| ที่มา | มติชน |
|---|---|
| เผยแพร่ |
@ ฉากบังเพลิงปางนารายณ์อวตาร
นายมณเฑียร ชูเสือหึง จิตรกรเชี่ยวชาญ สํานักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร เปิดเผยถึงความคืบหน้าการจัดทำฉากบังเพลิงประกอบพระเมรุมาศใช้สำหรับกั้นลมในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 ว่า รายละเอียดเรื่องราวจิตรกรรมและโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริปรากฏอยู่บนด้านหน้าของฉากบังเพลิงทั้ง 4 ด้านนั้น ประกอบด้วยนารายณ์อวตาร 8 ปาง โดยในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงประทับอยู่ในพระเมรุมาศทรงบุษบก 9 ยอด คือนารายณ์ปางที่ 9 และโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระปรมินทร
มหาภูมิพลอดุลยเดช รวม 24 โครงการ แยกตามหมวด ดิน น้ำ ลม ไฟ ดังนี้ ด้านทิศเหนือ หมวดน้ำ ช่องด้านบน แสดงเรื่องราวนารายณ์อวตาร ฉบับพระราชนิพนธ์ รัชกาลที่ 6 ในปางที่ 1 มัสยาอวตาร ทรงอวตารเป็นปลากรายทอง ช่องกลางด้านขวาบน ปางที่ 2 กูรมาวตาร ทรงอวตารเป็นเต่า ช่องกลางด้านซ้ายบน ขนาบซ้ายขวานารายณ์ด้วยกลุ่มเทวดาลงมาแสดงความสักการะแด่ในหลวง รัชกาลที่ 9 เพื่อรับกลับขึ้นสู่สรวงสวรรค์ ส่วนช่องด้านล่างของทั้ง 4 ช่อง รวมถึงช่องด้านล่างของบริเวณทางขึ้นบันได 2 ด้าน จะมีภาพจิตรกรรมโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ รวมทั้งหมด 6 โครงการ ดังนี้ ฝนหลวงแก้ปัญหาความแห้งแล้ง ภาคอีสานโดยเลือกพื้นที่วนอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ ฝายต้นน้ำ เพื่อชะลอน้ำ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่ อ่างเก็บน้ำเขาเต่า อ.หัวหิน จ.ประจวบคีรีขันธ์ เขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ เพื่อเก็บกักน้ำไว้ในช่วงเวลาที่ขาดแคลนน้ำ โครงการพัฒนาพื้นที่ลุ่มน้ำปากพนังอันเนื่องมาจากพระราชดำริ กังหันน้ำชัยพัฒนา เครื่องกลเติมอากาศ บำบัดน้ำเสีย
@ ระบุเนื้อหาโครงการพระราชดำริ
นายมณเฑียรกล่าวว่า ด้านทิศตะวันออก หมวดดิน ประกอบด้วยช่องด้านบน นารายณ์อวตาร ปางที่ 3 วราหาวตาร ทรงอวตารเป็นหมูป่า ปางที่ 4 นรสิงหาวตาร ทรงอวตารเป็นนรสิงห์ มีกลุ่มเทวดาขนาบข้างนารายณ์ทั้งซ้ายและขวา ช่องด้านล่างรวมถึงบริเวณทางขึ้นบันได ประกอบด้วยโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ 6 โครงการ ได้แก่ ดินกรวด ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ ดินเค็ม ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบน ดินทราย ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อน และโครงการหุบกะพง-ดอนห้วยขุน ดินดานลูกรัง ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยทราย ดินพรุ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง และดินเปรี้ยว ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง
