ทุกต้นกล้าความฝัน สายธารวรรณกรรมเพื่อชีวิตไทย

ผู้เขียน	บรรณาลักษณ์

ทุกต้นกล้าความฝัน สายธารวรรณกรรมเพื่อชีวิตไทย

สัปดาห์หนังสือวันสุดท้ายแล้ว แม้โรคระบาดยังแพร่เชื้ออยู่ แต่ผู้คนรู้จักระมัดระวังตัว ไม่พลาดงานหนังสือกันอยู่แล้ว แต่ละแผงอุ่นหนาฝาคั่งไปตามกันทั้งผู้ใหญ่และเด็ก หนังสือประวัติศาสตร์และการเมืองเป็นประเภทที่ได้รับความนิยมสนใจอย่างยิ่ง เพราะเป็นสองเรื่องที่ถูกบิดกั้นบิดเบือนในสังคมมายาวนาน

อาจารย์ คริส เบเกอร์ กับอาจารย์ ผาสุก พงษ์ไพจิตร ยังแปลกใจที่ ประวัติศาสตร์ไทยร่วมสมัย พิมพ์ครั้งที่ 14 ฉบับปรับปรุง ก็ยังขายได้ไม่ร้างแผง เพราะถึงวันนี้แล้ว รกรากคนไทยห่างไกลเทือกเขาอัลไตไกลออกมาทุกที นอกเหนือการครอบงำทางการเมืองแง่มุมต่างๆ ที่ค่อยๆ ถูกปลดเปลือยทีละเรื่อง

• อ่านมิติการบริหารสังคมที่รายละเอียดกว้างออกไปอีก ไม่ว่าจะในปริมณฑลประชาธิปไตยหรือสังคมนิยม แด่ทุกต้นกล้าความฝัน : ประวัติศาสตร์ กรณีศึกษา และเส้นทางการต่อสู้สู่รัฐสวัสดิการ ของ ษัษฐรัมย์ ธรรมบุษดี อาจารย์วิทยาลัยสหวิทยาลัย ธรรมศาสตร์ ที่พูดเรื่องรัฐสวัสดิการให้เห็นชัดๆ

เพราะสำหรับประชาชนแล้ว เราไม่จำเป็นต้องเลือก เราสามารถปรารถนาสิ่งเหล่านี้ได้พร้อมๆ กัน ไม่ว่าโรงเรียนอนุบาลหรือมหาวิทยาลัย เงินค่าทำคลอด เงินเลี้ยงดูเด็ก บำนาญของผู้คน เพราะล้วนเป็นเรื่องเดียวกัน ที่สัมพันธ์กันกับผลประโยชน์ของประชาชนทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเกิดมาในสังคมใดก็ตาม

หนังสือเสนอแนวคิดเรื่องรัฐสวัสดิการ ให้เห็นความเป็นไป เส้นทาง อุปสรรค และความเป็นไปได้ จากกรณีศึกษาหลายกลุ่มประเทศ รวมถึงข้อเสนอต่อสังคมไทย จากความสุขทุกข์ที่เป็นจริงของมนุษย์ ซึ่งสามารถสร้างและก่อรูปขึ้นได้โดยไม่จำเป็นต้องร้องขอ เนื่องจากเป็น “ปัจจัยจำเป็น” ของมนุษย์ทั้งสิ้น

• สมรภูมิการเมืองไทยเกือบสองทศวรรษที่ผ่านมา มวลชนฝ่ายขวาถือเป็นตัวแปรสำคัญที่พลิกกระดานการเมืองได้ ด้วยการเคลื่อนไหวรูปแบบต่างๆ ตามแนวทางอนุรักษนิยม ในการต่อต้านนักการเมืองและรัฐบาลที่ถูกตีตราว่าเลวร้าย จนที่สุดคือยกย่องเชื้อเชิญ “คนดี” เข้ามาบริหารบ้านเมือง

โดยภายใต้การเคลื่อนไหวของฝ่ายขวาที่ดูจะเป็นกลุ่มก้อนเดียวกันนั้น แท้จริงแล้ว ยังมีฝ่ายขวาที่ยึดแนวทางสุดโต่งยิ่งกว่าอยู่ด้วย ซึ่งสำหรับพวกเขาแล้ว ภัยอะไรก็ไม่ร้ายเท่ากับภัยที่เกิดขึ้นกับสถาบันหลักของชาติ

ขวาสุดขั้ว : ระบอบคนดีกับการเมืองยุคประชาธิปไตยกลับหลังหัน บันทึก ค้นคว้า วิเคราะห์มาเขียนให้กระจ่างโดย วสุชน รักษ์ประชาไท

