| ที่มา | นสพ.มติชน รายวัน |
|---|---|
| เผยแพร่ |
การจัดสร้าง “พระเมรุมาศ” เพื่อใช้ในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 ครั้งนี้ ถือเป็นที่รวมของศิลปะทุกแขนง และเป็นที่รวมของช่างฝีมือระดับบรมครูของประเทศ มาทำงานร่วมกันเพื่อถวายงานให้สมพระเกียรติแด่ในหลวง รัชกาลที่ 9 ในส่วนของงานเขียนภาพจิตรกรรม และงานประติมากรรมนั้น เป็นการทำงานสอดประสานกันหลายฝ่าย อาทิ ฝ่ายออกแบบพระเมรุมาศ ฝ่ายออกแบบผังบริเวณและภูมิสถาปัตยกรรม และฝ่ายสำนักช่างสิบหมู่ เพื่อให้การดำเนินงานเป็นไปตามแนวคิด
นายก่อเกียรติ ทองผุด นายช่างศิลปกรรม สำนักสถาปัตยกรรม กรมศิลปากร ผู้ออกแบบพระเมรุมาศ เล่าว่า จะมีการเขียนภาพจิตรกรรมที่ฉากบังเพลิงแบบศิลปะรัชกาลที่ 9 แบบจิตรกรรมฝาผนังพระพุทธรัตนสถานตามแนวพระราชดำริ
เช่นเดียวกับงานประติมากรรมโดยเฉพาะมหาเทพ และเทวดา จะปั้นแบบศิลปะรัชกาลที่ 9 คือคล้ายคลึงมนุษย์ มีกล้ามเนื้อ ศึกษาต้นแบบงานประติมากรรมมาจากงานของพระเทวาภินิมมิต (ฉาย เทียมศิลป์ชัย) ศิลปินเอกในรัชกาลที่ 5-7 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ สมเด็จกรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ผู้ได้รับการขนานนามว่า “นายช่างใหญ่แห่งกรุงสยาม” และพระพรหมพิจิตร บรมครูทางด้านศิลป สถาปัตยกรรมไทย
เมื่อเร็วๆ นี้ สำนักสถาปัตยกรรม และสำนักช่างสิบหมู่ ได้หารือร่วมกันเรื่องประติมากรรม และสัตว์หิมพานต์ ได้ข้อสรุปว่า สัตว์หิมพานต์ ได้แก่ ช้าง 10 ตระกูลนั้น มอบหมายให้วิทยาลัยเพาะช่างเป็นผู้ปั้น ส่วนโค ม้า และสิงห์ 4 ชนิด มอบหมายให้ นายสมชาย บุญประเสริฐ ช่างเครื่องปูนปั้นเพชรบุรี มีประสบการณ์ในงานปูนปั้นสัตว์หิมพานต์ในพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี เป็นผู้รับผิดชอบ ส่วนสำนักช่างสิบหมู่ และกลุ่มงานจิตรกรรม เขียนเส้นลงสีสัตว์หิมพานต์ หลังจากวิทยาลัยเพาะช่าง และช่างเครื่องปูนปั้นเพชรบุรี ปั้นเสร็จแล้ว ส่วนการปั้นประติมากรรมชิ้นใหญ่ ประกอบด้วย เทวดา มหาเทพ และสัตว์มงคลนั้น อยู่ในการดูแลของสำนักช่างสิบหมู่ คือ กลุ่มงานประติมากรรม
สำหรับ “คุณทองแดง” สุนัขทรงเลี้ยงนั้น จะอยู่ในความรับผิดชอบของนายชิน ประสงค์ ข้าราชการบำนาญกรมศิลปากร เนื่องจากเคยปั้นคุณทองแดง และ “คุณทองหลาง” ถวายพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชมาก่อน และพระองค์ทรงโปรด นายชินจะปั้นคุณทองแดงในสัดส่วนเท่าจริง ในอิริยาบถนั่งอิริยาบถเดียว วางอยู่ข้างพระจิตกาธาน ชั้นชาลาที่ 4 ของพระเมรุมาศ
นายชิน ผู้รับผิดชอบปั้นคุณทองแดง เล่าถึงที่มาของการปั้นคุณทองแดงในอิริยาบถนั่ง โดยสองเท้าหน้ายืน ว่า ได้รับมอบหมายจากสำนักช่างสิบหมู่ให้ปั้นคุณทองแดงในอิริยาบถนั่ง ก่อนหน้านี้ได้ปั้นสเกตช์ดินน้ำมันทั้งคุณทองหลาง และคุณทองแดง ถ่ายรูปส่งให้สำนักสถาปัตยกรรม กรมศิลปากร นำกราบบังคมทูลสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทอดพระเนตร และทรงมีพระราชวินิจฉัยเลือกสเกตช์คุณทองแดงในอิริยาบถนั่ง สองเท้าหน้ายืน ขณะนี้ยังไม่ได้เริ่มปั้น ตั้งใจจะเริ่มขึ้นรูปต้นแบบดินเหนียวในต้นเดือนกุมภาพันธ์นี้ เนื่องจากเพิ่งได้รับไม้ใช้เป็นฐานสำหรับให้โครงยึดกับไม้เพื่อทรงตัว จาก นายประสพสุข รัตน์ใหม่ หัวหน้ากลุ่มประติมากรรม สำนักช่างสิบหมู่ เมื่อเร็วๆ นี้
