สุจิตต์ วงษ์เทศ : อนุสาวรีย์สุนทรภู่ที่บ้านกร่ำ อ. แกลง จ. ระยอง สร้างหาเสียงการเมืองไม่ใช่หลักฐานประวัติสุนทรภู่

อนุสาวรีย์สุนทรภู่ ที่บ้านกร่ำ เมืองแกลง จ. ระยอง ไม่ใช่หลักฐานว่าสุนทรภู่เกิดที่นั่น แต่เป็นงานหาเสียงการเมืองก่อน พ.ศ. 2500
“สิ่งหนึ่งที่ข้าพเจ้าต้องทำ คือสร้างอนุสาวรีย์สุนทรภู่ขึ้นที่บ้านกร่ำ…” เป็นคำประกาศอย่างหนักแน่นในการหาเสียงเลือกตั้งผู้แทนราษฎรเมื่อ พ.ศ. 2498 ของนายเสวตร เปี่ยมพงศ์สานต์ ซึ่งทำให้เขาได้รับเลือกตั้งเป็น ส.ส. จังหวัดระยองหลายสมัย
ด้วยปณิธานนี้ นายเสวตรได้ผลักดันให้กระทรวงวัฒนธรรมในสมัยนั้นมีมติให้ดำเนินการก่อสร้างอนุสาวรีย์สุนทรภู่ ณ บริเวณวัดป่าเดิม ต. บ้านกร่ำ อ. แกลง จ. ระยอง โดยจอมพล ป. พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรีเป็นประธานประกอบพิธีวางศิลาฤกษ์ในเดือนมีนาคม 2498

“เมื่อวางศิลาฤกษ์อนุสาวรีย์แล้ว ข้าพเจ้าได้จัดการหาที่ดินเพิ่มขึ้น เพราะที่ดินที่เป็นของวัดป่าเดิมที่เหลืออยู่ มีเพียง 2 ไร่เท่านั้น…” นายเสวตรเขียนเล่าไว้ในหนังสือ “ชีวิตการเมือง”
“หลังจากจัดการเรื่องที่ดินแล้ว ข้าพเจ้าได้ไปพบอาจารย์ศิลป์ พีระศรี ผู้เป็นปรมาจารย์ของกรมศิลปากรในด้านประติมากรรม ขอให้ท่านช่วยทำหุ่นจำลองอนุสาวรีย์ขึ้น โดยมีรูปปั้นสุนทรภู่เป็นหลัก มีรูปปั้นพระอภัยมณี นางมัจฉา และผีเสื้อสมุทรเป็นส่วนประกอบ” ซึ่งอาจารย์ศิลป์ให้ความร่วมมืออย่างดี เขียนโครงร่างอนุสาวรีย์และปั้นอนุสาวรีย์จำลองสูงประมาณ 40 เซนติเมตร พร้อมหล่อรูปปั้นเป็นโลหะเป็นแบบไว้
แต่การสร้างอนุสาวรีย์นี้ก็มีอุปสรรค เมื่อรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม ถูกรัฐประหารในปี พ.ศ. 2500 ทำให้การดำเนินการสร้างล่าช้าออกไป
จนกระทั่ง พ.ศ. 2511 คณะรัฐมนตรีซึ่งมีจอมพล ถนอม กิตติขจร เป็นนายกรัฐมนตรีได้อนุมัติให้ดำเนินการก่อสร้างโดยให้กรมศิลปากรเป็นผู้ออกแบบ และหล่อรูปอนุสาวรีย์ ตลอดจนวางแผนผังอนุสาวรีย์ด้วย
ผู้ที่ได้รับมอบหมายให้ออกแบบและควบคุมการปั้นและหล่อรูป คือ สนั่น ศิลากร
ประติมากรผู้ปั้นรูปที่สนั่น ศิลากร คัดเลือกมาคือ สุกิจ ลายเดช ปั้นรูปสุนทรภู่ ไกรสร ศรีสุวรรณ ปั้นรูปพระอภัยมณี สาโรช จารักษ์ ปั้นรูปนางเงือก คนสุดท้ายที่คัดเลือกให้ปั้นรูปนางผีเสื้อสมุทรคือศิลปบัณฑิตที่เพิ่งจบหมาดๆ ชื่อธนะ เลาหกัยกุล
[คัดจาก ศิลปวัฒนธรรม ปีที่ 25 ฉบับที่ 3 มกราคม 2547 หน้า 151-159)

สุนทรภู่ มหากวีกระฎุมพี เกิดในวังหลัง เป็นผู้ดีบางกอก

สุนทรภู่ มีชีวิตวนเวียนอยู่ใน “วัง” กับ “วัด” เริ่มตั้งแต่ เกิด – โต – บวช – ตาย
เกิด – วังหลัง สมัย ร.1, โต – วังหลวง สมัย ร.2, บวช – วัดหลวง สมัย ร.3, ตาย – วังหน้า สมัย ร.4

สุนทรภู่เกิดที่วังหลัง คลองบางกอกน้อย ฝั่งธนบุรี ในต้นแผ่นดิน ร.1 เมื่อวันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2329
ตรงกับวันจันทร์ ขึ้น 1 ค่ำ เดือน 8 ปีมะเมีย จุลศักราช 1148 เวลา 2 โมงเช้า
คนทั่วไปถูกทำให้รู้มานานแล้ว ว่าสุนทรภู่เป็นชาวบ้านกร่ำ เกิดที่บ้านกร่ำ เมืองแกลง ปัจจุบันอยู่ใน จ. ระยอง
ทั้งหมดล้วนเป็นเรื่องไม่จริง แต่สร้างอนุสาวรีย์สุนทรภู่ไว้ด้วยเหตุผลทางการเมือง และการท่องเที่ยว
สุนทรภู่ถูกใส่ร้ายว่าเป็นอาลักษณ์ ขี้เมา เจ้าชู้ อยู่อย่างไพร่ ไร้เคหา ได้แต่ลอยเรือร่อนเร่ไปมา แล้วทะเลาะกับ ร.3
นี่ก็ล้วนเป็นเรื่องไม่จริงที่ถูกสร้างขึ้นภายหลัง

แท้จริงแล้วสุนทรภู่เป็นผู้ดีมีตระกูลสืบมาแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา แล้วใกล้ชิดพระราชวงศ์จักรี
ตัวตนแท้จริงของสุนทรภู่มีอาชีพรับราชการ เป็นนักปราชญ์ประจำราชสำนัก ร.2 มีความสามารถพิเศษทางกวีนิพนธ์ แต่ไม่ได้มีอาชีพเป็นกวี เพราะยุคนั้นไม่มีอาชีพกวี
สุนทรภู่ฝักใฝ่ทางการเมืองในเจ้าฟ้ามงกุฎ จนขัดแย้งกับ ร.3 เลยต้องออกบวชหนีราชภัย ย่อมเป็นพยานว่าไม่มีโอกาสกินเหล้าเมามายเลยแม้แต่น้อย
เพราะอยู่ในสายตาของรัฐ และในความอุปการะของเจ้านายชั้นสูงตลอดชีวิต แล้วแต่งหนังสือหลายเรื่องเป็นที่รู้กัน

เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่