| ที่มา | คอลัมน์ "รายงาน" |
|---|
รายงาน : เคลือบหลอดกระจูด นวัตกรรมรักษ์โลก
การเพิ่มมูลค่า “กระจูด” จากพืชน้ำ สู่นวัตกรรมการเคลือบหลอด โดยเทคโนโลยีที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ตอบโจทย์ผู้ประกอบการด้านเครื่องดื่ม ทั้งใน และต่างประเทศ ด้วยการเพิ่มคุณสมบัติของหลอดกระจูดให้เหนียว คงทน สะอาด ปลอดภัย และปราศจากสิ่งปนเปื้อน ช่วยลดปัญหาขยะจากหลอดพลาสติก ช่วยสร้างรายได้ และส่งเสริมวิสาหกิจชุมชนแนวใหม่อีกทางหนึ่ง
ผศ.อุทัย มีคำ อาจารย์ประจำสาขาวิชาเทคโนโลยีการออกแบบ สำนักวิชาวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี (มทส.) บอกเล่าที่มาของงานวิจัยและพัฒนานวัตกรรม “การเคลือบหลอดกระจูดที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม” ซึ่งได้รับทุนวิจัยจากสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) และบริษัท สมาร์ทเทค จำกัด ผู้ประกอบการด้านผลิตหลอดเครื่องดื่ม ที่ตระหนักถึงปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมที่เกิดจากขยะพลาสติกที่สร้างมลภาวะ และย่อยสลายยาก จึงมีแนวคิดที่จะใช้วัสดุจากธรรมชาติขึ้นมาทดแทน พร้อมนำเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ ลดข้อจำกัด และเพิ่มศักภาพให้ได้มาตรฐานยิ่งขึ้น จึงให้ความสนใจ “ต้นกระจูด” ซึ่งเป็นพืชน้ำตระกูลเดียวกับต้นกก ธูปฤาษี ปัจจุบันมีแหล่งปลูกใหญ่ๆ คือ พื้นที่ จ.ระยอง และภาคใต้แหล่งใหญ่พื้นที่ จ.นครศรีธรรมราช โดยมองเห็นโอกาสของกลุ่มชุมชน
นอกเหนือจากการนำกระจูดไปแปรรูปสร้างรายได้จากการทำเป็นเครื่องจักรสาน หรืออุปกรณ์ตกแต่งบ้าน พบว่า ลำต้นของกระจูด ที่ปลูกในระยะเวลาที่เหมาะสม รูปทรงได้สมมาตร ใกล้เคียงกับหลอดดูดน้ำพลาสติกในท้องตลาด แต่ยังมีพบข้อจำกัดบางประการ จึงเป็นที่มาของงานวิจัยนี้
งานวิจัย และพัฒนานวัตกรรมนี้ ได้มุ่งเสริมคุณสมบัติของหลอดกระจูด และลดข้อจำกัดบางประการ เช่น เปราะบางหักง่าย ความสะอาด ปลอดภัย ปราศจากสิ่งปนเปื้อน เช่น ไข่พยาธิ เนื่องจากเป็นพืชน้ำ ที่สำคัญ ต้องเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม พร้อมได้มาตรฐานเป็นที่ยอมรับของผู้ประกอบการระดับสากล เช่น สตาร์บัค หรือ พวกอเมซอน เป็นต้น
นวัตกรรมเทคโนโลยีการเคลือบหลอดกระจูดที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม สามารถลดข้อจำกัดปัญหาต่างๆ ข้างต้น หลักการคือการนำหลอดกระจูดที่ตัดแต่งตามขนาดที่ต้องการ เข้าสู่กระบวนการเคลือบด้วยวัสดุพลาสติกที่ย่อยสลายได้ (Bioplastic) การเติมสารที่ป้องกันการเกิดเชื้อรา และแบคทีเรีย จากนั้นนำหลอดไปผ่านการทรีตเม้นต์ด้วยความร้อน เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการยึดติดระหว่างพื้นผิวของกระจูดกับพลาสติกที่เคลือบ พร้อมกับทำให้สารละลายละเหยออกไป
จากการทดสอบคุณสมบัติด้วยเครื่องมือทดสอบมาตรฐานสากล ทั้งทดสอบแรงกดอัด และแรงบีบแตก พบว่า ได้หลอดกระจูดที่มีคุณสมบัติสูงขึ้น ทั้งด้านความแข็งแรง ความเหนียว ทนน้ำได้ดี ป้องกันการเกิดขึ้นของแบคทีเรีย และไข่พยาธิต่างๆ ที่อาจจะปนเปื้อน และประการสำคัญคือ ลดมลภาวะด้านขยะพลาสติกตกค้าง และย่อยสลายตัวได้ยากในสิ่งแวดล้อม
นอกจากประโยชน์ในเชิงสิ่งแวดล้อมแล้ว ยังจะเป็นประโยชน์ในด้านวิสาหกิจชุมชนแบบใหม่ หากส่งเสริมให้ชุมชนเพิ่มพื้นที่ปลูกกระจูดตามแหล่งน้ำธรรมชาติ เสริมจากพืชหลักประจำท้องถิ่น ถือเป็นการเพิ่มมูลค่าให้กับกระจูดพืชน้ำที่คนทั่วไปอาจจะมองข้าม สร้างรายได้อีกทางหนึ่ง
ปัจจุบันมีผู้ประกอบการพร้อมที่จะรับซื้อ เข้าสู่กระบวนการผลิตหลอดกระจูดตามมาตรฐาน เพื่อการส่งออกไปในต่างประเทศ เพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจของประเทศ
