นิทานสุภาษิตจีนที่ “เรียนไทยได้จีน” จะนำเสนอในฉบับนี้คือ 过门不入/過門不入Guò mén bú rù (กั้ว เหมิน ปู๋ รู่) โดย คำว่า 过/過 ɡuò (กั้ว) แปลว่า ผ่าน เดินผ่าน 门/門 mén (เหมิน) แปลว่า ประตู ในที่นี้จะหมายถึงหน้าบ้าน 不 bú (bù) (ปู๋,ปู้) แปลว่า ไม่ ตั้งอยู่ในมณฑลซานตง 入 rù (รู่) แปลว่า เข้า เข้าไป เมื่อรวมกันแล้วแปลว่าผ่านประตูแต่ไม่เข้าไป เดินทางผ่านประตูหน้าบ้านแล้ว แต่ไม่ได้เข้าไป ในที่นี้จะหมายถึงคนที่กำลังอยู่ในระหว่างปฏิบัติหน้าที่ แม้จะเดินทางผ่านหน้าบ้านตัวเองก็ไม่ยอมเสียเวลาแวะเข้าบ้านตัวเอง เพราะเขาคิดว่า นั่นมันเป็นการเอาเปรียบ เป็นการทุจริตต่อหน้าที่ เป็นการเอาเรื่องส่วนตัวมาปนเข้ากับงานส่วนรวม เป็นภาษิตที่ใช้สอนคนที่ต้องทำงานเพื่อส่วนรวม มาดูนิทานเรื่องนี้กัน
จีนในยุคต้นกำเนิดอารยธรรม มีตำนานเล่าความเป็นของอาณาจักรจีนว่า มีต้นกำเนิดมาจากสองกษัตริย์ นั่นคือหฺวางตี้ 皇帝 Huánɡdì กับเหยียนตี้ 炎帝 Yándì โดยในยุคต้นนี้ จีนยังไม่ได้ปกครองแบบอาณาจักร คงปกครองแบบกลุ่มชน หรือคล้ายๆ แบบสาธารณรัฐ หรือสหรัฐในปัจจุบัน เมื่อสิ้นสองพระองค์นี้แล้ว ก็มีการสืบทอดต่อมาอีกหลายรุ่น วิธีการสืบทอดตำแหน่งทำโดยการคัดเลือกบุคคลที่ดี มีคุณธรรม มีความสามารถ ทำคุณประโยชน์ต่อสังคมให้ขึ้นมาเป็นผู้นำหรือกษัตริย์นั่นเอง จนมาถึงรุ่นของกษัตริย์เหยา 尧/ 堯 Yáo ได้เกิดอุทกภัยครั้งยิ่งใหญ่ขึ้นในเขตที่ราบลุ่มแม่น้ำฮวงโห น้ำท่วมครั้งนี้สร้างความเดือดร้อนมหันต์แก่ผู้คนในบริเวณนั้น กษัตริย์เหยาได้คัดเลือกกุ่น 鲧/鯀(鮌)Gǔn ให้เป็นผู้นำในการแก้ปัญหาอุทกภัย การแก้ปัญหาเป็นไปอย่างยาวนานจนมาถึงกษัตริย์ฉุ้น 舜Shùn การแก้ปัญหาก็ไม่อาจสำเร็จลงได้ เป็นเหตุให้กษัตริย์ฉุ้นสั่งประหารกุ่น แล้วแต่งตั้งยหวี่ 禹Yǔ ให้เป็นผู้นำการแก้ปัญหาต่อไป ยหวี่เห็นวิธีแก้ปัญหาของกุ่นผู้เป็นบิดา แล้วประสบความล้มเหลว เขาจึงคิดหาวิธีการใหม่ นั่นก็คือการสลายกำลังอำนาจ เขาสั่งผู้คน ช่วยกันขุดลำคลองขึ้นมาหลายสาย เพื่อแบ่งแม่น้ำฮวงโหให้แตกออกเป็นหลายสาย แล้วใช้แม่น้ำลำธารที่ขุดขึ้นเหล่านี้นำมวลน้ำให้ไหลลงสู่ทะเล