เรียนไทยได้จีน : นิทานสุภาษิตจีน (325)成语故事 (三二五)

วันที่ 28 กรกฎาคม 2567 - 10:11 น.

ที่มา	คอลัมน์ เรียนไทยได้จีน
ผู้เขียน	ศูนย์ภาษาและวัฒนธรรมจีนสิรินธร มฟล.

เรียนไทยได้จีน : นิทานสุภาษิตจีน (325)成语故事 (三二五)

นิทานสุภาษิตจีนที่ “เรียนไทยได้จีน” จะนำเสนอในฉบับนี้คือ 问一得三/問一得三wèn yī dé sān (เวิ่น อี เต๋อ ซาน) โดย คำว่า问/問wèn (เวิ่น) แปลว่า ถาม 一yī (อี) แปลว่าหนึ่ง 得dé (เต๋อ) แปลว่า ได้ ได้รับ三sān ซาน) แปลว่า สาม เมื่อรวมกันแล้วหมายถึง ถามหนึ่งได้สาม ใช้เปรียบเปรยว่า ถามน้อยได้คำตอบมามากกว่าที่ถาม ทำน้อยได้มาก หรือถ้าเป็นคำสุภาษิตไทยก็จะตรงกับคำว่ายิงปืนนัดเดียวได้นกสองตัว เพียงแต่คำของไทยได้นกน้อยกว่าของจีนที่ได้มาตั้งสามตัว มาดูตัวอย่างจากนิทานสุภาษิตจีนนี้กัน

การขึ้นสู่ผู้นำของคนเรานั้นว่ายากแล้ว แต่การจะรักษาไว้ซึ่งสถานะผู้นำให้ยืนยาวนั้นยากยิ่งกว่า และการเป็นผู้นำแล้วเหล่าผู้ใต้บังคับบัญชาทุกคนพอใจ ไม่มีการติฉินนินทาตัวผู้นำคนนั้นก็จะเป็นสิ่งที่ยากยิ่งกว่า

มีเรื่องเล่าว่า ตลอดชีวิตของขงจื่อ 孔子Kǒngzǐ นั้นได้รับลูกศิษย์มากมายนับพันคน ขงจื่อพร่ำสอนเหล่าลูกศิษย์ทุกคนตามความสามารถและความถนัดของแต่ละคนด้วยความรักและยุติธรรมกับลูกศิษย์ทุกคนเสมอมา แต่ไม่วายที่จิตใจผู้คนซึ่งมาจากร้อยพ่อพันแม่ ย่อมต้องมีความคิดความเห็นที่แตกต่าง ดังนั้นจึงมีลูกศิษย์บางคนบางกลุ่มเกิดความคิดในแง่ลบต่ออาจารย์ของตนเองว่า อาจารย์ของตนเองน่าจะถ่ายทอดวิชาความรู้ให้กับบุตรชายของตนเองมากกว่าพวกตนเป็นแน่แท้ เมื่อคนหนึ่งพูดอีกคนพูดต่อ ก็เลยกลายเป็นการซุบซิบนินทาอาจารย์ของตัวเองในวงที่กว้างมากขึ้น วันหนึ่งลูกศิษย์คนหนึ่งทนไม่ไหว อยากรู้ความจริงให้กระจ่าง จึงถือโอกาสที่ขงจื่อไม่อยู่ ได้พูดคุยกับลูกชายของขงจื่อว่า ในระหว่างชีวิตส่วนตัวของครอบครัวท่านนั้น ท่านอาจารย์ได้สั่งสอนอะไรที่พิเศษมากไปกว่าที่สอนในห้องเรียนหรือไม่ ลูกชายขงจื่อตอบว่าไม่มี เพียงแต่ว่า ครั้งหนึ่ง บิดาข้าพเจ้ายืนอยู่ที่ลานบ้านคนเดียว ข้าพเจ้าเดินผ่านท่านไป ท่านก็ถามข้าพเจ้าว่า เจ้าเคยเรียนกลอนกวีมาบ้างหรือยัง

(ที่มาภาพ https://www.sohu.com/a/214810010_100011307)

