นิทานสุภาษิตจีนที่ “เรียนไทยได้จีน” จะนำเสนอในฉบับนี้คือ 东食西宿/東食西宿 Dōnɡ shí xī sù (ตง ฉือ ซี ซู่) โดย คำว่า 东/東dōnɡ (ตง) แปลว่าทิศตะวันออก 食 shí (ฉือ) แปลว่า (กิน) อาหาร 西xī (ซี) แปลว่าทิศตะวันตก 宿sù (ซู่) แปลว่าหลับนอน เมื่อนำมารวมกันหมายถึง กินข้าวที่ทิศตะวันออกหลับนอนที่ทิศตะวันตก หรือคนประเภทเอาแต่ได้ เป็นคำโบราณที่ใช้อธิบายถึงคนประเภทโลภมาก เห็นแก่ตัว อะไรที่เป็นประโยชน์ก็จะเอาเข้าตัวเองทั้งหมด สุดท้ายอาจจะไม่ได้อะไรเลยก็ได้ เพราะในโลกแห่งความเป็นจริงแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่จะดีครบถ้วนไปเสียทุกด้าน อย่างเช่นคนที่เรียกตัวเองว่าเป็นคนดี เป็นศรีสังคม ก็อาจจะมีด้านที่ไม่ดีซ่อนอยู่ ส่วนคนที่ถูกตราหน้าว่าเป็นคนไม่ดี เป็นคนเลวคนทุจริต ก็อาจจะมีมุมที่เป็นคนดีอยู่ ที่มาของสุภาษิตคำนี้มาจากนิทานดังนี้
ที่รัฐฉีมีสามีภรรยาคู่หนึ่ง ได้ให้กำเนิดลูกสาวที่น่ารักคนหนึ่ง เมื่อยามเด็ก เด็กหญิงคนนี้ก็มีรูปร่างหน้าตาน่ารักน่าเอ็นดู ใครเห็นใครก็รักก็ชม เมื่อโตขึ้นก็ยิ่งสวยงามจนเป็นที่เลื่องลือไปทั่ว พ่อแม่จึงต้องเลี้ยงดูอย่างดี เพื่อป้องกันเหตุที่จะเสื่อมเสียต่อชื่อเสียงได้ เมื่อหญิงสาวเติบโตจนพร้อมที่จะแต่งออกบ้านได้แล้วนั้น ก็มีบรรดาชายหนุ่มจากที่ต่างๆ ส่งแม่สื่อมาสู่ขอกันมากมาย แต่ทั้งหมดนั้น เป็นที่ต้องตาต้องใจของพ่อแม่หญิงสาวอยู่แค่สองหนุ่มแห่งหมู่บ้านทางตะวันออกและหมู่บ้านทางตะวันตก โดยชายหนุ่มแห่งบ้านตะวันออกนั้น เป็นหนุ่มหน้าตาไม่หล่อเหลา แต่เป็นคนดี กตัญญู ขยันเอาการเอางานมาก ครอบครัวก็มีฐานะดี ส่วนหนุ่มแห่งบ้านทางตะวันตกนั้น หน้าตาหล่อเหลา แต่ฐานะทางบ้านยากจน ส่วนความดีความขยันนั้นไม่เป็นที่ปรากฏ ด้วยเหตุนี้ พ่อแม่ของหญิงสาวพิจารณาอยู่เป็นเวลาเนิ่นนาน ก็ไม่อาจจะตัดสินใจได้สักทีว่าจะยกลูกสาวของตนให้กับบ้านไหนดี พวกเขาคิดว่า ถ้ายกให้ลูกชายแห่งบ้านตะวันออก ลูกสาวก็จะอยู่สุขสบายไปชั่วชีวิต แต่ลูกสาวตัวเองสวยขนาดนั้น ไปแต่งกับหนุ่มอัปลักษณ์ ก็รู้สึกทำใจไม่ลง ครั้นจะยกให้หนุ่มแห่งบ้านตะวันตก แม้นทั้งคู่ดูจะเหมาะสมกันราวกิ่งทองใบหยก แต่ลูกสาวก็จะมีชีวิตความเป็นอยู่อย่างยากลำบากแน่ๆ ทั้งคู่คิดไปคิดมาอยู่หลายวันก็ไม่อาจให้คำตอบกับแม่สื่อทั้งหลาย
