เจ้าฟ้าสิริวัณณวรีฯ ทรงเป็นบก.หนังสือเทรนด์สิ่งทอไทย เน้นย้ำใส่ใจสิ่งแวดล้อม-ความยั่งยืน
ด้วยตั้งพระทัยที่จะสืบสาน รักษา และต่อยอด พระราชปณิธานของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เพื่อรักษาสมบัติทางวัฒนธรรมของชาติ โดยเฉพาะศิลปหัตถกรรมผ้าทอในแต่ละท้องถิ่น ที่ไม่เพียงงดงามและใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวัน หากยังช่วยสร้างงานสร้างรายได้เลี้ยงชีพได้อย่างยั่งยืน
สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา จึงทรงมีพระราชดำริให้จัดทำ THAI TEXTILES TREND BOOK Spring/Summer 2022 เล่มแรกขึ้น โดยทรงรับหน้าที่เป็นบรรณาธิการบริหาร (Editor in Chief) ด้วยพระองค์เอง ต่อเนื่องมาถึงเล่มล่าสุด THAI TEXTILES TREND BOOK Autumn/Winter 2022-2023 ที่นำเสนอข้อมูลตั้งแต่ประเภทเนื้อผ้า การเลือกสี การออกแบบลวดลาย รวมไปถึงเทรนด์และแนวโน้มความเป็นไปในอนาคตของอุตสาหกรรมแฟชั่น เพื่อให้ผู้ประกอบการสามารถนำเอาข้อมูลไปประยุกต์ใช้กับงานผ้าไทยได้อย่างมีทิศทาง
โดยนำไปมอบให้แก่นักเรียน นักศึกษา อาจารย์ ผู้ประกอบการ ศิลปิน ช่างทอผ้า และผู้ที่อยากเป็นนักออกแบบในทุกสาขาทั่วทุกภูมิภาค ได้นำไปใช้เป็นแนวทางในการประกอบสัมมาอาชีพ และร่วมกันสืบสานภูมิปัญญาไทยที่ทรงคุณค่านี้ต่อไป
การนี้ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา เสด็จทรงเปิดงาน “THAI TEXTILES TREND BOOK Autumn/Winter 2022-2023 และงานเสวนาวิชาการ” เทรนด์บุ๊กเล่มที่ 2 ทรงมีพระดำริให้จัดทำขึ้น และทรงรับหน้าที่เป็นบรรณาธิการบริหารด้วยพระองค์เอง นำเสนอแนวโน้มเฉดสีมุมมองของธรรมชาติ และการผสมผสานสีสันแห่งเนื้อแท้วัสดุสำหรับผ้าไทยในเหมันตฤดู เพื่อมอบให้แก่ผู้ที่ทำงานด้านการออกแบบในทุกสาขาได้นำไปประยุกต์ใช้พัฒนาผ้าไทยให้ทันสมัยตามเทรนด์โลก ณ สุราลัย ฮอลล์ ชั้น 7 ศูนย์การค้าไอคอนสยาม
จากนั้นทอดพระเนตรนิทรรศการแนวโน้มและทิศทางผ้าไทยและการออกแบบเครื่องแต่งกายด้วยผ้าไทยด้วยความสนพระทัย แล้วพระราชทานหนังสือแนวโน้มและทิศทางผ้าไทยฯ ให้แก่คณะผู้บริหารและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จากนั้น ทรงบรรยายในหัวข้อ “การส่งเสริมและพัฒนาภาพลักษณ์ผ้าไทยสู่สากล” ความตอนหนึ่งว่า
“จากเล่มที่แล้วประสบความสำเร็จมาก ทั้งในแง่ของผลการตอบรับและผลงาน ส่งผลให้อุตสาหกรรมได้กระปรี้กระเปร่าในการผลิต เกิดกระแสที่ดี และเกิดพลังงานที่ดีในการที่มีการออกแบบเกิดขึ้น เราไปได้ดี ในแง่ที่เป็นการเริ่มต้นพัฒนาเรื่องสี พัฒนาเรื่ององค์ความรู้ได้อย่างชัดเจน ท่านหญิงปลาบปลื้มมากๆ เรามีหนังสือวิชาการด้านแฟชั่นแบบจริงๆจังๆ ในการทำการเรียนการสอน ในการทำมาหาเลี้ยงชีพ ที่สีสวย ครบรส และใช้งานสะดวก”
ทั้งนี้ ทรงบรรยายถึงความสำคัญของเทรนด์บุ๊กออทั่ม/วินเทอร์ 2022-2023 ว่า โลกของเรามีฤดูกาล โดยเฉพาะโลกอุตสาหกรรมแฟชั่น และทุกอุตสาหกรรม ก็มีส่วนเกี่ยวข้องกันหมด ลมฟ้าอากาศเป็นปัจจัยหนึ่ง สถานที่ภูมิศาสตร์ก็เป็นสิ่งสำคัญ และทุกที่ก็มีสภาพอากาศและมีปัจจัยที่แตกต่างกัน
“บ้านเรามีฤดูหนาวไหม จริงๆ มีนะคะ แม้ว่า ในยุคปัจจุบัน เราจะมีสภาวะโลกร้อน แต่ในสมัยโบราณสมัยก่อน กรุงเทพฯ หนาวกว่านี้มาก แต่ปัจจุบันฤดูหนาวตั้งแต่เดือนธันวาคม มกราคม กุมภาพันธ์ ภาคเหนือ ภาคอีสานก็หนาว เพียงแต่เราไม่ได้หนาวเท่าฝรั่ง เราก็มีฤดูหนาวเหมือนกัน”
“โดยเฉพาะปัจจุบัน คนไทยหรือคนเอเชีย ก็มีการเดินทางต่างประเทศก็ต้องใช้เครื่องนุ่มห่ม ซึ่งหนาวมี 3 แบบ หนาวมาก หนาวตรงกลาง และหนาวลมทะเล เท่ากับว่า เรามีฤดูกาล ดังนั้น เรามีซัมเมอร์แล้ว แต่จะเป็นซัมเมอร์ไปตลอดกาล อันนี้ไม่เห็นด้วย เราก็ต้องมี ฤดูกาลให้ครบ ในรูปแบบของประเทศเราเอง และต่างประเทศ เป็นเทรนด์ด้วยว่าอะไรเกิดขึ้นบ้าง”
“จากเล่มที่แล้ว จะมีการแนะนำลวดลายการทอต่างๆ ของแต่ละจังหวัด ปีนี้ ท่านหญิงอยากจะเติบโตขึ้นมา อย่างเรื่องผ้าคราม ที่ถ้าเราอ่านตามตำราฝรั่ง มีอยู่ทุกที่และคือการย้อมเย็น แต่ทุกที่ หมายความว่า ญี่ปุ่นก็มี ไทยเราก็มี รวมถึง อเมริกาก็มี อินเดียก็มี แต่เขาจะมีเฉดสีที่เหมือนกันกับเรา มีผิดเพี้ยนต่างๆกันบ้าง ซึ่งเกิดจากการหมักไม่เหมือนกัน แสงพระอาทิตย์ไม่เหมือนกัน วิธีการมัดย้อม การฟอก ไม่เหมือนกัน ประเทศไทยก็มี และครามเป็นสีที่กำลังอินมาก เป็นราชาในการย้อมในช่วง 2-3 ปีนี้ ซึ่งปีนี้เราย้อมสีธรรมชาติ เราเน้นความยั่งยืน
“เขากำลังนิยมคำว่า sustainable (ความยั่งยืน) หรือการใช้สีธรรมชาติมากขึ้น ท่านหญิงพยายามพูดกับผู้ประกอบการว่า พยายามใช้สีธรรมชาติให้มากหน่อย ซึ่งดีต่อชีวิตผู้ประกอบการด้านสุขภาพด้วย เพราะผู้ประกอบการบางคนสุขภาพไม่ค่อยดี เพราะใช้สีเคมี เป็นต้น อีกทั้งยังมีผลต่อคุณภาพดินเสีย ซึ่งถ้าดินเสีย คุณภาพน้ำก็เสีย”
อย่างไรก็ตาม พระองค์ทรงเข้าพระทัยชาวบ้านดี จึงทรงเน้นย้ำเรื่องการใช้สีจากธรรมชาติว่า “เราอยากใช้คำว่า ค่อยๆ ลดดีกว่า เราไม่อยากหักดิบเขามาก ขอความกรุณาค่อยๆ ลด”
เทรนด์บุ๊กเล่มนี้ ทรงใส่พระทัยในรายละเอียดต่างๆ เป็นอย่างมาก รับสั่งว่า “ท่านหญิงเขียนให้เด็กอ่านและเข้าใจทันที ผู้ใหญ่ที่ไม่ได้อยู่ในอุตสาหกรรมอ่านแล้วเข้าใจทันที”
ไม่เพียงเท่านั้น ยังคงให้ความสำคัญกับทุกอุตสาหกรรม มิใช่เพียงอุตสาหกรรมแฟชั่นเท่านั้น
“ไม่อยากใช้คำว่า อุตสาหกรรมแฟชั่น เพราะเดี๋ยวจะกลายเป็นว่า เราเอาแต่อุตสาหกรรมแฟชั่น เพราะตอนนี้เลยจุดอุตสาหกรรมแฟชั่นแล้ว มันคืออุตสาหกรรมแฟชั่น สิ่งทอ ลีฟวิ่ง อินทีเรีย อาร์คิเทค ช่างฝีมือต่างๆ รวมถึงครูบาอาจารย์ เล่มนี้ คือสมบัติของชาติ คือตำราเรียนที่เราไม่ต้องไปเสียเงินให้กับฝรั่ง เราให้เพราะนี่คือความรู้ และเรารู้ว่า นักเรียนที่เรียนสายศิลปะ ต้องเสียเงินไปกับค่าอุปกรณ์เยอะมาก เพราะฉะนั้น แนะนำให้ดาวโหลดเทรนด์บุ๊กเล่มนี้ไว้ และใครที่มีทุกเล่มก็ดีมากเหมือนกัน”
