เมื่อเวลา 17.30 น. วันที่ 31 มกราคม สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ประธานมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ในพระบรมราชูปถัมภ์ เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ ในพิธีพระราชทานรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ประจำปี พ.ศ.2561 โดยมี พลเอก สุรยุทธ์ จุลานนท์ องคมนตรี, พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี, นายแพทย์ ปิยะสกล สกลสัตยาทร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข, ศ.นายแพทย์ประสิทธิ์ วัฒนาภา คณบดีคณะแพทย์ศาสตร์ศิริราชพยาบาล รองประธานมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล คณะทูตานุทูตต่างประเทศประจำประเทศไทย เฝ้าฯรับเสด็จ ณ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท ในพระบรมมหาราชวัง และในงานพระราชทานเลี้ยงอาหารค่ำ ณ พระที่นั่งบรมราชสถิตยมโหฬาร
ในการนี้ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระราชทานรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ประจำปี 2561 โดยปีนี้มีผู้ได้รับพระราชทานรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล สาขาการแพทย์ ได้แก่ ศ.นายแพทย์ไบรอัน เจ. ดรูเคอร์ ผู้อำนวยการสถาบันมะเร็งไนท์ มหาวิทยาลัยการแพทย์และวิทยาศาสตร์แห่งโอเรกอน สหรัฐอเมริกา มีผลงานสำคัญในการศึกษาและวิจัยยาต้นแบบ ‘อิมาทินิบ’ เพื่อรักษาโรคมะเร็งแบบมุ่งเป้า ในโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรังชนิดซีเอ็มแอล โดยสามารถลดความรุนแรง อัตราการตาย และความพิการของผู้ป่วยโรคซีเอ็มแอลที่ได้รับยาดังกล่าว จากผู้ป่วยที่ไม่ได้รับยาดังกล่าวจะมีอาการหนักจนเสียชีวิตภายใน 3 ปี
ศ.ดร.แมรี่ แคลร์ คิง จากภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยวอชิงตัน สหรัฐอเมริกา เป็นผู้ค้นพบยีนที่เป็นสาเหตุของโรคมะเร็งเต้านมที่ถ่ายทอดได้ทางกรรมพันธุ์ และพัฒนาการตรวจยีนมะเร็งด้วยเทคนิคใหม่เพื่อสามารถนำไปใช้ได้ทั่วโลก ส่งผลให้ปัจจุบันการตรวจหายีนมะเร็งมีราคาถูกจนคนเข้าถึงได้จำนวนมาก ป้องกันการเสียชีวิตจากการลุกลามของโรคได้อย่างกว้างขวาง
ส่วนสาขาการสาธารณสุข ได้แก่ ศ.นายแพทย์จอห์น ดี. คลีเมนส์ ผู้อำนวยการบริหารศูนย์วิจัยโรคท้องร่วงนานาชาติ ประเทศบังคลาเทศ และ ศ.นายแพทย์ยอน อาร์. โฮล์มเกรน ผู้อำนวยการสถาบันวัคซีนแห่งมหาวิทยาลัยโกเธนเบิร์ก ประเทศสวีเดน ทั้งคู่ทำงานร่วมกันเป็นเวลากว่า 30 ปี ในการศึกษาค้นคว้าวิจัย และพัฒนาวัคซีนป้องกันอหิวาตกโรคชนิดกิน ซึ่งมีประสิทธิภาพในการกระตุ้นภูมิคุ้มกันมากกว่าวัคซีนชนิดฉีด ทำให้ช่วยป้องกันโรคได้ในวงกว้าง ลดการเสียชีวิตจากอหิวาตกโรคได้ในประชากรหลายล้านคนทั่วโลก
จากนั้น สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระราชทานพระราชดำรัสแก่ผู้ได้รับรางวัลและผู้มาร่วมงาน ความตอนหนึ่งว่า การศึกษาวิจัยดังกล่าว กว่าจะเสร็จสมบูรณ์ได้ ต้องใช้เวลา ความอุตสาหะ เสียสละอย่างสูง แต่ผลสำเร็จที่ได้รับก็เป็นประโยชน์แก่มวลมนุษยชาติอย่างไม่อาจประมาณได้ ดั่งเช่นผลงานของ ศ.นายแพทย์ไบรอัน เจ. ดรูเคอร์ ในการพัฒนายาต้นแบบสำหรับรักษาโรคมะเร็งแบบมุ่งเป้า เพื่อรักษาโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรังชนิดซีเอ็มแอล ผลงานของ ศ.ดร.แมรี่ แคลร์ คิง ในการค้นพบยีนที่เป็นสาเหตุของการเป็นโรคมะเร็งเต้านม และผลงานของ ศ.นายแพทย์จอห์น ดี. คลีเมนส์ และ ศ.นายแพทย์ยอน อาร์. โฮล์มเกรน ในการพัฒนาวัคซีนชนิดกิน ป้องกันอหิวาตกโรค พร้อมทั้งเสนอแนวทางการให้วัคซีนเพื่อป้องกันโรคอย่างมีประสิทธิภาพ ข้าพเจ้าจึงขอแสดงความชื่นชมด้วยอย่างยิ่งกับท่านทั้ง 4 ที่ได้สร้างสรรค์ผลงานอันยิ่งใหญ่ และได้รับรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลประจำปีนี้
อนึ่ง รางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล เป็นรางวัลที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้จัดตั้งขึ้น เพื่อถวายเป็นพระราชานุสรณ์แด่สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ในโอกาสจัดงานเฉลิมฉลอง 100 ปี แห่งการพระราชสมภพ ได้มอบรางวัลแก่บุคคลหรือองค์กรทั่วโลกที่มีผลงานดีเด่นเป็นประโยชน์ต่อมวลมนุษยชาติ ด้านการแพทย์ 1 รางวัล และการสาธารณสุข 1 รางวัล เป็นประจำทุกปีตลอดมา แต่ละรางวัลประกอบด้วย เหรียญรางวัล ประกาศนียบัตร และเงินรางวัล 100,000 เหรียญสหรัฐ มาเป็นเวลา 27 ปี และมีผู้ได้รับรางวัลแล้วทั้งสิ้น 79 ราย
