นิทานสุภาษิตจีนที่ “เรียนไทยได้จีน” จะนำเสนอในฉบับนี้คือ 开卷有益/開卷有益 kāi juàn yǒu yì (ไค เจวี้ยน โหย่ว อี้) โดย คำว่า 开/開 kāi (ไค) แปลว่าเปิด เปิดออก 卷juàn (เจวี้ยน) แปลว่าม้วนตำรา ซึ่งสมัยโบราณตำราจีนจะเก็บเป็นม้วนๆ 有yǒu (โหย่ว) แปลว่า มี 益 yì (อี้) แปลว่า ประโยชน์ เมื่อรวมกันแล้วจะแปลว่า เปิดตำรามีประโยชน์ หรือได้ประโยชน์จากการอ่านหนังสือ มาดูนิทานเรื่องนี้กัน
เราต่างก็ทราบกันดีว่าการอ่านหนังสือช่วยให้เราเปิดสู่โลกกว้าง การอ่านหนังสือช่วยเพิ่มประสบการณ์ เพิ่มความรู้ให้กับผู้อ่าน ทำให้ผู้อ่านมีความฉลาดเหนือกว่าคนที่ไม่ชอบอ่านหนังสือ หากเราต้องการให้ลูกเรารักการอ่าน เราในฐานะพ่อแม่ก็ต้องทำตัวเป็นตัวอย่าง หากเราต้องการให้เยาวชนนักเรียนนักศึกษารักการอ่าน ครูบาอาจารย์ก็ต้องอ่านให้เป็นตัวอย่าง และหากต้องการให้ขุนนาง ไพร่ฟ้าประชาชนรักการอ่าน แน่นอนผู้นำประเทศก็ต้องทำตัวเป็นตัวอย่างให้เห็นก่อน จีนในช่วงราชวงศ์ซ่ง 宋朝Sònɡcháo (ซ่งเฉา) แม้ว่าอาณาจักรซ่งจะมีขนาดพื้นที่ไม่ได้ใหญ่โต และไม่ได้เข้มแข็งเหมือนราชวงศ์ฮั่นหรือราชวงศ์ถัง และมักถูกรัฐอื่น ชนเผ่าอื่นๆ เข้ารังแก รุกรานอยู่ตลอดเวลา ต้องย้ายเมืองหลวง จากเหนือลงใต้ จนก่อเกิดเป็นซ่งเหนือ และซ่งใต้ แต่แม้นว่าราชวงศ์ซ่งจะอ่อนแอในด้านการทหาร แต่กลับมีความเจริญรุ่งเรืองในด้านการค้า เศรษฐกิจซ่งจึงดีขึ้น โดยเฉพาะด้านการศึกษา กาพย์กลอนและวรรณกรรมวรรณคดีก็ได้รับการพัฒนาไปมากขึ้นด้วย จนได้รับการขนามนามว่า ยุคทองแห่งการศึกษาจีนเลยทีเดียว แต่กว่าจะมีเรื่องดีๆ เช่นนี้ย่อมต้องเกี่ยวกับผู้นำ นั่นคือจักรพรรดิ 宋太宗Sònɡ Tàizōnɡ (ซ่ง ไท่จง) ซึ่งเป็นจักรพรรดิองค์ที่สองแห่งซ่ง ในราชการของพระองค์แม้ว่าจะไม่มีผลงานยิ่งใหญ่อะไรทิ้งไว้ให้รุ่นหลังมากนัก
แต่มีผลงานหนึ่งคือ การให้ขุนนางในวังรวบรวมเอกสาร ข้อมูลสำคัญ และความรู้ในศาสตร์ต่างๆ ทำเป็นตำราสารานุกรมขึ้นมาชุดหนึ่งซึ่งเป็นงานที่ต้องใช้งบประมาณและผู้คนมาก เพื่อที่จะศึกษาหาความรู้จากตำราชุดใหม่นี้
พระองค์ทรงตัดสินใจอ่านหนังสือชุดนี้ทุกวัน แม้ว่าราชกิจจะยุ่งสักเพียงใดก็ตาม พระองค์ก็จะยังทรงหาเวลาอ่านตำราทุกวัน จนผ่านไปหลายเดือน เหล่าข้าราชบริพารทั้งหลายจึงรวมกันถวายคำเตือนให้พระองค์ลดการอ่านและระวังพระวรกายด้วย แต่พระองค์กลับตอบว่า ข้าชอบการอ่านหนังสือยิ่งนัก เมื่ออ่านหนังสือเหล่านี้แล้วทำให้ข้าได้ความรู้เพิ่มขึ้นมากมาย ทุกครั้งแค่เพียงพลิกตำราขึ้นมาสักเล่ม ก็ได้ประโยชน์จากตำรานั้นแล้ว เหล่าข้าราชการเมื่อได้ยินเช่นนั้น ก็รู้สึกกระดากอายยิ่งนัก จึงชักชวนกันอ่านหนังสือ จนแม้แต่เหล่าขุนศึกนักการทหารที่ปกติก็ไม่ชอบอ่านหนังสือ ก็ต้องหันมาอ่านหนังสือกันยกใหญ่ จากในวังก็แพร่หลายเข้าสู่ระดับประชาชน จนก่อให้เกิดกระแสแห่งการอ่านหนังสือในยุคนั้นไปเลย ต่อมาคำว่าแค่พลิกตำราก็ได้ประโยชน์แล้ว จึงกลายเป็นสุภาษิตของจีนไปอีกหนึ่งคำ จักรพรรดิพระองค์นี้ หากผู้อ่านนึกไม่ออกว่าอยู่ในยุคใด มีอะไรเด่น ก็ต้องนึกถึงเปาบุ้นจิ้น และขุนศึกตระกูลหยาง ก็คงพอจะรู้ได้ทันที
ข้อคิดจากประโยคสุภาษิตนี้
成语比喻：只要打开书本读书总会有益处。
成語比喻：只要打開書本讀書總會有益處。
Chénɡyǔ bǐyù：Zhǐyào dǎkāi shūběn dúshū zǒnɡ huì yǒu yìchu.
เฉิงยหวี่ ปี่ยวี่ : จื่อเหย้า ต่าไค ฌูเปิ่น ตู๋ฌู โจ่ง ฮุ่ย โหย่ว อี้ชู่
สุภาษิตเปรียบว่า แค่เพียงเปิดหนังสืออ่านก็ได้ประโยชน์แล้ว
ประโยคตัวอย่างที่ใช้สำนวนสุภาษิตนี้ เช่น
开卷有益的说法是正确的，我们历来提倡多读书，就会有好的将来。
開卷有益的說法是正確的，我們歷來提倡多讀書，就會有好的將來。
Kāijuàn yǒuyì de shuōfǎ shì zhènɡquè de, wǒmen lìlái tíchànɡ duō dúshū, jiù huì yǒu hǎo de jiānɡlái.
ไค เจวี้ยน โหย่วอี้ เตอะ ฌัวฝ่า ฉื้อ เจิ้งเชว่ เตอะ, หวั่วเหมิน ลี่ไหล ถีช่าง ตัว ตู๋ฌู, จิ้ว ฮุ่ย โหยว ห่าว เตอะ เจียง ไหล
มันเป็นสิ่งที่ถูกต้องแล้วที่จะบอกว่าการเปิดหนังสือมีประโยชน์ เรามักจะสนับสนุนให้อ่านหนังสือมากๆ แล้วจะมีอนาคตที่ดี
ศูนย์ภาษาและวัฒนธรรมจีนสิรินธร
มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
