| ผู้เขียน | ผศ.ดร.สมหมาย จันทร์เรือง |
|---|
ล็อกดาวน์ คำยอดฮิตของปี 2563-2564
ล็อกดาวน์ (Lock Down) หมายถึงการปิดเมือง หรือปิดประเทศ เพื่อยกระดับมาตรการในการสกัดกั้นการระบาดของโรค เพื่อสร้างความปลอดภัยให้กับส่วนรวม และการควบคุมการระบาดของโรค
Lock Down นั้น เป็นมาตรการที่ควบคุมและการจำกัดการเดินทาง การยกเลิกกิจกรรมในพื้นที่สาธารณะ ไปจนถึงกักตัวเองภายในบ้านพัก และยังเป็นการเปิดทางให้กับรัฐบาลติดตามความเคลื่อนไหวพฤติกรรมของประชาชนอย่างใกล้ชิดเพื่อความเป็นระเบียบเรียบร้อยของสังคม
คำว่าล็อกดาวน์ เริ่มเป็นที่รู้จักกันทั่วโลกในวันที่ 23 มกราคม 2563 เมื่อรัฐบาลจีนสั่งปิดเมืองอู่ฮั่น มณฑลหูเป่ย์ ต้นตอการแพร่ระบาดของโควิด-19 ขณะนั้น รัฐบาลจีนสั่งปิดเมือง คนในห้ามออกคนนอกห้ามเข้า ตัดการคมนาคมสาธารณะทั้งหมด บริษัท ห้างร้าน สถานที่ต่างๆ ที่ไม่เกี่ยวกับการดำรงชีวิตประจำวันถูกปิดหมด ซุปเปอร์มาร์เก็ต ร้านขายยา เปิดทำการได้ แต่ปิดบริการเร็วกว่าปกติ
ล็อกดาวน์นี้นำมาใช้ไม่เท่ากัน โดยปัจจุบัน รัฐบาลหลายประเทศยังมีแนวทางล็อกดาวน์แตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของสถานการณ์ มาตรการมีตั้งแต่จำกัดการเดินทาง ปิดสนามบิน ปิดพรมแดนอย่างสิ้นเชิง ส่วนการควบคุมคนในประเทศ ประกอบด้วย ให้ประชาชนอยู่แต่ในบ้าน ปิดบริการทุกอย่างยกเว้นที่จำเป็น (ร้านอาหาร ร้านยา ธนาคาร) ห้ามจัดกิจกรรมที่คนรวมตัวกันเป็นจำนวนมาก เว้นระยะห่างในการปฏิสัมพันธ์กับบุคคลอื่น
นอกจากนี้ ล็อกดาวน์ยังถูกใช้อธิบายถึงกรณีที่อาคารหรือพื้นที่ถูกสั่งปิดเพื่อความปลอดภัย เช่น เมื่อเกิดเหตุโจมตีและการปราบปรามด้านความมั่นคงอย่างที่เคยเกิดขึ้นครั้งหนึ่งในแคชเมียร์ ซึ่งมีการบล็อกสัญญาณอินเตอร์เน็ตและการจำกัดการเดินทางของพลเมืองในพื้นที่ จนถูกนิยามว่าเป็นการล็อกดาวน์
มาตรการทางกฎหมาย
การล็อกดาวอาศัยอำนาจตามกฎหมาย 2 ฉบับ ได้แก่ พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ.2534 และพระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ.2548 นายกรัฐมนตรีในฐานะหัวหน้ารัฐบาล และการบังคับบัญชาข้าราชการพลเรือนทั้งปวง มีอำนาจออกข้อกำหนดและข้อปฏิบัติแก่ส่วนราชการทั้งหลาย โดยให้บรรดาประเทศ หรือคำสั่งของผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร ผู้ว่าราชการจังหวัด เจ้าพนักงานควบคุมโรคติดต่อที่ออกตามกฎหมายว่าด้วยโรคติดต่อ ผู้มีอำนาจตามกฎหมายว่าด้วยการเดินอากาศ และกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมืองที่ได้ประกาศ หรือสั่งไว้ก่อนวันที่ข้อกำหนดที่ใช้บังคับ ไม่ว่าจะเป็นการห้าม การให้กระทำการ หรือการผ่อนคลายใดๆ ซึ่งถือว่าเป็นประกาศ หรือคำสั่งตามข้อกำหนดที่ออกตามความในมาตรา 9 แห่งพระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ.2548 ยังคงมีผลบังคับใช้ต่อไปเช่นเดิม จนกว่าจะได้มีข้อกำหนด ประกาศ หรือคำสั่งเป็นอย่างอื่น
อย่างไรก็ตาม การล็อกดาวน์ มิใช่เป็นการปิดเมืองหรือปิดทั้งจังหวัด แต่จะล็อกดาวน์เฉพาะพื้นที่เสี่ยงก็ได้ เช่น ผู้ว่าราชการจังหวัดสมุทรสาคร อาศัยอำนาจตาม พ.ร.ก.ฉุกเฉินนี้ สั่งห้ามเข้าออกพื้นที่ โดยเด็ดขาดในตลาดกลางกุ้งและหอพักศรีเมือง ซึ่งพบการระบาดกลุ่มใหญ่ นอกจากนี้ยังสั่งปิดสถานที่อื่นๆ เป็นการชั่วคราว เป็นต้น
กล่าวโดยสรุป ล็อกดาวน์เป็นมาตรการที่ละเอียดอ่อนต่อความรู้สึกและความเป็นอยู่ของประชาชน จึงต้องใช้อย่างระมัดระวัง และให้เหมาะสมกับพื้นที่เสี่ยงนั้นๆ
ผศ.ดร.สมหมาย จันทร์เรือง
