| ที่มา | คอลัมน์ "รายงาน" |
|---|
เมื่อพูดถึง เกาะเกร็ด เรามักได้ยินหรือสัมผัสความเป็นอัตลักษณ์เฉพาะของคนไทยเชื้อสายมอญ รองลงมาคือ วิถีของไทยพุทธ ซึ่งเห็นได้ชัดจากศาสนสถานที่มีถึง 5 แห่ง คือ วัดไผ่ล้อม วัดเสาธงทอง วัดปรมัยยิกาวาส วัดศาลากุล และ วัดฉิมพลีสุทธาวาส โดยทั้ง 5 วัด สร้างโดยคนมอญ ซึ่งสังเกตได้จากเสาหงส์ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของวัดมอญ
ด้วยจำนวนคนไทยเชื้อสายมอญที่มีอยู่เป็นจำนวนมาก ทำให้วัฒนธรรมประเพณีของคนมอญบนเกาะเกร็ดมีความโดดเด่นกว่ากลุ่มอื่น เช่น ในวันสงกรานต์ จะมีการแห่ข้าวแช่ แห่น้ำหวาน ทำบุญกลางบ้าน รำเจ้า เล่นสะบ้าทะแยมอญ นอกจากนี้ ยังมีประเพณีตักบาตรน้ำผึ้ง รำมอญ ตักบาตรดอกไม้ ตักบาตรทางน้ำ การเล่นเพลงเจ้าขาว ระบำบ้านไกล ปี่พาทย์มอญเกาะเกร็ด ลอยกระทง ตักบาตรพระร้อยแปด
อย่างไรก็ตาม บนเกาะเล็กๆ ที่ใช้เวลาไม่ถึง 1 วันก็เดินรอบเกาะ ยังมีกลุ่มไทย-มุสลิมตั้งถิ่นฐานมานานหลายร้อยปี ซึ่งสัญลักษณ์ที่แสดงให้เห็นว่าบนเกาะเกร็ดมีอิสลามอาศัยอยู่ คือ มัสยิดญาซีรอตุ้ลญันนะห์ ในหมู่ 2 และหมู่ 3
สะท้อนให้เห็นว่า เกาะเกร็ด มีความเป็นพหุวัฒนธรรมของ 3 เชื้อชาติที่อยู่ร่วมกันอย่างกลมเกลียวแน่นแฟ้นมาเนิ่นนาน หากแต่ที่ผ่านมาไม่เคยมีการนำเสนอภาพของคนไทยเชื้อสายอิสลามอย่างชัดเจน
“เราอยู่ที่นี่มานาน และเราอยากจะบอกว่าที่นี่ไม่ได้มีแค่ ไทยกับมอญเท่านั้น แต่ยังมีพวกเรา ซึ่งเป็นคนไทยเชื้อสายอิสลามอยู่ด้วย” เป็นความในใจของ ศศินา จิตลลิต หญิงชาวอิสลาม นักวิจัยชุมชน หนึ่งในคณะกรรมการพหุวัฒนธรรมฯ ที่พยายามจะสื่อสารไปถึงคนภายนอกและนักท่องเที่ยวถึงความมีอยู่ของอีกหนึ่งชาติพันธุ์ที่สำคัญบนเกาะเกร็ด
ศศินาเล่าว่า มุสลิมหลายคน มีเชื้อสายมอญรามัญ และมีไม่น้อยที่หันมานับถือศาสนาอิสลามในภายหลัง และการประกอบศาสนกิจก็เป็นไปอย่างเคร่งครัด เช่น การละหมาด การนิกะฮ์หรือการแต่งงานแบบอิสลาม มีอาหารฮาลาล มีการถือศีลอด ไม่มีก็เฉพาะแต่วัฒนธรรม หรือประเพณีที่เป็นการแสดงออกในลักษณะการละเล่น ทำให้วิถีของคนอิสลามที่นี่เรียบง่ายไม่หวือหวาอย่างคนไทยเชื้อสายมอญ
แม้ที่ผ่านมาทั้ง 3 เชื้อชาติจะอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข แต่ลึกๆ ต่างก็คาดหวังให้เกิดภาพของพหุวัฒนธรรม เป็นช่องทางให้เกิดงานวิจัยแนวทางการจัดการกิจกรรมทางวัฒนธรรมแบบพหุวัฒนธรรมเกาะเกร็ดผ่านการบูรณาการอัตลักษณ์ร่วม เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมด้วยกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน งานวิจัยเชิงพื้นที่ของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล (มทร.) สุวรรณภูมิ ภายใต้การสนับสนุนของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.)
ผลจากการทำงานร่วมกันของทีมนักวิจัย มทร.สุวรรณภูมิ และนักวิจัยชาวบ้าน ก่อให้เกิดกลไกการทำงานร่วมกัน ของนักวิจัยชุมชนจากทั้ง 3 ชาติพันธุ์ ในนามคณะกรรมการสร้างสรรค์อัตลักษณ์พหุวัฒนธรรมร่วมเกาะเกร็ด ซึ่งมีการประชุมร่วมกันครั้งแล้วครั้งเล่า ทำให้ได้เห็นถึงความพยายามของคนไทยพุทธและคนไทยเชื้อสายมอญ ที่พยายามทลายกำแพงทางด้านศาสนาและการพยายามดึงเงื่อนปมออกมาคลี่คลาย กลายเป็นรูปธรรมและนำเสนอให้ผู้คนได้รับรู้เป็นครั้งแรก ในงาน “พหุวัฒนธรรม 3 ชาติพันธุ์ เกาะเกร็ด”
ซึ่งตรงกับประเพณีการแห่น้ำหวานเข้าวัดที่จัดเป็นประจำทุกๆ ปีของชาวไทยพุทธและมอญบนเกาะเกร็ด
”พี่เป็นคนไทยเชื้อสายมอญ แต่ก็คิดอยู่เสมอว่า อยากให้คนอิสลามบนเกาะเกร็ดได้มีพื้นที่ร่วมแสดงออกถึงอัตลักษณ์และตัวตนของเขาบ้าง เพราะเราอยู่กันแบบ 3 เชื้อชาติมานาน ครั้งนี้มีอิสลามมาร่วมแสดงกับเราดูมันเป็นเรื่องมหัศจรรย์มากซึ่งบ่งบอกถึงความรักความสามัคคีของคนเกาะเกร็ด” กัลยารัตน์ สินสืบผล รักษาการสมาชิก อบต. เกาะเกร็ดหมู่ 7 หนึ่งในนักวิจัยชุมชน และกรรมการสร้างสรรค์อัตลักษณ์พหุวัฒนธรรมร่วมเกาะเกร็ด เล่าถึงความรู้สึกหลังจากได้เห็นการแสดงลิเกฮูลูของเด็กๆ ลูกหลานคนไทยเชื้อสายอิสลามที่ได้แสดงบนเวทีเดียวกับอีก 2 ชาติพันธุ์ในงานการแสดงสื่อสารพหุวัฒนธรรม
นี่คือหนึ่งในความเคลื่อนไหวเชิงวัฒนธรรม เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมด้วยกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน ที่มีเป้าหมายสูงสุดคือ การสร้างพหุวัฒนธรรมที่เป็นอัตลักษณ์ร่วมกันของ 3 ชาติพันธุ์บนเกาะเกร็ด
