นิทานสุภาษิตจีนที่ “เรียนไทยได้จีน” จะนำเสนอในฉบับนี้คือ 爱屋及乌/愛屋及烏 ài wū jí wū (อ้าย อู จี๋ อู) โดย คำว่า 爱/愛 ài (อ้าย) แปลว่า รัก 屋 wū (อู) แปลว่า บ้าน 及jí (จี๋) แปลว่า และ รวมถึง 乌/烏 wū (อู) แปลว่า นกอีกา เมื่อรวมกันแล้วแปลว่า เมื่อรักหรือชอบบ้านหลังนี้ก็ต้องรักหรือชอบแม้กระทั้งนกอีกาที่เกาะอยู่บนหลังคาบ้านหลังนี้ด้วย หรือเมื่อรักเขาก็ต้องรักทุกสิ่งทุกอย่างที่เกี่ยวข้องกับเขา ซึ่งอธิบายด้วยภาษาอังกฤษก็ยิ่งเข้าใจง่ายขึ้นคือ Love me love my dog นั่นเอง
จีนในยุคปลายของราชวงศ์ชาง (ประมาณ 2,000 ปีก่อนคริสตกาล) ราชวงศ์ชาง 商朝 Shānɡcháo (ชาง เฉา)เป็นราชวงศ์โบราณลำดับที่สองต่อจากราชวงศ์เซียะ 夏 Xiàcháo (เซี่ย เฉา) ราชวงศ์ชางให้ความสำคัญกับเรื่องเวทมนตร์ ไสยศาสตร์ เชื่ออำนาจสิ่งศักดิ์สิทธิ์ จึงทำให้มีพิธีกรรมมากมาย ในช่วงท้ายราชวงศ์ ผู้ปกครองบ้านเมืองก็ยิ่งลุ่มหลงในเรื่องนี้ โดยเฉพาะกษัตริย์องค์สุดท้ายพระนามว่า โจ้ว 纣/紂 Zhòu ไม่สนใจกิจการงานบ้านเมือง เพราะเขาเชื่อว่าตนเองเป็นโอรสของสวรรค์ ต้องได้รับการคุ้มครองจากสวรรค์อยู่แล้ว เพราะฉะนั้นไม่ว่าเขาจะทำอะไรก็ไม่ต้องกลัว จึงทำให้เขามีพฤติกรรมที่โหดเหี้ยมอำมหิตผิดมนุษย์ เขาคิดค้นวิธีลงโทษคนด้วยวิธีการอันเหี้ยมโหดมากมาย เขายังดำเนินนโยบายขูดรีดภาษีประชาชน จนสร้างความเดือดร้อนและความไม่พอใจไปทั่วแผ่นดิน แต่ไม่มีใครกล้าทำอะไร จนมีเจ้าเมืองแห่งแคว้นโจว 周国/周國Zhōu ɡuó พระนามว่า โจวเหวินหวัง 周文王 Zhōuwén wánɡ ทนดูพฤติกรรมอันชั่วร้ายของเจ้านายจากศูนย์กลางอำนาจไม่ไหว ก็ได้ออกมาวิพากษ์วิจารณ์ จึงถูกจับกุมไปดำเนินคดี แม้โทษของเขาถึงตาย แต่เขาก็หนีรอดออกมาได้ เมื่อเขาหนีกลับมาถึงแคว้นของตนเองได้แล้ว จึงตั้งปณิธานว่าจะต้องโค่นล้มราชวงศ์ชางให้ได้ จึงเริ่มการซ่องสุมกำลังและแอบฝึกซ้อมทหารให้พร้อมรบ พร้อมทั้งออกตระเวนหาปราชญ์ผู้ชำนาญมาช่วยบริหารบ้านเมือง ความพยายามของเขาไม่สูญเปล่า เพราะไม่นานเขาก็ได้คนเก่งหลายคนมาช่วยงานบริหารบ้านเมือง โดยหนึ่งในนั้นก็คือ เจียงจื่อหยา 姜子牙 Jiānɡ Ziyá ผู้เฒ่าผู้ตกปลาโดยไม่ใช้เหยื่อและไม่ใช้เบ็ด เมื่อโจวเหวินหวังได้เจียงเจื่อหยามาวางแผนและบริหารบ้านเมือง ก็ทำให้รัฐโจวเจริญขึ้นอย่างรวดเร็ว กำลังทหารก็เข้มแข็งขึ้น จนมีแคว้นต่างๆ รอบแคว้นโจวมาสวามิภักดิ์ด้วย ในระหว่างที่เตรียมการใหญ่อยู่ โจวเหวินหวังก็สิ้นพระชนม์อย่างกะทันหันด้วยโรคป่วย ลูกชายของเขานามว่าโจวอู่หวัง 周武王 Zhōu Wǔwánɡ ขึ้นครองอำนาจต่อ และสานงานต่อจากบิดา ภายใต้การสนับสนุนของเครือญาติและเหล่าข้าราชบริพาร หลังจากคิดว่าเข้มแข็งพอตัวแล้ว โจวอู่หวังจึงยกกำลังบุกข้ามแม้น้ำฮวงโห ไปบุกโจมตีศูนย์กลางอำนาจแห่งราชวงศ์ชาง