นายมณเฑียรกล่าวว่า ด้านทิศใต้ หมวดไฟ ประกอบด้วยช่องด้านบน นารายณ์อวตาร ปางที่ 6 ปรศุรามาวตาร ทรงอวตารเป็นพราหมณ์ปรศุราม ผู้ใช้ขวานเป็นอาวุธ ปางที่ 7 รามาวตาร ทรงอวตารเป็นพระรามในรามเกียรติ์ มีกลุ่มเทวดาขนาบข้างนารายณ์ทั้งซ้ายและขวา ส่วนด้านล่างรวมถึงทางขึ้นบันไดจะเป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ 6 โครงการ ประกอบด้วยสบู่ดำ ปลูกเพื่อสกัดน้ำมัน สามารถใช้แทนน้ำมันดีเซล ในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพาน โรงงานผลิตไบโอดีเซล ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง เชื้อเพลิงอัดแท่ง แกลบอัดแท่ง โครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา ก๊าซชีวภาพ โครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา พลังงานเซลล์แสงอาทิตย์ ผลิตกระแสไฟฟ้า ใช้ไฟฟ้าสำหรับอุปกรณ์รับส่งสัญญาณดาวเทียม ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ และกังหันน้ำผลิตไฟฟ้าที่ประตูน้ำคลองลัดโพธิ์
@ ลวดลายดอกไม้สรวงสวรรค์
นายมณเฑียรกล่าวว่า ทิศตะวันตก หมวดลม ประกอบด้วยช่องด้านบน นารายณ์อวตาร ปางที่ 8 กฤษณาวตาร ทรงอวตารเป็นพระกฤษณะ ปางที่ 10 กัลกยาวตาร ทรงอวตารเป็นมนุษย์ขี่ม้าขาว มีกลุ่มเทวดาขนาบข้างนารายณ์ทั้งซ้ายและขวา ส่วนช่องด้านล่าง ประกอบด้วยกังหันลม โครงการชั่งหัวมันตามพระราชดำริ บ้านหนองคอไก่ จ.เพชรบุรี เพื่อการผันน้ำจากที่ต่ำชักน้ำขึ้นที่สูง กังหันลม โครงการสถานีพัฒนาเกษตรที่สูงตาม
พระราชดำริดอยม่อนล้าน จ.เชียงใหม่ กังหันลม โครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา ผลิตไฟฟ้าด้วยพลังงานลมและกังหันลมสูบน้ำ ศูนย์ช่วยเหลือผู้ประสบวาตภัยแหลมตะลุมพุก จ.นครศรีธรรมราช เป็นที่มาของมูลนิธิราชประชานุเคราะห์ และบางกระเจ้า ปอดของกรุงเทพฯ พระราชดำริพื้นที่บางกระเจ้า อ.พระประแดง จ.สมุทรปราการ เป็นพื้นที่สีเขียวและเป็นปอดของกรุงเทพฯ เนื่องจากลมมรสุมจากอ่าวไทยจะพัดเอาอากาศบริสุทธิ์ที่ผลิตจากพื้นที่แห่งนี้เข้าฟอกอากาศเสียในกรุงเทพฯ เป็นเวลากว่าปีละ 9 เดือน
“ส่วนด้านหลังฉากบังเพลิงทั้ง 4 ด้าน แสดงเรื่องราวดอกไม้ทิพย์และดอกไม้มงคล นำมาเรียบเรียงผูกเป็นลวดลายเพื่อเทิดพระเกียรติและสักการะในหลวง รัชกาลที่ 9 ด้านบน ภายในพระปรมาภิไธยย่อ ภปร ประดับด้วยดอกดาวเรืองสีเหลือง ดอกไม้ประจำรัชกาลที่ 9 และลวดลายเฟื่องอุบะผูกด้วยดอกมณฑาทิพย์ เป็นดอกไม้แห่งสรวงสวรรค์จะร่วงหล่นในยามเกิดเหตุการณ์สำคัญแก่ชาวโลก เหตุการณ์นี้คือการเสด็จสวรรคตของในหลวง รัชกาลที่ 9 และพุ่มต้นไม้ทอง ผูกด้วยดอกมณฑาทิพย์ เพื่อเป็นการสักการะรัชกาลที่ 9 ส่วนช่องด้านล่าง จะประกอบด้วยดอกบัวสวรรค์ ปรากฏมากในสวรรค์ชั้นดุสิต ผูกด้วยดอกและใบบัวล้อสายน้ำ ลายเมฆและลวดลายไทย” นายมณเฑียรกล่าว
@ จิตรกรรมฝาผนังพระที่นั่งทรงธรรม
นายมณเฑียรกล่าวว่า ส่วนความคืบหน้าการเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังภายในพระที่นั่งทรงธรรมนั้น จะมีการเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนัง 3 ด้าน จำนวน 46 โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ด้านที่ 1 ที่เป็นบริเวณทางเข้านั้นมีพื้นที่ฝาผนังจะเขียนภาพจิตรกรรม 93.85 ตารางเมตร (ตร.ม.) ประกอบด้วย 1.พื้นที่โครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา และ 2.พื้นที่กรุงเทพฯและปริมณฑล พื้นที่โครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา ประกอบด้วยภาพจิตรกรรมโรงสีข้าว โรงบดแกลบ โรงหล่อเทียนหลวง สาหร่ายเกลียวทอง ผลิตภัณฑ์จากโคนมสวนจิตรลดา ผลิตภัณฑ์จากผักและผลไม้ การเพาะเลี้ยงปลา นาข้าวทดลอง ป่าสาธิต และกังหันลม ส่วนพื้นที่กรุงเทพฯและปริมณฑล ประกอบด้วยภาพจิตรกรรมมูลนิธิราชประชาสมาสัย การบริหารจัดการน้ำท่วม โครงการแก้มลิง ได้แก่ โครงการระบายน้ำในพื้นที่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยาและคลองในพื้นที่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยา โครงการประตูระบายน้ำคลองลัดโพธิ์ มูลนิธิพระดาบส โครงการบริหารจัดการน้ำบริเวณพื้นที่กรุงเทพฯและปริมณฑล โครงการบำบัดน้ำเสีย โครงการทางยกระดับลอยฟ้าบรมราชชนนีตามพระราชดำริ และโครงการสะพานพระราม 8 ตามพระราชดำริ
@ แผงผนังประดับจิตรกรรม2ด้าน
นายมณเฑียรกล่าวว่า ส่วนแผงผนังประดับจิตรกรรม 2 ด้านซ้ายสุดของพระที่นั่งทรงธรรม ขนาดพื้นที่ 71.10 ตร.ม. ประกอบด้วย 1.พื้นที่ภาคเหนือ และ 2.พื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พื้นที่ภาคเหนือ ประกอบด้วยโครงการศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ จ.เชียงใหม่ ศูนย์การพัฒนาขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผลบ้านไร่ อ.หางดง จ.เชียงใหม่ โครงการเขื่อนแควน้อยบำรุงแดน อ.วัดโบสถ์ จ.พิษณุโลก โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยไฟ ต.ภูซาง กิ่งอำเภอภูซาง จ.พะเยา มูลนิธิโครงการหลวง สถานีเกษตรหลวง การปลูกป่าอนุรักษ์ป่าต้นน้ำลำธาร การส่งเสริมการผลิตผลิตภัณฑ์โครงการหลวง พืชเมืองหนาว การอนุรักษ์ดิน การปลูกหญ้าแฝก การแกล้งดิน การปลูกพืชหมุนเวียน พืชตระกูลถั่ว และโครงการพัฒนาพื้นที่ป่าขุนแม่กวง อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่ ส่วนพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ประกอบด้วยโครงการศูนย์ศึกษาพัฒนาภูพาน อ.