นิทานสุภาษิตจีนที่ “เรียนไทยได้จีน” จะนำเสนอในฉบับนี้คือ 出尔反尔/出爾反爾chū ěr fǎn ěr (ชูเอ่อร์ ฝานเอ่อร์) โดย คำว่า 出 chū (ชู) แปลว่า ออก ออกมา ในที่นี่คือพูดออกมา ทำออกมา 尔/爾 ěr (เอ่อร์) แปลว่า เธอ คุณ 反 fǎn (ฝ่าน) แปลว่า กลับไปมา เมื่อรวมกันแล้วหมายถึง การพูดหรือการกระทำที่กลับไปกลับมา หาความจริงไม่ได้ กลับกลอก ซึ่งใช้กันแพร่หลายในปัจจุบัน แต่ในอดีตนั้นกลับมีความหมายว่า คนทำเช่นไรก็จะได้รับผลแห่งการกระทำนั้น คล้ายคำสอนในศาสนาพุทธที่ว่า กรรมใดใครก่อ กรรมนั้นตามสนองคืน มาดูนิทานเรื่องนี้กัน
จีนในยุครัฐศึก 战国 Zhàn Guó (จ้านกั๋ว) ยุคแห่งความขัดแย้งและสงครามที่เกิดขึ้นอย่างมิหยุดหย่อน จนทำให้แผ่นดินแตกแยกออกเป็นนครรัฐต่างๆ มากมาย แต่ละรัฐเพื่อความยิ่งใหญ่ของตน ก็มักก่อสงครามขยายดินแดนของตนไปเรื่อยๆ ผู้คนล้มตาย เดือดร้อนไปทุกหย่อมหญ้า จนได้รับขนานนามว่ายุคแห่งรัฐศึก มีรัฐหนึ่งชื่อว่ารัฐโจว 邹国 Zōu Guó (โจวกั๋ว) ก่อศึกสงครามกับเพื่อนบ้านอย่างรัฐหลู่ 鲁国 Lǔ Guó (หลู่ กั๋ว) มาตลอด และในช่วงหลังมานี้ รัฐโจวมักเพลี่ยงพล้ำพ่ายแพ้ในศึกสงคราม โดยเฉพาะในศึกครั้งหนึ่ง รัฐโจวพ่ายแพ้ให้กับรัฐหลู่อย่างราบคาบ ต้องสูญเสียบรรดาขุนพลทหารที่เก่งกาจไปมากและก็ยังเสียดินแดนไปบางส่วน กษัตริย์แห่งรัฐโจวจึงถามที่ปรึกษาทางการเมืองนามว่าเมิ่งจื่อ 孟子 Mènɡ zǐ ว่าเพราะเหตุใดในขณะที่กองทัพของรัฐเราออกรบ ชาวบ้านจึงไม่ค่อยร่วมมือ และไม่ช่วยเหลือกองทัพเลย ทั้งที่คนเหล่านี้เป็นคนรัฐโจวของเรา แต่ทำไมถึงใจจืดใจดำ ไม่สนใจความเป็นไปของประเทศชาติเล่า ข้าเห็นแล้วก็โกรธแค้นยิ่งนัก ครั้นจะสั่งให้ประหารเสียให้หมด มันก็มากมายเกินไป ครั้นจะปล่อยไว้ก็ยังแค้นใจอยู่ และกลัวเมืองอื่นๆ จะเอาไปเป็นเยี่ยงอย่างได้ เมิ่งจื่อเมื่อฟังคำถามจบแล้ว ก็ตอบไปว่า ท่านใจเย็นๆ ก่อน แล้วค่อยๆ ไตร่ตรองดูให้ดีว่า ทำไมชาวเมืองนี้ถึงได้เย็นชาต่อกองทัพ ท่านทราบหรือไม่ว่า เมื่อหลายปีก่อน เมืองแห่งนี้ได้ประสบภัยพิบัติ เกิดความแห้งแล้ง ผู้คนอดอยากล้มตายไปกว่าครึ่งเมือง ที่เหลือก็อพยพไปเสียเมืองอื่น กว่าทุกอย่างจะกลับคืนสู่สภาพปกติได้ ต้องใช้เวลาตั้งหลายปีเลยทีเดียว ท่านทราบหรือไม่ว่า ในตอนนั้น ชาวบ้านเมืองนี้เค้าได้เรียกร้องให้ทางการช่วยเหลือ ทางการกลับไม่มีนโยบายช่วยเหลือ ทั้งที่ในตอนนั้น รัฐโจวในส่วนอื่นๆ ก็ยังดีอยู่ ธัญพืชก็สะสมเต็มยุ้งฉาง ภาษีเก็บได้เป็นกอบเป็นกำ เงินทองต่างๆ ก็มีเต็มท้องพระโรง แต่ท่านอยู่เมืองหลวงกลับนิ่งเฉย ปล่อยให้พวกเขาต้องเผชิญกับความทุกข์ยากด้วยตนเอง พวกเขาจึงโกรธแค้นท่าน และเมืองหลวงยิ่งนัก แต่พวกเขาทำอะไรท่านไม่ได้ ก็ได้แต่รอ ดังนั้นเมื่อเห็นกองทัพของท่านแตกพ่ายผ่านมาเมืองนี้ ก็เป็นโอกาสแก้แค้นของพวกเขา พวกเขาจึงนิ่งเฉยไม่ให้ความร่วมมือใดกับกองทัพของท่าน เมื่อเป็นเช่นนี้แล้ว ท่านจะไปกล่าวโทษชาวบ้านว่าไม่ให้ความร่วมมือกับทางการ และท่านจะไปลงโทษพวกเขาได้อย่างไร ดังนั้นแล้ว ทางที่ถูกต้อง ท่านนอกจากจะไม่ลงโทษพวกเขาแล้ว ท่านยังต้องประกาศนโยบายในการพัฒนาประเทศอย่างทั่วถึง ให้ความยุติธรรมและความเสมอภาคกันอย่างเท่าเทียมกันกับเมืองหลวง ถ้าหากประชาชนอยู่ดีมีสุข พวกเขาก็ย่อมจะจงรักภักดีต่อท่าน เมื่อถึงเวลานั้น กองทัพของท่านก็จะกลับมาเข้มแข็งอีกครั้งหนึ่งเป็นแน่
ข้อคิดจากประโยคสุภาษิตนี้
成语比喻：人的言行前后反复，自相矛盾。
成語比喻：人的言行前後反復，自相矛盾。
Chénɡyǔ bǐyù： rén de yán xínɡ qián hòu fǎn fù，zì xiànɡ máo dùn.
เฉิงยหวี่ ปี่ยวี่ : เหริน เตอะ เหยียนสิง เฉียน โห้ว ฝ่าน ฟู่, จื้อ เซี่ยง เหมา ตุ้น
สุภาษิตเปรียบว่า คำพูดของคนที่กลับกลอกไปมา ขัดแย้งกันเอง
ประโยคตัวอย่างที่ใช้สำนวนสุภาษิตนี้ เช่น
昨天你已经答应帮助他，今天又怎么这样呢？说话不能出尔反尔啊！
昨天妳已經答應幫助他，今天又怎麽這樣呢？說話不能出爾反爾啊！
Zuótiān nǐ yǐjīnɡ dāyinɡ bānɡ zhù tā，jīntiān yòu zěnme zhè yànɡ ne？shuōhuà bù nénɡ chū ěr fǎn ěr ā！
จั๋วเทียน หนี อี่จิง ตาอิง ปางจู้ ทา, จินเทียน โหย่ว เจิ่นเมอะ เจ้อ ย่าง เนอะ, ฌัวฮว่า ปู้เหนิง ชู เอ่อร์ ฝาน เอ่อร์ อา
เมื่อวานคุณรับปากไว้ว่าจะช่วยเหลือเขา วันนี้ทำไมกลับเป็นเช่นนี้ได้หละ รับปากแล้วก็ไม่ควรกลับไปกลับมานะ
ศูนย์ภาษาและวัฒนธรรมจีนสิรินธร
มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
