ที่มา | ภาพและข้อมูลจาก นิตยสารศิลปวัฒนธรรม ปีที่ 32 ฉบับที่ 5 มีนาคม 2554 |
---|
ย้อนเวลากลับไปในช่วงเวลาที่ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 4 ของไทย
ในยุคนั้น จีนเป็นประเทศใหญ่ ยิ่งไปกว่านั้น คือเป็น “เป้าหมาย” สำคัญของพ่อค้าอังกฤษ อย่าไงรก็ตาม จีนมีกฎระเบียบมากมายที่ชาวตะวันตกอย่างอังกฤษเจาะเข้าไปไม่ถึง เช่น “ระบบจิ้มก้อง” ซึ่งใครจะมาติดต่อค้าขาย ผู้นำประเทศนั้นๆก็ต้องสวามิภักดิ์กับจีนก่อน นอกจากนี้ ยังมีวัฒนธรรมประเพณีที่ชาวอังกฤษไม่เข้าใจ และที่สำคัญคือ “การลงทัณฑ์” ที่คนเมืองผู้ดีถึงขนาด “รับไม่ได้” ในขณะที่คนจีนมองว่าเป็นโทษสถานเบา เพราะเป็นเพียงการทำให้รู้สึก “อับอาย”
การลงโทษที่ว่านี้ ก็คือ การใส่ขื่อคอประจาน ทั้งหญิงและชาย ซึ่งเป็นการประจานตัวเองในที่สาธารณะ หรือให้เดินไปรอบเมือง ซึ่งเป็นสิ่งที่น่าอับอายเกินกว่าคนอังกฤษจะรับได้
นอกจากนี้ ระบบศาลของจีนในยุคนั้น มีการใช้กฎระเบียบที่ชาวตะวันตกมองว่า “ล้าสมัย” ไม่ถูกใจคนอังกฤษ
ความรู้สึกนึกคิดเหล่านี้ นำไปสู่การที่ทูตอังกฤษตั้งกฎสิทธิสภาพนอกอาณาเขตขึ้น เพื่อป้องกันคนของตัวเอง ไม่ให้ต้องขึ้นศาลจีนหากมีการกระทำความผิดเกิดขึ้น โดยเริ่มใช้ครั้งแรกเมื่อ ค.ศ.1843
และต่อไปนี้ เป็นตัวอย่างภาพศาลของจีนและการลงโทษสถานเบาที่ชาวอังกฤษไม่อาจรับได้