ข้าพเจ้าก็ตอบไปว่ายังไม่เคย บิดาข้าพเจ้า ก็พูดขึ้นว่า การไม่เรียนรู้กลอนกวี เมื่ออยู่ในวงราชการ ย่อมพูดไม่เป็น ดังนั้นเมื่อกลับถึงห้อง ข้าพเจ้าก็รีบตั้งใจร่ำเรียนความรู้ด้านกลอนกวี และมีอีกครั้งหนึ่ง บิดาข้าพเจ้าก็ถามข้าพเจ้าว่า เคยเรียนเรื่องจารีตประเพณีแล้วหรือยัง ข้าพเจ้าก็ตอบไปตามตรงว่ายังไม่เคยเรียน ท่านก็บอกว่า การไม่เรียนรู้จารีตประเพณี ย่อมยืนในสังคมได้ไม่มั่นคง เมื่อข้าพเจ้าได้ฟังเช่นนั้น จึงตั้งใจร่ำเรียนความรู้ด้านจารีตประเพณี ดังนั้นจนถึงปัจจุบันนี้ข้าพเจ้าจึงรู้เรื่องแค่สองสิ่งนี้เท่านั้น

เมื่อลูกศิษย์คนที่มาถามลูกชายขงจื่อได้ฟังคำตอบเช่นนี้แล้วก็ดีใจยิ่งนัก เขาพูดขึ้นว่า ข้าถามเขาแค่คำถามเดียว แต่ได้คำตอบมาตั้งสามสิ่ง หนึ่งนั้นคือ ประโยชน์ของการเรียนรู้กลอนกวี สองนั้นคือประโยชน์ของการเรียนรู้จารีตประเพณี และสามนั้นสำคัญยิ่งคือ สุภาพบุรุษอย่างท่านอาจารย์ไม่ลำเอียงเข้าข้างลูกชายของตนเลย

ข้อคิดจากประโยคสุภาษิตนี้

成语比喻：原本想要得到的少于真正得到的,或求少得多。

成語比喻：原本想要得到的少於真正得到的,或求少得多。

Chénɡyǔ bǐyù：Yuánběn xiǎnɡ yào dédào de shǎo yú zhēnzhènɡ dédào de, huò qiú shǎo dé duō.

เฉิงยหวี่ ปี่ยวี่: หยวนเปิ่น เสี่ยง เหย้า เต๋อต้าว เตอะ เฉ่า หยวี เจินเจิ้ง เต๋อต้าว เตอะ, ฮั่ว ฉิว เฉ่า เต๋อ ตัว

สุภาษิตเปรียบว่า สิ่งที่อยากได้แต่แรกนั้นน้อยกว่าสิ่งที่ได้รับจริง หรือได้มากกว่าที่ต้องการ

ประโยคตัวอย่างที่ใช้สำนวนสุภาษิตนี้ เช่น

你的这个方法不仅只解决了我们公司的问题，还顺带解决了社会与国家的问题，真是问一得三啊。

你的這個方法不僅只解決了我們公司的問題，還順帶解決了社會與國家的問題，真是問一得三啊。

Nǐ de zhèɡe fānɡfǎ bùjǐn zhǐ jiějuéle wǒmen ɡōnɡsī de wèntí, hái shùndài jiějuéle shèhuì yǔ ɡuójiā de wèntí, zhēnshi wèn yī dé sān ɑ.

หนี่ เตอะ เจ้อเกอะ ฟางฝ่า ปู้จิ่น จื่อ เจี่ยเจว๋ เลอะ หวั่วเมิน กงซือ เตอะ เวิ่น ถี, ไห ซุ่นไต้ เจี่ยเจว๋ เลอะ เฉ้อหุ้ย ยหวี่ กั๋วเจีย เตอะ เวิ่นถี, เจินฉื้อ เวิ่นอีเต๋อซาน อา

วิธีการของคุณไม่เพียงแต่แก้ปัญหาของบริษัทของเราเท่านั้น แต่ยังแก้ปัญหาของสังคมและประเทศได้อีกด้วย ช่างเป็นการยิงปืนนัดเดียวได้นกสองตัวเสียจริง