต่อกันหลายสมัยยังรักษาเก้าอี้ไว้ได้เป็นส่วนใหญ่
นั่นแสดงว่า ผลกระทบจากการยึดอำนาจของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) วันที่ 22 พฤษภาคม 2557 และข้อกล่าวหาทั้งหลายทั้งปวงที่ถูกสาดใส่ไม่สามารถทำลายความเชื่อถือและผลงานที่สะสมมานานลงได้ ผู้คนยังจดจำชื่อและผลงานได้มากกว่าผู้สมัครคนอื่นๆ
ขณะที่ผู้ท้าชิงหน้าใหม่มีโอกาสเกิดยาก
ภายใต้ฐานอำนาจอิทธิพลของกลุ่มการเมืองเดิม ประกอบกับบรรยากาศอำนาจนิยมทำให้การเคลื่อนไหวยุ่งยากกว่าสถานการณ์ประชาธิปไตยปกติ
ด้วยเหตุนี้เองทำให้กลุ่มการเมืองใหม่ อย่างคณะก้าวหน้า ไม่สามารถทลายกำแพงอัน
เข้มแข็งของแชมป์เก่าลงได้ ต้องประกาศยอมรับความพ่ายแพ้ในที่สุด
ความหวังที่ว่า กระแสความนิยมที่ต่อเนื่องมาจากพรรคอนาคตใหม่ และความตื่นตัวของคนรุ่นใหม่ โหยหาการใช้สิทธิเป็นครั้งแรกจะทำให้
ผู้สมัครได้รับชัยชนะบ้าง จึงผิดคาด
ทำให้โอกาสใช้เวทีการเมืองท้องถิ่นโอบล้อมการเมืองระดับชาติ ยังไปไม่ถึงฝั่งฝันและคงต้องใช้เวลาสั่งสมกำลังอีกนาน
ผลที่ออกมาจึงชี้ให้เห็นว่าการเมืองระดับชาติกับการเมืองท้องถิ่น แต่ละพื้นที่มีปัจจัยแวดล้อมเป็นเงื่อนไขของชัยชนะหรือพ่ายแพ้แตกต่างกัน
ที่แน่ๆ อิทธิพล คะแนนนิยมของบ้านใหญ่ในแต่ละจังหวัดและตัวผู้สมัครเจ้าของเก้าอี้เดิมยังดำรงอยู่อย่างเหนียวแน่น
ขณะที่การลงคะแนนเสียงของผู้ใช้สิทธิ
คงให้น้ำหนักกับความสัมพันธ์ส่วนบุคคล ทั้งคนและพรรค เป็นส่วนใหญ่มากกว่าการแข่งขันเชิงนโยบาย
พฤติกรรมนี้จะส่งผลถึงการเลือกตั้งเทศบาล องค์การบริหารส่วนตำบล จนถึงสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ (ส.ส.ร.) ฉบับใหม่ ให้ปรากฏออกมาอย่างไรจึงน่าติดตามอย่างยิ่ง
ความคาดหวังของสังคมที่มีต่อการเลือกตั้งท้องถิ่น จึงไม่ได้มีแค่เพียงทำให้บทบาทขององค์กรปกครองท้องถิ่นในการพัฒนาด้านต่างๆ ได้ครบถ้วนสมบูรณ์ตามกฎหมายท้องถิ่นทุกระดับเท่านั้น
แต่ไกลไปกว่านั้น ควรเป็นปัจจัยกระตุ้นให้การใช้สิทธิ เสรีภาพ และความตื่นตัวทางการเมืองฝ่ายประชาธิปไตยพัฒนายิ่งขึ้น ถ้าโอกาสของประชาชนในการเลือก และควบคุม กำกับตัวแทนเป็นไปตามวงจรปกติ
การจะเป็นไปเช่นนี้ได้ก็ต่อเมื่อบทบาทของผู้บริหารองค์กรท้องถิ่นต้องไม่มุ่งเป็นเครื่องมือของกลุ่มอิทธิพลท้องถิ่นและพรรคการเมืองเป็นด้านหลัก
แต่ต้องทำให้การกระจายอำนาจลงไปถึงพี่น้องประชาชนให้เกิดความเข้มแข็งอย่างแท้จริง ไม่ใช่ความเข้มแข็งและอำนาจหยุดอยู่แค่ตัวองค์กรบริหารท้องถิ่นเท่านั้น
