นิทานสุภาษิตจีนที่ “เรียนไทยได้จีน” จะนำเสนอในฉบับนี้คือ 忠言逆耳 zhōnɡ yán nì ěr (โจง เหยียน นี่ เอ่อร์) โดย คำว่า 忠 zhōnɡ (โจง) แปลว่าซื่อสัตย์ 言 yán (เหยียน) แปลว่าคำพูด 逆 nì (นี่) แปลว่าสวนทาง ทวนลม ทวนกระแส ฝืน 耳ěr (เอ่อร์) แปลว่าหู เมื่อรวมกันแล้วแปลว่า คำพูดที่หวังดีมักไม่น่าฟัง คำพูดคำตักเตือนด้วยความจริงใจและหวังดีนั้นมักไม่น่าฟัง ใช้อธิบายคนที่กำลังทำผิดหรือลุ่มหลงไปในทางที่ไม่ดี เมื่อมีคนตักเตือนก็มักไม่ชอบ ไม่อยากฟังคำเตือนที่หวังดีเหล่านั้น มาดูนิทานเรื่องนี้กัน
จีนในยุคราชวงศ์ฉินล่มสลายก่อนราชวงศ์ฮั่นจะก่อกำเนิด บ้านเมืองระส่ำระส่ายอย่างยิ่ง ขุนศึก เจ้าเมืองต่างๆ แบ่งแยก ช่วงชิงอำนาจกันให้วุ่นวายไปทั่วทั้งแผ่นดิน หนึ่งในกลุ่มกำลังเหล่านี้ ก็มีกลุ่มกองกำลังของหวิงปัง 刘邦/劉邦Liú Bānɡ ผู้ซึ่งต่อมาก็คือจักรพรรดิผู้ก่อตั้งราชวงศ์ฮั่น 汉朝Hàn cháo (ฮั่นเฉา) อันยิ่งใหญ่นั่นเอง เมื่อเรื่องเล่าว่า ในช่วงที่กองกำลังของหลิวปังสามารถบุกเข้าไปยังเมืองเสียนหยาง 咸阳/咸陽Xiányánɡ เมืองหลวงแห่งราชวงศ์ฉินได้สำเร็จนั้น ความโอ่อ่าอลังการของพระราชวัง แก้วแหวนเงินทองอันมหาศาลในท้องพระคลังหลวง และบรรดาหญิงสาวในวังหลัง สิ่งทั้งหลายเหล่านี้ดึงดูด และสร้างความหลุ่มหลง ลืมตัวลืมตนให้กับหลิวปัง จนเขาลืมภารกิจในการรวมชาติให้เป็นหนึ่งเดียวเสียสิ้น เมื่อเป็นเช่นนี้ เหล่าข้าราชการทั้งหลายจึงต้องเข้าไปตักเตือนเขา แต่ไม่มีใครกล้าพูดตรงๆ ได้แต่อ้อมแอ้มไปมา จึงทำให้หลิวปังไม่อาจเข้าใจได้ จึงมีคนหนึ่งชื่อฝันไขว้ 樊哙/樊噲Fán Kuài อาสาไปเตือน สติเจ้านายตนเอง ฝันไขว้พูดกับหลิวปังว่า ท่านอยากได้ทั้งหมดในใต้หล้า หรือว่าอยากเป็นเพียงแค่เศรษฐี หลิวปังตอบว่า แน่นอนข้าอยากได้ทั้งหมดในใต้หล้านี้ ฝันไขว้จึงพูดต่อว่า อันความโอ่โถงอลังการของพระราชวังนี้ แก้วแหวนเงินทองเหล่านี้
กับบรรดาสาวงามทั้งหลายในวังนี้ ล้วนเป็นสาเหตุแห่งการล้มสลายของฉิน ตอนนี้แผ่นดินยังไม่สงบ ท่านก็จะคิดเสวยสุขเสียแล้ว หลิวปังฟังแล้วก็โกรธเป็นฟืนเป็นไฟ เขาไม่อาจที่จะฟังคำพูดที่เสนียดหูเช่นนี้ได้ ฝันไขว้เห็นเจ้านายไม่ฟังตนเองก็ได้แต่ถอนหายใจและออกจากวังไป เขาไปพบเสนาบดีจอมวางแผนของหลิวปังนามว่าจางเหลียง 张良 /張良Zhānɡ Liánɡ แล้วพูดความจริงให้ฟัง พร้อมขอให้จางเหลียงไปช่วยเตือนหลิวปัง จางเหลียงเมื่อพบกับหลิวปังแล้วก็พูดว่า ยาที่ดีมักจะขม กินลำบาก แต่มันรักษาความเจ็บป่วยได้ คำเตือนที่จริงใจย่อมไม่ระรื่นหู แต่มันสามารถช่วยให้ท่านบริหารบ้านเมืองได้อย่างถูกต้องตามครรลอง อันคำพูดของฝันไขว้นั้น แม้ฟังแล้วชวนให้มีน้ำโห แต่มันจะดีต่อการปกครองแผ่นดินของท่าน จะช่วยให้ท่านได้ทั้งแผ่นดินตามอุดมการณ์แต่เริ่มแรกของท่าน เมื่อหลิวปังได้ฟังแล้ว ก็จึงรู้สึกตัว หลังจากนั้นเขาก็เดินออกจากพระราชวังแห่งฉินนั้นทันที
ข้อคิดจากประโยคสุภาษิตนี้เน
成语比喻：忠实的劝告听起来不舒服。
成語比喻：忠實的勸告聽起來不舒服。
Chénɡyǔ bǐyù：Zhōnɡshí de quànɡào tīnɡ qǐlái bù shūfú.
เฉิงยหวี่ ปี่ยวี่: จงฉือ เตอะ เชวี่ยนเก้า ทิง ฉี่ไหล ปู้ ซูฝุ
สุภาษิตเปรียบว่า คำแนะนำ คำตักเตือนที่จริงใจย่อมฟังไม่รื่นหู
ประโยคตัวอย่างที่ใช้สำนวนสุภาษิตนี้ เช่น
我不是没有劝告过他,只是忠言逆耳,他听不进去,我又有什么办法。
我不是沒有勸告過他,只是忠言逆耳,他聽不進去,我又有什麽辦法。
Wǒ búshì méiyǒu quànɡào ɡuò tā, zhǐshì zhōnɡ yán nì’ěr, tā tīnɡ bú jìnqù, wǒ yòu yǒu shénme bànfǎ.
หวั่ว ปู๋ฉื้อ เหมยโหย่ว เชวี่ยนเก้า กั้ว ทา,จื่อฉื้อ โจง เหยียน นี่ เอ่อร์, ทา ทิง ปู๋ จิ้นชวี่,หวั่ว โย่ว โหย่ว เฉินเมอะ ป้านฝ่า
ใช่ว่าฉันไม่ได้ตักเตือนเขา เพียงแต่ว่าคำเตือนที่จริงใจนั้นมันไม่รื่นหูคนฟัง เขาจึงไม่ยอมฟัง ฉันก็จนปัญญา
ศูนย์ภาษาและวัฒนธรรมจีนสิรินธร
มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
