นิทานสุภาษิตจีนที่ “เรียนไทยได้จีน” จะนำเสนอในฉบับนี้คือ 图穷匕见/圖窮匕見tú qiónɡ bǐ xiàn (ถู ฉฺยง ปี่ เซี่ยน) โดย คำว่า 图/圖tú (ถู) แปลว่าภาพ แผนที่ 穷/窮qiónɡ (ฉฺยง) แปลว่า ยากจน ในที่นี้หมายถึง ถึงที่สุดแล้ว สิ้นสุด 匕bǐ(ปี่) แปลว่า มีดสั้น 见/見xiàn (เซี่ยน) คำนี้มาจากคำว่า 现/現Xiàn แปลว่า ปรากฏ เมื่อนำมารวมกันแปลตรงตัว หมายถึง ซ่อนมีดสั้นไว้ในม้วนแผนที่ เมื่อคลี่แผนที่จนสุดแล้ว มีดก็จะปรากฏออกมา อาจจะแปลว่า เมื่อถึงที่สุดแล้วความจริงก็จะปรากฏ หรือหางงอก หรือถอดหน้ากากออกมา อ่านรายละเอียดจากนิทานสุภาษิตนี้
จีนในยุคปลายสมัยรัฐศึก 战国后期/戰國後期 Zhàn Guó hòuqī จ้าน กั๋ว โห้วชี รัฐฉินเข้มแข็งขึ้นจนโค่นล้มรัฐข้างเคียงบางรัฐได้ ทำให้รัฐที่เหลือต่างก็ตื่นตระหนกกันยิ่งนัก จึงมีการรวมกลุ่มร่วมมือกันเป็นพันธมิตร เพื่อที่จะช่วยกันต่อต้านอำนาจของรัฐฉิน เหมือนคำโบราณที่ว่ารวมกันเราอยู่ แยกกันเราตาย แต่ก็อย่างว่า รัฐฉินอยู่ในช่วงขาขึ้น ทำการสิ่งใดก็มักประสบความสำเร็จเสมอ รัฐฉินเองก็รู้ว่าความเป็นพันธมิตรของรัฐต่างๆ นั้น ทำการสิ่งใดก็มักประสบความสำเร็จเสมอ นับเป็นอุปสรรคต่อการรวมแผ่นดิน และเป็นภัยต่อความมั่นคงของรัฐฉินเอง จึงหาอุบายต่างๆที่จะสร้างความแตกแยกขึ้นในกลุ่มพันธมิตร จนสุดท้ายรัฐฉินก็ทำสำเร็จ สร้างความแตกแยก และแยกรัฐเหล่านั้นออกจากกันได้ จากนั้นก็ค่อยๆตีกินทีละเมืองทีละรัฐ โดยเริ่มจากรัฐหาน 韩国/韓國Hán Guó (หาน กั๋ว) และรัฐจ้าว 赵国/趙國 Zhào Guó (จ้าว กั๋ว) ถึงตอนนี้แต่ละรัฐก็ดิ้นรนหาทางรอด ไม่อาจที่จะอาศัยเพื่อนบ้านช่วยรบได้อีก ที่รัฐเยียน 燕国/燕國Yān Guó (เยียน กั๋ว) ตั้งอยู่ทิศตะวันออกเฉียงเหนือสุดของรัฐฉิน ก็คิดที่จะหาทางต่อสู้กับรัฐฉิน โดยองค์ชายแห่งรัฐเยียนนามว่าไท่จื่อตัน 太子丹Tàizǐ Dān ผู้ที่เคยถูกส่งไปเป็นตัวประกันที่รัฐฉินมาก่อน ได้คิดหาวิธีที่จะสยบการรุกคืบของรัฐฉินได้วิธีหนึ่ง นั่นคือ การลอบสังหารกษัตริย์แห่งรัฐฉิน ผู้ซึ่งต่อมาก็คือจักรพรรดิจิ๋นซีฮ่องเต้ เพราะองค์ชายคิดว่า หากสามารถสังหารกษัตริย์รัฐฉินได้ ทุกอย่างก็จะจบสิ้น เขาจึงแอบส่งยอดนักฆ่าสองคนเดินทางไปรัฐฉิน โดยคนหนึ่งนามว่าจิงเคอ 荆轲/荆軻Jīnɡ Kē กับ ฉินอู่หยาง 秦舞阳/秦舞陽Qín Wǔyánɡ โดยจิงเคอนั้นเป็นจอมยุทธ์ที่พร้อมจะทำทุกอย่างเพื่อรัฐ ส่วนฉินอู่หยางนั้นเป็นนักฆ่าที่กล้าหาญยิ่งของรัฐเยียน ทั้งสองรับการแต่งตั้งให้เป็นทูตแห่งรัฐเยียน เพื่อเดินทางไปผูกมิตรกับรัฐฉิน พร้อมนำสิ่งของที่รัฐฉินต้องการไปด้วย นั่นคือหัวของฝาน ยหวีชี 樊於期 Fán Yúqī ขุนพลผู้แปรพักตร์จากรัฐฉิน ที่รัฐฉินประกาศว่าหากใครเอาหัวของขุนพลฝานไปรัฐฉินได้ ก็จะมีรางวัลอย่างงาม และบังเอิญฝาน ยหวีชีก็มาอยู่ที่รัฐเยียนนี่เอง ของชิ้นที่สองที่พวกเขานำไปด้วย คือแผนที่เมืองตูคั่ง 督亢Dū kànɡ ซึ่งเป็นดินแดนที่รัฐฉินต้องการ เมื่อทั้งสองนำของเหล่านี้ไป รัฐฉินก็ต้อนรับอย่างยิ่งใหญ่ ทั้งสองคนเข้าเฝ้ากษัตริย์อย่างใกล้ชิด แต่ระหว่างที่เดินเข้าสู่ท้องพระโรงนั้น ฝาน ยหวีชีเกิดอาการตื่นตระหนก หน้าซีดเหงื่อออก เป็นที่ผิดสังเกต จึงถูกกักตัวไม่ได้เข้าเฝ้า ส่วนจิงเคอนั้นยังสงบนิ่ง จึงได้เข้าเฝ้าถวายกล่องบรรจุศีรษะของฝาน ยหวีชี ต่อด้วยแผ่นที่เมืองตูคั่ง เมื่อจิงเคอกำลังคลี่แผนที่จนถึงที่สุดนั้น มีดสั้นเล่มเล็กก็ปรากฏออกมา กษัตริย์ฉินตกใจรีบกระโดดถอยหลัง ส่วนจิงเคอคว้ามีดสั้นนั้นได้ก็รีบกระโจนเข้าแทง จนเกิดการต่อสู้กัน ความโกลาหลเกิดขึ้นไปทั่วท้องพระโรง สุดท้ายจิงเคอก็ถูกสังหาร ส่วนตัวกษัตริย์แห่งรัฐฉินปลอดภัย ส่วนเจ้าชายไท่จื่อตันผู้วางแผนก็โดนประหารชีวิต โดยพระบิดาของตน เพื่อให้รัฐฉินรู้ว่าเป็นแผนของเขาเอง ไม่เกี่ยวกับราชสำนัก ทั้งนี้ก็เพื่อความปลอดภัยของรัฐนั่นเอง
ข้อคิดจากประโยคสุภาษิตนี้
成语比喻：事情发展到最后，真相就会显露出来。
成語比喻：事情發展到最後，真相就會顯露出來。
Chénɡyǔ bǐyù：Shìqínɡ fāzhǎn dào zuìhòu, zhēnxiànɡ jiù huì xiǎnlù chūlái.
เฉิงยหวี่ ปี่ยวี่ : ฉื้อฉิง ฟาจ่าน เต้า จุ้ยโห้ว, เจินเซี่ยง จิ้ว หุ้ย เสี่ยนลู่ ชูไหล
สุภาษิตเปรียบว่า เมื่อสิ่งต่างๆดำเนินจนถึงจุดสิ้นสุด ความจริงก็จะถูกเปิดเผยออกมา
ประโยคตัวอย่างที่ใช้สำนวนสุภาษิตนี้ เช่น
他的诈伪终有一天会图穷匕见，露出他的真面目。
他的詐偽終有一天會圖窮匕見，露出他的真面目。
Tā de zhàwěi zhōnɡ yǒu yītiān huì tú qiónɡ bǐ xiàn, lùchū tā de zhēn miànmù.
ทา เตอะ จ้าเหว่ย์ จง โหย่ว อี้ เทียน หุ้ย ถู ฉฺยง ปี่ เซี่ยน, ลู่ชู ทา เตอะ เจิน เมี่ยนมู่
การเสแสร้งหลอกลวงของเขานั้น ต้องมีสักวันที่มันจะถึงจุดจบ แล้วความจริงทุกอย่างก็จะปรากฏออกมา
ศูนย์ภาษาและวัฒนธรรมจีนสิรินธร
มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