จึงมีคนเสนอว่า เรื่องแต่งงาน จะทุกข์จะสุขก็อยู่ที่ตัวคนแต่งเอง ก็จงขอให้ลูกสาวเป็นคนตัดสินใจเองว่าจะเลือกแต่งกับหนุ่มบ้านไหน เมื่อจนปัญญาจริงๆ ก็คงเหลือเพียงวิธีนี้เท่านั้นที่ดีที่สุด ดังนั้นพ่อแม่จึงไปคุยกับลูกสาว เมื่อถึงเวลาที่ต้องเลือกเอาว่าจะแต่งกับใคร ลูกสาวก็อิดออดไม่ยอมตอบ พ่อแม่คิดว่า ลูกสาวคงอายที่จะตอบ จึงแนะวิธีตอบแบบไม่ต้องพูดออกมาก็ได้ โดยให้ลูกสาวยื่นแขนข้างซ้ายแทนคำตอบว่าจะแต่งกับคนบ้านตะวันออก แขนขวาจะแต่งกับคนบ้านตะวันตก ลูกสาวก็ตกลง จากนั้นเมื่อถึงเวลา พ่อแม่ก็ให้สัญญาณ ลูกสาวที่นั่งอยู่หลังผ้าม่านก็ยื่นแขนทั้งสองข้างออกมาพร้อมกัน สร้างความงุนงงให้กับทุกคนยิ่งนัก เมื่อแขกเหรื่อกลับไปหมดแล้ว พ่อแม่จึงถามลูกสาวว่า ทำไมลูกถึงยื่นแขนทั้งสองข้างออกมา หมายความเช่นไร ลูกสาวตอบว่า คนบ้านตะวันออกมีฐานะดี แต่ไม่หล่อ ส่วนคนบ้านตะวันตกหล่อเหลา แต่ไม่รวย อย่างนี้แล้วลูกเลยคิดว่าแต่งให้กับทั้งสองบ้าน เพราะแต่งให้กับคนบ้านตะวันออกเพื่อจะได้อยู่ดีกินอิ่ม แต่งให้กับบ้านตะวันตกก็เพื่อจะได้หลับนอนอย่างสบายใจ
ข้อคิดจากประโยคสุภาษิตนี้
成语比喻：贪婪的人各方面的好处都要。
成語比喻：貪婪的人各方面的好處都要。
Chénɡyǔ bǐyù：Tānlán de rén ɡè fānɡmiàn de hǎochù dōu yào.
เฉิงยหวี่ ปี่ยวี่ : ทันหลัน เตอะ เหริน เก้อ ฟางเมี่ยน เตอะ ห่าวชู่ โตว เหย้า
สุภาษิตเปรียบว่า คนโลภมาก อะไรที่มีประโยชน์ก็จะเอาหมด
ประโยคตัวอย่างที่ใช้สำนวนสุภาษิตนี้ เช่น
世上没有东食西宿的好事，任何事情都有利有弊的，不可能两全其美的。
世上沒有東食西宿的好事，任何事情都有利有弊的，不可能兩全其美的。
Shìshànɡ méiyǒu dōnɡ shí xī sù de hǎo shì, rènhé shìqínɡ dōu yǒulì yǒu bì de, bù kěnénɡ liǎnɡ quán qí měi de.
ฉื้อฉ่าง เหมย์โหย่ว ตง ฉือ ซี ซู่ เตอะ ห่าว ฉื้อ, เริ่นเหอ ฉื้อฉิง โตว โหย่วลี่ โหย่ว ปี่ เตอะ, ปู้ เข่อเหนิง เหลี่ยง เฉวียน ฉี เหม่ย์ เตอะ
ในโลกแห่งความเป็นจริง ไม่มีหรอกที่จะเป็นฝ่ายได้อยู่ตลอดเวลา เพราะทุกสรรพสิ่งล้วนเป็นเหรียญสองด้านอยู่เสมอ ไม่อาจดีสมบูรณ์ไปเสียทุกด้าน
ศูนย์ภาษาและวัฒนธรรมจีนสิรินธร
มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