การรบระหว่างสองแคว้นเป็นไปอย่างดุเดือด แต่สุดท้ายแคว้นโจวมีชัยชนะเหนือแคว้นชาง เพราะเหล่าเจ้าเมือง ขุนพล หรือแม้แต่ทหารราบที่แคว้นชางส่งมารบนั้น ล้วนไม่พอใจการปกครองของราชวงศ์ชาง จึงไม่รบถวายชีวิตเพื่อเจ้านายที่บ้าอำนาจและอำมหิตคนนี้ต่อไป จึงพากันวางอาวุธ เปิดเมือง หลบหนี หรือหันกลับมาเข้ากับกองกำลังของฝ่ายโจว กองทัพชางจึงแตกพ่ายสลายอย่างรวดเร็ว ไม่นานกองกำลังของโจวภายใต้การนำของโจวอู่หวังก็บุกเข้ายึดพระนครได้สำเร็จ กษัตริย์ โจวแห่งชางกระโดดลงกองเพลิงฆ่าตัวตาย แม้ควบคุมทุกอย่างได้สำเร็จแล้ว แต่โจวอู่หวังยังกลุ้มใจกับการจัดการข้าราชบริพารเก่าแห่งชาง ราชครูเจียงจื่อหยา จึงออกความเห็นว่า
“臣闻爱其人者，兼爱屋上之乌；憎其人者，恶其余胥。咸刘厥敌，使靡有余，何如？ ”
“臣聞愛其人者，兼愛屋上之烏；憎其人者，恶其餘胥。咸劉厥敵，使靡有餘，何如？ ”
“Chén wén ài qí rén zhě, jiān ài wū shànɡ zhī wū; zēnɡ qí rén zhě, è qí yú xū. Xián liú jué dí, shǐ mí yǒu yú, hé rú ?”
เฉิน เหวิน อ้าย ฉี เหริน เจอะ, เจียน อ้าย อู ฉั้ง จือ อู, เจิง ฉี เหริน เจอะ, เอ้อ ฉี ยหวี ซวี, เสียน หลิว เจว๋ ตี๋, ฉื่อ หมี โหย่ว ยหวี, เหอ หรู ข้าพเจ้าเคยได้ยินว่าหากเรารักคนนี้เข้าแล้ว ก็จะรักและชอบทุกสิ่งทุกอย่างแม้กระทั่งอีกาบนหลังคาบ้านหลังนี้ด้วย แต่หากว่าท่านเกลียดชังคนคนนี้อย่างยิ่งแล้ว ท่านก็จงสังหารลูกน้องทุกคนของเขาเสียให้สิ้นซาก อย่าเก็บไว้แม้แต่คนเดียว อย่างไรเล่า
เรื่องเล่าก็มาถึงแค่นี้ ไม่ได้กล่าวต่อว่า โจวอู่หวังตัดสินใจเช่นไร เพียงแต่คำว่า 爱其人者，兼爱屋上之乌/愛其人者，兼愛屋上之烏 ต่อมากลายเป็นสุภาษิตที่มีชื่อเสียงของจีน โดยย่อเหลือเพียง 爱屋及乌/愛屋及烏
ข้อคิดจากประโยคสุภาษิตนี้
成语比喻：爱一个人而连跟他有关系的人或物都关心。
成語比喻：愛壹個人而連跟他有關系的人或物都關心。
Chénɡyǔ bǐyù： Ài yīɡè rén ér lián ɡēn tā yǒu ɡuānxi de rén huò wù dōu ɡuānxīn.
เฉิงยหวี่ ปี่ยวี่: อ้าย อี๋ เก้อ เหริน เอ๋อร์ เหลียน เกิน ทา โหย่ว กวานซี เตอะ เหริน หั้ว อู้ โตว กวานซิน
สุภาษิตเปรียบว่า เมื่อรักคนคนหนึ่งเข้าแล้ว ก็จะรักและใส่ใจทุกสิ่งทุกอย่างที่เกี่ยวข้องกับเขา
ประโยคตัวอย่างที่ใช้สำนวนสุภาษิตนี้ เช่น
她很爱她的丈夫。丈夫喜欢跑马拉松,她对跑马拉松也有了感情,可谓爱屋及乌啊。
她很愛她的丈夫。丈夫喜歡跑馬拉松,她對跑馬拉松也有了感情,可謂愛屋及烏啊。
Tā hěn ài tā de zhànɡfū. Zhànɡfū xǐhuān pǎo mǎlāsōnɡ, tā duì pǎo mǎlāsōnɡ yě yǒu le ɡǎnqínɡ, kěwèi àiwūjíwū ɑ.
ทา เหิ่น อ้าย ทา เตอะ จ้างฟู, จ้างฟู สี่ฮวาน เผา หม่าลาซง, ทา ตุ้ย เผา หม่าลาซง เหย โหย่ว เลอะ ก่านฉิง, เข่อ เว่ย์ อ้าย อู จี อู อา
เธอรักสามีของเธอมาก สามีของเธอชอบวิ่งมาราธอนมาก เธอก็เลยชอบการวิ่งมาราธอนด้วย ช่างเข้าทำนองรักเขาก็ชอบทุกอย่างในตัวเขา
ศูนย์ภาษาและวัฒนธรรมจีนสิรินธร
มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