เมือง จ.สกลนคร โครงการพัฒนาลุ่มน้ำก่ำ จ.สกลนคร-นครพนม โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน โครงการพัฒนาพื้นที่ลุ่มน้ำห้วยบางทรายตอนบน อ.คำชะอี จ.มุกดาหาร โครงการพัฒนาลุ่มน้ำลำพะยังตอนบน อ.เขาวง จ.กาฬสินธุ์ และศูนย์ศึกษาการพัฒนาและบริการด้านการเกษตรห้วยซอน-ห้วยซั้ว หลัก 22 เมืองนาทรายทอง นครหลวงเวียงจันทน์
@ เดินหน้าร่างแบบลายเส้น
นายมณเฑียรกล่าวว่า สำหรับแผงผนังประดับจิตรกรรม 3 ด้านขวาสุดของพระที่นั่งทรงธรรม ขนาดพื้นที่ 71.60 ตร.ม. ประกอบด้วย 1.พื้นที่ภาคใต้ และ 2.พื้นที่ภาคกลาง พื้นที่ภาคใต้ ประกอบด้วยโครงการศึกษาพัฒนาพิกุลทอง จ.นราธิวาส, โครงการส่งเสริมอุตสาหกรรมน้ำมันปาล์มขนาดเล็ก, สหกรณ์โคนมอ่าวลึก จำกัด ต.คีรีวง อ.ปลายพระยา จ.กระบี่, โครงการพัฒนาพื้นที่บ้านเนินธัมมัง จ.นครศรีธรรมราช, โครงการป้องกันและบรรเทาอุทกภัยเมืองชุมพรตามแนวพระราชดำริ, โครงการพัฒนาพื้นที่ลุ่มน้ำปากพนัง จ.นครศรีธรรมราช พัทลุง สงขลา และโครงการฝนหลวง ปฏิบัติการฝนหลวงดับไฟป่าพรุโต๊ะแดง ส่วนพื้นที่ภาคกลาง ประกอบด้วยโครงการศูนย์ศึกษาพัฒนาเขาหินซ้อน อ.พนมสารคาม จ.ฉะเชิงเทรา, โครงการขยายผลทฤษฎีใหม่ตามแนวพระราชดำริบริเวณรอบพื้นที่วัดมงคลชัยพัฒนา จ.สระบุรี ศูนย์ศึกษาพัฒนาห้วยทราย อ.ชะอำ จ.เพชรบุรี, โครงการตามพระราชประสงค์หุบกะพง จ.เพชรบุรี, โครงการชั่งหัวมัน, โครงการเขื่อนขุนด่านปราการชล จ.นครนายก, โครงการศึกษาวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมแหลมผักเบี้ย อ.บ้านแหลม จ.เพชรบุรี และศูนย์ศึกษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบน อ.ท่าใหม่ จ.จันทบุรี หลังจากคัดเลือกโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริที่จะเขียนภาพจิตรกรรมบนฝาผนังพระที่นั่งทรงธรรมเสร็จแล้ว ขณะนี้อยู่ระหว่างการร่างแบบลายเส้น
@ เขียนภาพแผงผนังทับเกษตรด้วย
นายมณเฑียรกล่าวว่า นอกจากการเขียนภาพจิตรกรรมบนฉากบังเพลิงและบนแผงผนังพระที่นั่งทรงธรรม 3 ด้านแล้ว จะมีการเขียนภาพจิตรกรรมโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริที่แผงผนังทับเกษตรด้วย บนพื้นที่ไม่เกิน 10 ตร.ม. ตนตั้งใจจะเขียนภาพจิตรกรรมหลังจากดำเนินการแล้วเสร็จในส่วนของฉากบังเพลิงและพระที่นั่งทรงธรรม หลังจากนั้นจึงจะมีการคัดเลือกโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จะนำมาเขียนภาพจิตรกรรมที่ฝาผนังทับเกษตร แล้วจึงดำเนินการตามขั้นตอนต่อไป คือ ร่างแบบจิตรกรรมหรือออกแบบลวดลาย สเกตช์ต้นแบบสี ขยายแบบสัดส่วนเท่าจริง แล้วจึงคัดลอกลายลงบนผ้าใบแคนวาส ตามมาด้วยลงสีให้เหมือนจริง จากนั้นนำไปติดตั้งบนแผงผนังเป็นลำดับสุดท้าย
