หมอมนูญ เผยแม้ยืนห่างกัน 2 ม. ก็ต้องใส่แมสก์ เหตุละอองเล็กลอยได้ไกลถึง 8 ม.
เมื่อวันที่ 3 เมษายน เฟซบุ๊กแฟนเพจ หมอมนูญ ลีเชวงวงศ์ FC เผยแพร่ข้อความว่า Lydia Bourouiba นักวิจัยของสถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเสตต์ (MIT) สหรัฐอเมริกาได้เขียนบทความ (ดูรูป) ลงตีพิมพ์ในวารสาร JAMA วันที่ 26 มี.ค.2563 ให้ความรู้ถึงสมมติฐานโดย William F.Wells เมื่อ 90 ปีที่แล้ว แบ่งการแพร่กระจายเชื้อโรคทางเดินหายใจออกเป็น
1.ผ่านทางละอองเสมหะขนาดใหญ่ (Large droplet)
2.ผ่านทางละอองขนาดเล็ก (Small droplet)
ละอองใหญ่ที่ออกมาจากการหายใจ ไอ หรือจาม จะตกลงกับพื้นได้เร็วในระยะ 1-2 เมตร เนื่องจากมีน้ำหนัก เพราะน้ำในละอองใหญ่ยังไม่ทันระเหยออกไป แต่ถ้าเป็นละอองเล็ก น้ำในละอองเล็กระเหยได้เร็ว จึงเบาลอยเป็นอนุภาค แขวนลอยอยู่ในอากาศได้นาน Wells จึงแยกการป้องกันโรคติดเชื้อทางเดินหายใจขึ้นกับเชื้อโรคนั้นใช้วิธีไหนในการแพร่เชื้อ โดยตัดที่ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของละออง 5 ไมครอน ถ้าใหญ่ 5 ไมครอนขึ้นไปเรียกว่า droplet ติดกันได้ในระยะ 1-2 เมตร ถ้าเล็กกว่า 5 ไมครอนเรียกว่า droplet nuclei หรือ aerosol ติดกันในระยะห่างมากกว่านั้น ติดได้ทางการหายใจ เวลาผ่านไป 90 ปี คนทั่วไปก็ยังเชื่อสมมติฐานนี้
การศึกษาในระยะหลังพบว่าเวลาคนหายใจออก ไอหรือจาม จะพ่นกลุ่มควันเคลื่อนออกมา มีละอองขนาดต่างๆกันตั้งแต่เล็กมาก ต่ำกว่า 5 ไมครอน ถึงใหญ่กว่า 5 ไมครอน ไม่ใช่ขนาดเดียว ขึ้นกับสมรรถภาพของปอด จำนวนเชื้อโรค สิ่งแวดล้อม อุณหภูมิ ความชื้น ระบบถ่ายเทอากาศ ละอองขนาดเล็กสามารถปลิวออกไปได้ไกลถึง 8 เมตร (ดูรูป) เพราะความแรงของการจามทำให้ละอองพุ่งออกมาด้วยความเร็วถึง 36-110 กม/ชม ละอองขนาดเล็กสามารถแขวนลอยในอากาศได้เป็นชั่วโมง
ขณะนี้คนส่วนใหญ่ยังเชื่อว่าไวรัสโควิด-19 แพร่กระจายเชื้อด้วยวิธีเดียวคือผ่านทางละอองขนาดใหญ่ (droplet) เท่านั้นเหมือนไข้หวัดธรรมดา
ถึงแม้จะไม่มีการศึกษาโดยตรงว่าเชื้อโควิด-19 แพร่กระจายได้ทั้ง 2 วิธี แต่จากการศึกษาเวลาคนไอ จาม สามารถปล่อยละอองได้ทั้งใหญ่และเล็กกว่า 5 ไมครอนและออกไปได้ไกลถึง 8 เมตร องค์การอนามัยโลก (WHO) ยังเชื่อว่าเชื้อโควิด-19 ติดต่อกันทางละอองใหญ่อย่างเดียว ไม่ติดต่อกันทางอากาศ แนะนำให้คนอยู่ห่าง 1 เมตรจากผู้ป่วยที่มีอาการ และให้สวมหน้ากากเฉพาะบุคลากรทางการแพทย์ ผู้ป่วย และเจ้าหน้าที่ดูแลผู้ป่วยเท่านั้น
ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคของสหรัฐ (CDC) แนะนำให้อยู่ห่างจากผู้ป่วย 2 เมตร ขณะนี้เจ้าหน้าที่สาธารณสุขสหรัฐกำลังทบทวนและพิจารณาคำแนะนำให้ทุกคนสวมหน้ากากในที่สาธารณะ เพราะมีข้อมูลการสวมหน้ากากอาจลดการแพร่เชื้อทางอากาศได้
สำหรับประเทศไทย ผมแนะนำให้ทุกคนที่อยู่ด้วยกันกับผู้อื่น ถึงแม้จะอยู่ห่างกัน 2 เมตร ก็ต้องใส่หน้ากากอนามัยทุกคน เพราะละอองเล็กสามารถลอยไปไกลถึง 8 เมตร และแม้ว่าเราไม่มีอาการ อยู่ในระยะฟักตัว เราอาจปล่อยทั้งละอองใหญ่และเล็กให้ผู้อื่นได้ การใส่ surgical mask จะลดการแพร่เชื้อทางอากาศได้ไม่มากก็น้อย ถ้าไม่มีก็ใส่หน้ากากผ้ายังดีกว่าไม่ใส่เลย