“ผมสเกตช์โดยปั้นหุ่นสามมิติคุณทองแดงในอิริยาบถต่างๆ 4 อิริยาบถ แล้วถ่ายรูปส่งให้สำนักสถาปัตยกรรม นำขึ้นกราบบังคับทูลสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทอดพระเนตร เป็นท่านั่ง 2 แบบ ท่ายืน 1 แบบ และท่านอน 1 แบบ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงมีพระราชวินิจฉัยเลือกคุณทองแดงในอิริยาบถนั่ง สองเท้าหน้ายืน ทั้งนี้ เมื่อพูดคำว่าสเกตช์ สำหรับภาพเขียนคือลายเส้น 2 มิติ แต่สำหรับงานปั้น คำว่าสเกตช์คือการปั้นหุ่นสามมิติ อย่างของผมจะปั้นหุ่นสามมิติด้วยดินน้ำมัน ส่วนการปั้นขึ้นรูปจริง จะใช้ดินเหนียวเนื่องจากทนกว่า ขณะที่ดินน้ำมันจะแตกง่ายกว่า เป็นเทคนิคส่วนตัวของผม การสเกตช์ต้นแบบคุณทองแดง และคุณทองหลาง ส่งให้สำนักสถาปัตยกรรม นำกราบบังคับทูล สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทอดพระเนตรนั้น ผมสเกตช์โดยปั้นหุ่นสามมิติด้วยดินน้ำมันทั้งหมด” นายชินกล่าว
ขณะที่ นายสมชาย บุญประเสริฐ ช่างเครื่องปูนปั้นเพชรบุรี เล่าว่า ในส่วนของตนดูแลการปั้นปูนสัตว์หิมพานต์ ได้แก่ สิงห์ ม้า โค ขณะนี้ได้ขึ้นรูปหุ่นปูนในส่วนของสิงห์แล้ว 5 ตัว ความสูงวัดจากเท้าถึงหลังอยู่ที่ 40 เซนติเมตร และความสูงจากเท้าถึงหัว 55 เซนติเมตร คาดว่าอีก 1 สัปดาห์จะแล้วเสร็จ สามารถนำเสนอให้ นายประสพสุข รัตน์ใหม่ หัวหน้ากลุ่มประติมากรรม สำนักช่างสิบหมู่ นายพรธรรม ธรรมวิมล ภูมิสถาปนิก สำนักสถาปัตยกรรม และนายก่อเกียรติ ทองผุด นายช่างศิลปกรรม สำนักสถาปัตยกรรม ดูเป็นตัวอย่างได้ จากนั้นถึงจะเริ่มปั้นหุ่นต้นแบบในส่วนของสัตว์หิมพานต์อื่นๆ ต่อไป
ประติมากรรมสัตว์มงคล ได้แก่ ช้าง 1 คู่ ม้า 1 คู่ พระโค 1 คู่ และสิงห์ 1 คู่ จะอยู่ประจำทิศทั้ง 4 ทิศ ณ ชั้นล่างสุด หรือลานพื้นอุตราวรรต ในส่วนของม้า และช้าง ทางกลุ่มประติมากรรม สำนักช่างสิบหมู่ ระบุว่าจะแล้วเสร็จสิ้นเดือนมกราคมนี้ ส่วนเทวดาถือพุ่มโลหะและฉัตร ยังต้องปรับเรื่องโครงสร้าง เพราะมีการแก้ไขอยู่ ส่วนเทวดานั่งถือบังแทรก คาดว่าจะเสร็จภายในสิ้นเดือนมกราคมนี้เช่นกัน
ขณะที่มหาเทพ เช่น พระพรหม ให้กรรมการตรวจกายวิภาคเพื่อให้ได้สัดส่วนมาตรฐาน ความสง่างาม เมื่อเรียบร้อยแล้วถึงจะปั้นฉลองพระองค์ เช่น ผ้า หรือลวดลายประดับ ส่วนพระวิษณุ หรือพระนารายณ์ ต้องตรวจกายวิภาคแล้วถึงจะปั้นเครื่องทรง สำหรับประติมากรรมท้าวจตุโลกบาลทั้ง 4 ได้แก่ เวสสุวรรณ ธตรฐ วิรูปักษ์ วิรุฬหก ขณะนี้ยังไม่ได้ขึ้นรูป เพราะยังต้องรอแท่นฐานสำหรับรองรับรูปปั้น สำหรับคชสีห์ และราชสีห์ อยู่ที่ชั้นชาลาที่ 1 นั้น คืบหน้าค่อนข้างมากแล้ว ส่วนครุฑที่อยู่ที่ชั้นชาลาที่ 2 ยังไม่ได้เริ่ม ยังอยู่ระหว่างการพูดคุยรูปแบบ
สำนักช่างสิบหมู่ตั้งใจว่าจะให้งานที่ทำอยู่ในตอนนี้เสร็จลุล่วงไปก่อนชุดหนึ่ง แล้วถึงจะเริ่มชุดใหม่
ทั้งนี้ ทีมช่างต่างทำงานสุดกำลังเพื่อถวายแด่ในหลวง รัชกาลที่ 9 อย่างสมพระเกียรติสูงสุด…