ในช่วงท้ายของการบรรยาย สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ตรัสว่า บทสรุปของท่านหญิง แบ่งเป็น 3 ข้อ 1.ไม่อยากให้ทุกท่านลืมพระราชกรณียกิจของ”สมเด็จย่า” สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระราชกรณียกิจอะไรบ้าง 1.การทรงงาน ช่วงนี้ถ้าพระองค์ยังทรงแข็งแรงอยู่ จะเสด็จฯ ภาคเหนือ และทรงงานช่วยเหลือชาวไทยภูเขาเน้นชีวิตที่ยั่งยืน และงานทอต่างๆ งานอุตสาหกรรมต่างๆ ที่อยู่ภาคเหนือ
“ท่านหญิงไม่อยากให้ลืมการทรงงานของพระพันปีหลวง พระองค์คือไอคอนิกที่น่ายกย่อง”
และด้วยทรงห่วงใยสิ่งแวดล้อม ทรงย้ำในข้อ 2.ว่า “อุตสาหกรรมแฟชั่นเป็น 1 ใน 5 อุตสาหกรรมหลักที่ทำให้เกิดภาวะโลกร้อน และปัญหาที่มีผลกระทบกับสิ่งแวดล้อม เทรนด์บุ๊กเล่มนี้ให้ความสำคัญกับการรักษาต้นทุนธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม เราใช้เขา แล้วเราก็ต้องส่งคืนให้เขาด้วย ใช้วัตถุดิบที่คุ้นเคยที่สุด คือ ซีโร่เวส ตัดผ้าอย่างไรให้เหลือเศษให้น้อยที่สุด เพราะทุกอย่างคือ ค่าใช้จ่าย คือ เงินทั้งนั้น อยากให้ลดการเกิดของเสียและผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เช่น ใช้สีธรรมชาติ ปั่นฝ้ายเอง ทั้งในอุตสหกรรมและครัวเรือน”
“สุดท้ายภูมิปัญญาไทยเรื่องการย้อมผ้าด้วยสีธรรมชาติจากวัสดุที่มาจากธรรมชาติช่วยแก้ปัญหาได้ แต่ต้องทำอย่างจริงจัง หวังว่าจะเป็นหนังสือที่อ่านแล้วเพลิดเพลินและเป็นประโยชน์กับอุตสาหกรรมสิ่งทอ แฟชั่น และดีไซน์ ก่อนจะมีเทรนด์บุ๊กเล่มต่อๆ ไป”
สำหรับ THAI TEXTILES TREND BOOK Autumn/Winter 2022-2023 ที่นำเสนอข้อมูลตั้งแต่ประเภทเนื้อผ้า การเลือกสี การออกแบบลวดลาย รวมไปถึงเทรนด์และแนวโน้มความเป็นไปในอนาคตของอุตสาหกรรมแฟชั่น เพื่อให้ผู้ประกอบการสามารถนำเอาข้อมูลไปประยุกต์ใช้กับงานผ้าไทยได้อย่างมีทิศทาง โดยนำไปมอบให้แก่นักเรียน นักศึกษา อาจารย์ ผู้ประกอบการ ศิลปิน ช่างทอผ้า และผู้ที่อยากเป็นนักออกแบบในทุกสาขาทั่วทุกภูมิภาค ได้นำไปใช้เป็นแนวทางในการประกอบสัมมาอาชีพ และร่วมกันสืบสานภูมิปัญญาไทยที่ทรงคุณค่านี้ต่อไป
ทั้งนี้ ผู้สนใจสามารถดาวน์โหลดหนังสือแบบ e-book ได้ทาง http://www.culture.go.th หรือที่ link http://book.culture.go.th/ttt2022/mobile/index.html#p=1 หรือติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กองมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม โทร. 02-247-0013 ต่อ 4305 และ 4319 – 4321 ในวันและเวลาราชการ
