สัพเพเหระคดี : ดิ้นไม่หลุด : โดย โอภาส เพ็งเจริญ

คุณโผงพ่อค้าขาใหญ่ขายสลากกินแบ่งรัฐบาล จำนวน 5,000 ฉบับให้แก่คุณจำนูญไปขายต่อ ตกลงราคากัน เป็นเงิน 450,000 บาท (ฉบับละ 90 บาท)

คุณจำนูญ ชำระเงินไป 309,250 บาท ยังคงค้างอีก 140,750 บาท ตกลงว่า ถึงวันนั้นจะชำระ

ครั้นเมื่อถึงวันนั้น-คุณจำนูญกลับไม่ชำระ แม้คุณโผงจะวนเวียนเพียรทวงอยู่หลายวัน แต่คุณจำนูญก็ไม่ยอมชำระอยู่ดี

ในที่สุดคุณโผงจึงยื่นฟ้องต่อศาล ขอให้บังคับ คุณจำนูญ ชำระเงิน 141,620 บาท พร้อมดอกเบี้ยในอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปีของต้นเงิน 140,750 บาท

Advertisement

คุญจำนูญให้การต่อสู้คดี มีประเด็นหนึ่งก็ต่อสู้ว่า สัญญาซื้อขายสลากกินแบ่งที่เกินราคาเป็นโมฆะ ขอให้ยกฟ้อง

ศาลชั้นต้น พิพากษาให้คุณจำนูญชำระเงิน 141,620 บาท พร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปีของต้นเงิน 140,740 บาท จนกว่าจะชำระให้แก่คุณโผงครบถ้วน

คุณจำนูญอุทธรณ์

ศาลชั้นอุทธรณ์พิพากษายืน

คุณจำนูญฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า มีปัญหาต้องวินิจฉัยตามฎีกาของคุณจำนูญว่า สัญญาซื้อขายสลากกินแบ่งระหว่างคุณโผงกับคุณจำนูญดังกล่าวนั้นเป็นโมฆะหรือไม่ ศาลฎีกา เห็นว่า มีบทบัญญัติแห่งกฎหมายบัญญัติข้อห้ามและกำหนดโทษแก่ผู้ที่เสนอขายหรือขายสลากเกินราคาที่กำหนดในสลากไว้ถึง 2 ฉบับ คือ พ.ร.บ.การพนัน พ.ศ.2478 มาตรา 9 ทวิ ซึ่งมีบทกำหนดโทษตามมาตรา 9 ตรีให้ระวางโทษจำคุกไม่เกิน 1 เดือนหรือปรับไม่เกิน 1,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับและตาม พ.ร.บ.สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล พ.ศ.2517 มาตรา 39 ให้ระวางโทษปรับไม่เกิน 2,000 บาท

เมื่อคุณจำนูญทำสัญญาซื้อขายสลากกินแบ่งรัฐบาลกับคุณโผง โดยคุณโผงตกลงขายให้ในราคาฉบับละ 90 บาท แต่ราคาในสลากระบุไว้เพียงฉบับละ 80 บาท สัญญาซื้อขายสลากกินแบ่งรัฐบาลซึ่งเกินราคา จึงเป็นการอันมีวัตถุประสงค์ต้องห้ามชัดแจ้งโดยกฎหมายทั้ง 2 ฉบับข้างต้นและตกเป็นโมฆะตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 150 ที่ศาลล่างทั้งสองวินิจฉัยต้องกันมาว่า สัญญาซื้อขายสลากกินแบ่งรัฐบาลนั้นไม่เป็นโมฆะนั้น ไม่ต้องด้วยความเห็นของศาลฎีกา

แต่อย่างไรก็ดี สัญญาซื้อขายสลากกินแบ่งดังกล่าว รวมส่วนที่ขายตามราคาที่กำหนดไว้ในสลากซึ่งไม่เป็นโมฆะอยู่ด้วย และสามารถแยกแยะจำนวนเงินของส่วนที่ขายเกินราคาออกได้แน่ชัด พฤติการณ์แห่งกรณีพึงสันนิษฐานได้ว่า คุณโผงและคุณจำนูญ จะให้ส่วนที่ไม่เป็นโมฆะแยกออกจากส่วนที่เป็นโมฆะได้ตามมาตรา 173

สัญญาซื้อขายสลากกินแบ่งรัฐบาลระหว่างคุณโผงและคุณจำนูญ จึงไม่ตกเป็นโมฆะทั้งฉบับคุณโผงยังคงมีสิทธิเรียกร้องค่าสลากในส่วนที่ไม่เกินราคาจากคุณจำนูญได้

เมื่อคุณจำนูญซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาลไปจากคุณโผงจำนวน 5,000 ฉบับ และชำระราคาตามสลากแก่คุณโผงไปแล้วเป็นเงิน 309,250 บาท คุณจำนูญจึงยังคงต้องรับผิดชำระราคาส่วนที่ขาดแก่คุณโผงเพียง 90,750 บาทเท่านั้น

พิพากษาแก้เป็นว่าให้คุณจำนูญชำระเงิน 90,750 บาท พร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปีของต้นเงินดังกล่าว จนกว่าจะชำระเสร็จแก่คุณโผง
เป็นอันว่าคุณจำนูญดิ้นไม่หลุด

(เทียบคำพิพากษาศาลฎีกาที่ 5625/2557)

++++++++++++++++

ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

มาตรา 150 การใดมีวัตถุประสงค์เป็นการต้องห้ามชัดแจ้งโดยกฎหมาย เป็นการพ้นวิสัย หรือเป็นการขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชนการนั้นเป็นโมฆะ

มาตรา 173 ถ้าส่วนหนึ่งส่วนใดของนิติกรรมเป็นโมฆะ นิติกรรมนั้นย่อมตกเป็นโมฆะทั้งสิ้น เว้นแต่ จะพึงสันนิษฐานได้โดยพฤติการณ์แห่งกรณีว่า คู่กรณีเจตนาจะให้ส่วนที่ไม่เป็นโมฆะนั้น แยกออกจากส่วนที่เป็นโมฆะได้

โอภาส เพ็งเจริญ [email protected]

QR Code
เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่
Line Image