และในยามแล้ง ลำธารเหล่านี้ก็จะช่วยในการเกษตรได้ด้วย หลังจากทุ่มเทงานอย่างหนักตลอด13 ปี เขาก็ประสบในการแก้ไขปัญหาอุทกภัยได้สำเร็จ เมื่อกษัตริย์ฉุ้นใกล้สิ้นพระชนม์ ก็แต่งตั้งยหวี่เป็นผู้สืบทอดอำนาจต่อจากตน โดยได้รับความเห็นชอบจากบรรดาผู้นำกลุ่มต่างๆ ดังนั้นต่อมา ยหวี่ก็ได้ขึ้นเป็นกษัตริย์ปกครองอาณาบริเวณลุ่มแม่น้ำฮวงโห และเขาก็คือผู้ที่ก่อตั้งอาณาจักรเซียะ 夏 Xià ขึ้นเป็นอาณาจักรแรกสุดของจีนด้วย ในที่นี้ยังมีเรื่องเล่าการแก้ไขปัญหาอุทกภัยของยหวี่ไว้ ในระหว่างที่เขาเป็นผู้นำแก้ไขปัญหาอุทกภัยตลอด 13 ปี เขานำพลพรรคเดินทางผ่านหน้าบ้านตัวเองถึงสามครั้ง แต่เขาไม่เคยที่จะแวะเข้าไปเยี่ยมเยียนภรรยาของเขาเลย โดยครั้งแรกที่เขาเดินทางผ่านหน้าบ้านนั้น เขาได้ยินเสียงเด็กทารกแรกคลอดร้องไห้ ครั้งที่สองที่เดินทางผ่านหน้าบ้าน เขาได้เห็นเด็กน้อยคนหนึ่งวิ่งเล่นอยู่หน้าบ้าน และครั้งที่สามที่เขาเดินทางผ่านหน้าบ้านนั้น เขาเห็นเด็กหนุ่มน้อยคนหนึ่งยืนอยู่หน้าบ้าน ดังนั้นด้วยจิตวิญญาณและปณิธานที่จะแก้ไขปัญหา ทำให้คนรุ่นหลังต่อมายึดถือเป็นแบบอย่างในการทำงาน
ข้อคิดจากประโยคสุภาษิตนี้
成语比喻：忠于职守，公而忘私。
成語比喻：忠於職守，公而忘私。
Chénɡyǔ bǐyù： Zhōnɡyú zhíshǒu, ɡōnɡ ér wànɡ sī.
เฉิงยหวี่ ปี่ยวี่ : จงยหวี จื๋อโฉ่ว, กง เอ๋อร์ ว่าง ซือ
สุภาษิตเปรียบว่า ซื่อสัตย์ต่อหน้าที่ ทำเพื่อประโยชน์ส่วนร่วม ไร้ซึ่งประโยชน์ส่วนตัว
ประโยคตัวอย่างที่ใช้สำนวนสุภาษิตนี้ เช่น
大禹治水的时候，他尽心尽职，过门不入。这种精神值得我们学习。
大禹治水的時候，他盡心盡職，過門不入。這種精神值得我們學習。
Dà Yǔ zhìshuǐ de shíhòu, tā jìnxīn jìnzhí, ɡuòmén bù rù. Zhè zhǒnɡ jīnɡshén zhídé wǒmen xuéxí.
ต้ายหวี่ จื้อ ฉุ่ย เตอะ ฉือโห้ว, ทา จิ้นซิน จิ้นจื๋อ, กั้ว เหมิน ปู๋ รู่. เจ้อจ่ง จิงเฉิน จื๋อเต๋อ หวั่วเมิน เสว๋สี
ตอนที่ต้ายหวี่ จัดการปัญหาเรื่องน้ำ เขาทุ่มเทให้กับงานอย่างที่สุด เดินผ่านหน้าบ้านยังไม่แวะเข้าไป จิตวิญญาณแบบนี้ควรค่าแก่การปฏิบัติตาม
ศูนย์ภาษาและวัฒนธรรมจีนสิรินธร
มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
