หาชมยาก! วิวัฒนาการการ์ตูนไทย ในนิทรรศการ ‘หนังสือการ์ตูนไทยไฉไลกว่าที่คิด’
เพื่อเผยแพร่และสร้างการรับรู้ให้ตระหนักถึงความสำคัญของหนังสือการ์ตูนไทยที่เป็นทรัพยากรสารสนเทศมรดกทางวัฒนธรรม
กรมศิลปากร โดยสำนักหอสมุดแห่งชาติ จัดนิทรรศการเรื่อง “หนังสือการ์ตูนไทยไฉไลกว่าที่คิด” โดยจัดแสดงประวัติความเป็นมา และวิวัฒนาการของหนังสือการ์ตูนไทยตั้งแต่สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นจนถึงยุคปัจจุบัน มีการจัดแสดงต้นฉบับหนังสือการ์ตูนไทยที่จัดเก็บและให้บริการที่สำนักหอสมุดแห่งชาติ ตั้งแต่เอกสารโบราณประเภทสมุดไทยขาว หนังสือหายาก หนังสือพิมพ์เก่า หนังสือการ์ตูนไทย จนถึงยุคดิจิทัล
นิทรรศการเรื่อง “หนังสือการ์ตูนไทยไฉไลกว่าที่คิด” นำเสนอวิวัฒนาการของหนังสือการ์ตูนไทยโดยแบ่งออกเป็น ๓ ยุคสมัย ดังนี้
1. ยุคแรก (พ.ศ.2387-2474) จิตรกรรมไทยเริ่มมีความเปลี่ยนแปลงเนื่องจากได้รับอิทธิพลจากศิลปะตะวันตก โดย ขรัวอินโข่ง จิตรกรเอกในยุคต้นของกรุงรัตนโกสินทร์ เป็นจิตรกรไทยคนแรกที่นำแนวคิดการวาดภาพจิตรกรรมแบบตะวันตกมาใช้เป็นต้นแบบในการวาดภาพ จนได้รับการยกย่องว่าเป็นจิตรกรล้ำสมัย
กระทั่งในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว มีความนิยมวาดภาพล้อเลียนการเมืองในหนังสือพิมพ์ตามแบบตะวันตกกันอย่างกว้างขวาง ผลงานที่นำมาจัดแสดงในนิทรรศการฯ เช่น ลายเส้นบนสมุดไทยขาว ภาพฝีพระหัตถ์
ที่ตีพิมพ์ในหนังสือดุสิตสมิต ภาพผลงานของนักเขียนผู้บุกเบิกการเขียนการ์ตูนการเมืองคนแรกของไทย เปล่ง ไตรปิ่น
2. ยุคบุกเบิก (พ.ศ.2475-2499) วงการการ์ตูนไทยเริ่มผสมผสานวัฒนธรรมตะวันตกและวัฒนธรรมไทยผ่านตัวการ์ตูนสองประเภท คือ การ์ตูนเรื่องจากวรรณคดีและนิทานพื้นบ้าน และการ์ตูนสะท้อนสภาพสังคมการเมือง นักเขียนการ์ตูนในยุคนี้ เช่น สวัสดิ์ จุฑะรพ, ฟื้น รอดอริห์, ฉันท์ สุวรรณบุณย์, ประยูร จรรยาวงศ์,เหม เวชกร, พิมล กาฬสีห์
3. ยุคปัจจุบัน (พ.ศ.2500-ปัจจุบัน) วงการการ์ตูนได้รับอิทธิพลจากต่างประเทศโดยเฉพาะญี่ปุ่นและจีน หนังสือการ์ตูนไทยที่ถือได้ว่าครองใจคนไทยทุกเพศทุกวัย เช่น ขายหัวเราะ มหาสนุก ไอ้ตัวเล็ก จนถึงปัจจุบันเมื่อรูปแบบสังคมเข้าสู่ยุคดิจิทัล การ์ตูนได้ปรับเปลี่ยนก้าวข้ามจากสื่อสิ่งพิมพ์กระดาษไปสู่สื่อสิ่งพิมพ์ออนไลน์
ทั้งนี้ หนังสือการ์ตูนไทยมีการเปลี่ยนแปลงทางด้านเนื้อหา รูปแบบการเข้าถึง และการผสมผสานทางวัฒนธรรม แสดงถึงความเอาใจใส่ต่อสังคมและความคิดสร้างสรรค์ของนักเขียนการ์ตูนทั้งในแง่ของรูปแบบ เนื้อหาและการนำเสนอ สะท้อนความเปลี่ยนแปลงของสังคมไทยได้เป็นอย่างดี ผู้สนใจสามารถเข้าชมนิทรรศการ “หนังสือการ์ตูนไทยไฉไลกว่าที่คิด” ตั้งแต่บัดนี้จนถึงวันที่ 11 เมษายน วันจันทร์ – วันศุกร์ เวลา 09.00-16.30 น. วันเสาร์และวันอาทิตย์ เวลา 09.00-17.00 น. หยุดวันนักขัตฤกษ์ ณ ห้องวชิรญาณ 2 และ 3 อาคาร 2 ชั้น 1 สำนักหอสมุดแห่งชาติ