งานที่ชวนทำความเข้าใจกลุ่ม “อนุรักษนิยมสุดขั้ว” ในการเมืองไทยร่วมสมัย จากยุคทักษิณถึงรัฐประหาร 2557 ผ่านทั้งข้อมูลหลักฐานและ “เสียง” ของพวกเขาเหล่านั้น ซึ่งสะท้อนความคิดในวันที่ต้องตัดสินใจก้าวลงถนน พร้อมประกาศอุดมการณ์อย่างชัดเจนถึงสิ่งที่ต้องพิทักษ์ไว้ยิ่งชีวิต

อ่าน 1.การปรากฏขึ้นอีกครั้งของมวลชนฝ่ายขวาที่ไม่ได้เป็นหนึ่งเดียว, ขวาสุดขั้วในขบวนการต่อต้านทักษิณ 2.พลังแห่งธรรมและรั้วของชาติ : ที่มาและเครือข่ายอนุรักษนิยมสุดขั้ว – ใครคืออนุรักษนิยมสุดขั้ว, สันติอโศก จากแดนพุทธสู่สนามการเมือง, นายทหารอาวุโส : ก่อร่างเครือข่ายนายทหารการเมือง

3.ปฐมบทความขัดแย้งของอนุรักษนิยมสุดขั้ว – อดีตของสันติอโศกในฐานะคนสร้างศัตรู, ข้อกล่าวหาการเมืองไร้คุณธรรม, ความขัดแย้งในการโยกย้ายนายทหาร, ข้อกล่าวหากีดกันสถาบัน 4.แยกกันตี : การเคลื่อนไหวอย่างอิสระในยุคบุกเบิกคนเสื้อเหลือง – ถวายคืนพระราชอำนาจและก่อร่างกองทัพธรรมใหม่, ขวาสุดขั้วที่แตกต่างจากขวาอื่นๆ, การปักหลักต่อเนื่องหลังรัฐประหาร 2549

5.สามัคคีคือพลัง : ผนึกกำลัง ขยายอิทธิพล หลัง 2549 – ปฏิบัติการรอบ 2 ก่อนแยกจากพันธมิตร, อนุรักษนิยมสุดขั้ว 2 สายรวมพลัง, ภารกิจใหม่ทวงคืนเขาพระวิหาร 6.ศัตรูยังไม่พ่าย : การปักหลักเคลื่อนไหวด้วยตนเอง ศัตรูใหม่ที่ไม่ใช่ทักษิณ – เติบโต ขัดแย้ง ร่วมมือ ในพลวัตการเคลื่อนไหวที่ไร้เอกภาพ, ปรับตัวเพื่ออยู่รอดของปีกขวาสุดขั้ว

7.สู้เข้าไปอย่าได้ถอย : หวนคืนขบวนการใหญ่ภายใต้ กปปส. – การต่อสู้ครั้งสุดท้ายก่อนสิ้นเสียงนกหวีด, ถกเถียง ขัดแย้ง สลายตัว บนเส้นทางสู่รัฐประหาร 8.สรุป : คนเสื้อเหลือง ขวาสุดขั้ว รัฐประหาร – มรดกที่ฝากไว้โดยการเคลื่อนไหวอนุรักษนิยมสุดขั้ว

อ่านอร่อยอิ่มทนอิ่มนานจริงๆ ขอบอก

• ในโลกหนังสือไทย โลกนักอ่านไทย ที่ไหลริน หล่อเลี้ยง ภาษาและอักษรให้เบ่งบานเด่นชัดส่วนหนึ่งก็คือ สายธารวรรณกรรมเพื่อชีวิตของไทย โดยผู้เพียรขุดลอกคูคลองศิลปสารให้ไหลลื่น เสถียร จันทิมาธร ซึ่งมักแบ่งภาคไปเป็นสถาปนิกปั้นแต่ง “ผู้นำ” ที่โลดเต้นบน “วิถีแห่งอำนาจ” ให้ชมอีกด้วย

อ่านงานค้นคว้าซึ่งตีพิมพ์ครั้งแรกแต่ปี 2525 รวบรวมเรื่องราวความเคลื่อนไหวในกระแสธารอักษรไทย ตั้งแต่วรรณคดีโบราณจนวรรณกรรมสมัยใหม่ โดยเฉพาะวรรณกรรมไทยหลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 รวมถึงการคลี่คลายของวรรณกรรมเพื่อชีวิต ซึ่งแตกหน่อต่อยอดออกมาในช่วงมืดมนที่สุดของประชาธิปไตยไทย