บทบาทของผู้บริหารองค์กรท้องถิ่นยุคใหม่จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อความเข้มแข็งของพี่น้องประชาชนและความเป็นประชาธิปไตย ทำให้พลังต่อรองกับอำนาจรัฐราชการส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
ที่ผ่านมาการดำเนินบทบาทของผู้บริหาร
ท้องถิ่นหลายแห่ง ไม่กล้าทำ ไม่กล้าตัดสินใจ ในเรื่องที่ควรทำ เพราะมีข้อจำกัดต่างๆ ทั้งกฎหมาย ค่านิยม และทัศนคติของอำนาจราชการส่วนกลาง ส่วนท้องถิ่นที่ก้าวหน้าขึ้นอยู่กับความสามารถ กล้าคิด กล้าทำ กล้าเสี่ยงของผู้บริหาร
ฉะนั้นหากอำนาจส่วนกลางยังเหนียวแน่นต่อไปอยู่เช่นเดิม ไม่ยืดหยุ่นและยึดประโยชน์ที่ประชาชนได้รับเป็นหลัก ความหวังที่จะเห็นองค์กรท้องถิ่นก้าวหน้าไปอย่างบางประเทศ เช่น ญี่ปุ่น ซึ่งจังหวัดเป็นองค์กรต้นสังกัดของมหาวิทยาลัย ไม่ใช่กระทรวงศึกษา หรือกระทรวงการอุดมศึกษา ยังเป็นความฝันสำหรับองค์กรท้องถิ่นไทยและสังคมไทย
ในโอกาสที่ผลการเลือกตั้งท้องถิ่นปรากฏออกมาแล้วได้คนเก่าเป็นส่วนใหญ่ ทำให้มีความหวังว่าสิ่งดีๆ นโยบายดีๆ โครงการดีๆ ที่ทำมาแล้วจะดำเนินต่อไป
ส่วนคนใหม่ก็ต้องฝากความคิดและความหวังไว้ว่า ขอให้สิ่งดีๆ ที่ผู้บริหารชุดเดิมทำไว้และเกิดประโยชน์ต่อส่วนรวมเดินหน้าต่อไป เลิกพฤติกรรมการเมืองระดับชาติเดิมๆ คนมาใหม่กลัวเสียหน้า เสียศักดิ์ศรี เกรงถูกครหาว่าลอกของคนเก่า เลยโละทิ้ง ไม่สานต่อของดีๆ หรือไม่มีปัญญาต่อยอดให้ก้าวหน้าขึ้น
ความไม่ต่อเนื่องทางนโยบายจึงเป็นปัญหา เป็นโรคติดต่อตั้งแต่การเมืองระดับชาติจนถึงระดับท้องถิ่น ผลเสียเลยตกกับประชาชนในที่สุด
ตัวอย่างหนึ่งที่เป็นรูปธรรมด้านการศึกษา เช่น การเคลื่อนไหวเพื่อปฏิรูปการศึกษาของภาคีเชียงใหม่เพื่อการปฏิรูปการศึกษา
ซึ่งทำติดต่อกันมาแล้วกว่า 5 ปี เกิดกองทุน 10 บาท นวัตกรรมใหม่ทางการศึกษา ก่อนกองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษาระดับชาติ และเขตพื้นที่นวัตกรรมทางการศึกษา ซึ่งเกิดขึ้นภายหลัง
กองทุนเพื่อช่วยเหลือกันเองของชาวเชียงใหม่เพื่อเด็กเชียงใหม่ โดยเฉพาะเด็กยากจน ขาดโอกาส ได้มีชีวิตและอนาคตที่ดีขึ้น ของดีๆ อย่างนี้ ถ้าเลิกไป แสดงว่าวิสัยทัศน์บกพร่อง
นักบริหาร นักประชาธิปไตยต้องใจกว้าง โดยเฉพาะกับผลงานของเครือข่ายภาคประชาชน อำนาจถึงจะกระจายลงไปถึงประชาชนจริงๆ