อ่านกำเนิดและการคลี่คลายของศิลปวรรณกรรม, วรรณคดียุคคลาสสิกของไทย, รุ่งอรุณของวรรณกรรมยุคกึ่งเมืองขึ้นกึ่งศักดินา, เทียนวรรณ บุรุษรัตน์ของสามัญชน, “หน่อ” ของจินตนิยมในวรรณกรรมไทย, ศรีบูรพา จอมทัพผู้ยิ่งใหญ่แห่งวรรณกรรมไทย, วรรณกรรมหลังปี 2475,

ภาคผนวก บันทึกของ “อินทรายุธ” เกี่ยวกับรุ่นของอิศรา อมันตกุล, ภาคผนวก บันทึกของ “อินทรายุธ” เกี่ยวกับจำกัด พลางกูรและ นสพ.เอกชน, ภาคผนวก บันทึกของ “บรรจง บรรเจิดศิลป์” เกี่ยวกับความคิดก่อนการเคลื่อนไหวของวรรณกรรมก้าวหน้า, วรรณกรรมหลังสงครามโลกครั้งที่ 2,

อ่านขบวนการ “ศิลปเพื่อชีวิต” ยุคแรก, การต่อสู้ของวรรณกรรมก้าวหน้า, วรรณกรรมใน “ยุคมืด” ทางพุทธิปัญญา, วรรณกรรมในยุค “แสวงหา” ของคนหนุ่มสาวรุ่นใหม่, วรรณกรรมยุค 14 ตุลาคม 2516, จิตร ภูมิศักดิ์ นักรบของคนรุ่นใหม่, ทิศทางและการต่อสู้ต่อไปของวรรณกรรมไทย

สุดท้ายเป็นคำตามของอาจารย์ศิลปศาสตร์ ธรรมศาสตร์ ชูศักดิ์ ภัทรกุลวณิชย์ นักเลงวรรณกรรมผู้หนึ่ง มาปิดเล่มให้ธารสายนี้ไหลลื่นต่อไปอีกยาวนาน เพราะแค่อ่านคำนำของผู้เขียนซึ่งมติชนออนไลน์นำมาเผยแพร่อีกครั้งเมื่ออังคารที่ผ่านมา ก็เหมือนนั่งยานเวลาย้อนกลับไปทบทวนประวัติศาสตร์ยุคใกล้อีกครั้ง

• นิตยสารการเมืองประจำครอบครัวฉบับต้องอ่าน มติชนสุดสัปดาห์ ว่าด้วยบัตรโหล สงครามเบอร์ 29-31-22-37-7-26 เจาะกรณีตัวอย่างปัญหาและทางออก เลือกตั้งนอกราชอาณาจักรที่มาเลเซีย

อ่านส่องจุดแข็ง สแกนกลยุทธ์ แคนดิเดตนายกฯสู้เลือกตั้ง พท.ชูแพทองธาร-เศรษฐา-ชัยเกษม สู้ประยุทธ์-พีระพันธุ์ อ่าน 2 นักวิชาการ สุวิชา-สิริพรรณ วิเคราะห์ “เซฟ โซน ปาร์ตี้ลิสต์” เพื่อไทย 40 ก้าวไกล 15 พรรคประวิตร ประยุทธ์ อนุทิน 6 เท่ากัน

อ่านคำเตือนจากพรสันต์ เลี้ยงบุญเลิศชัย การเลือกตั้งที่ยังไม่ปกติ และ X คลูซีฟการเมือง อนุทิน ชาญวีรกูล I don’t care กับจับสัญญาณบิ๊กบี้ ดันบูรพาพยัคฆ์คอแดงปาดทหารเสือ ดัชนีบิ๊กโตแรง สูตร “ตู่-ต่อ-ป้อม-โต” ดวงชะตา สร.1 กับ ทบ.1

ข่าวดี นักท่องเที่ยวจีนแห่เที่ยวไทย ข่าวร้าย ทัวร์ศูนย์เหรียญเข้ามาก่อน รัฐเตรียม MOU แก้ปัญหาระยะยาว ดูหลังเลนส์ในดงลึก ปริญญากร วรวรรณ พาสัมผัสบรรยากาศขนลุก สิ่งลี้ลับ จริงหรือไม่จริง ก่อนผ่าคดีแก๊งมังกรแสบ อุ้มฆ่านักศึกษาจีนในไทย บิ๊กเด่นสั่งล้อมคอก เช็กประวัติอาชญากร

ตามไปเขย่าสนาม เจาะลึกเป้าหมายทัพไทย ล่าเหรียญทองซีเกมส์ 2023 และคดีเงินปิดปาก “สตอร์มี แดเนียลส์” คดีหลอกหลอนโดนัลด์ ทรัมป์ ก่อนชิงประธานาธิบดีสหรัฐ

คนไทยเรียนประชาธิปไตยลุ่มๆ ดอนๆ มา 91 ปี วันนี้กำลังจะเปิดอีกบท

บรรณาลักษณ์