เมื่อวันที่ 17 มกราคม ที่สำนักหอสมุดแห่งชาติ นายวีระ โรจน์พจนรัตน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) ในฐานะประธานคณะกรรมการติดตามโบราณวัตถุของไทยในต่างประเทศกลับคืนสู่ประเทศไทย เป็นประธานพิธีรับมอบโบราณวัตถุและศิลปวัตถุจากสหรัฐอเมริกากลับคืนสู่ประเทศไทย โดยมีนางรุยาภรณ์ สุคนธทรัพย์ รองอธิบดีกรมสารนิเทศ กระทรวงการต่างประเทศ (กต.) เป็นผู้แทนมอบโบราณวัตถุและศิลปวัตถุจำนวน 46 รายการ ให้แก่นายอรุณศักดิ์ กิ่งมณี รองอธิบดีกรมศิลปากร โดยนายวีระกล่าวว่า คณะกรรมการติดตามโบราณวัตถุของไทยในต่างประเทศกลับคืนสู่ประเทศไทยได้รับแจ้งจากกรมสารนิเทศ กต. ว่ามีชาวต่างชาติและคนไทยในสหรัฐอเมริกา มีความประสงค์ส่งคืนโบราณวัตถุที่มีแหล่งกำเนิดในประเทศไทย 2 ราย รวมทั้งหมด 46 รายการ ได้แก่ รายที่ 1 ชาวอเมริกันส่งคืนโบราณวัตถุ 19 รายการซึ่งเป็นโบราณวัตถุที่บิดาของสามีเป็นผู้สะสมโบราณวัตถุเมื่อครั้งเป็นนักการทูตสหรัฐฯ ประจำกรุงจาการ์ตา โดยโบราณวัตถุยุคสมัยต่างๆ ได้แก่ ยุคก่อนประวัติศาสตร์ วัฒนธรรมบ้านเชียง อายุประมาณ 1,500-2,500 ปี และยุคก่อนประวัติศาสตร์ วัฒนธรรมบ้านเชียง สมัยปลาย อายุประมาณ 1,800-2,300 ปี และรายที่ 2 ชาวไทยที่อาศัยในสหรัฐอเมริกา ส่งคืนโบราณวัตถุ 27 รายการ โดยโบราณวัตถุดังกล่าวได้รับมอบจากทายาทผู้ครอบครอง ซึ่งถึงแก่กรรมแล้วและเป็นโบราณวัตถุที่นำออกมาจากประเทศไทยเมื่อประมาณ 40 ปีที่แล้ว
สำหรับโบราณวัตถุและศิลปวัตถุที่ ชาวอเมริกันส่งคืนโบราณวัตถุ 19 รายการ ส่วนใหญ่เป็นโบราณวัตถุในยุคก่อนประวัติศาสตร์ อายุ 2,000-3,000 ปี และบางรายการอยู่ในยุคก่อนประวัติศาสตร์ วัฒนธรรมบ้านเชียง สมัยต้น อายุ 3,000-4,300 ปี ได้แก่ กำไลสำริด 4 รายการ,กระดิ่งสำริด 1 รายการ,ภาชนะดินเผา 8 รายการ,ภาชนะดินเผาขูดขีดผสมการระบายสีแดง 1 รายการ,ภาชนะดินเผาลายเชือกทาบประดับด้วยเส้นนูน 1 รายการ,ภาชนะดินเผาเขียนสี 1 รายการและลูกกลิ้งดิน 3 รายการ ส่วนโบราณวัตถุและศิลปวัตถุที่ชาวไทยในสหรัฐอเมริกาส่งคืนกลับสู่ประเทศไทย 27 รายการ ได้แก่ ภาชนะดินเผาทรงพาน 1 รายการ,ภาชนะดินเผา 22 รายการ,ช้อนดินเผา 1 รายการ เบ้าดินเผา 1 รายการ,หินดุดินเผา 2 รายการ
รัฐมนตรีว่าการวธ. กล่าวต่อว่า หลังจากที่กรมศิลปากร รับมอบโบราณวัตถุและศิลปวัตถุทั้ง 46 รายการแล้ว จะดำเนินการจัดทำทะเบียนบัญชีทรัพย์สินของแผ่นดิน ส่วนโบราณวัตถุและศิลปวัตถุที่เสียหายหรือเสื่อมสภาพ จะซ่อมสงวนรักษาตามหลักการอนุรักษ์และนำเก็บรักษาไว้ที่คลังกลาง พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ จ.ปทุมธานี รวมทั้งจะจัดนิทรรศการและจัดแสดงเพื่อเป็นประโยชน์ให้แก่นักเรียน นักศึกษาและประชาชนได้ชมและศึกษาหาความรู้
“ตลอดระยะเวลา 4 ปี พ.ศ.2557-ปัจจุบัน ในรัฐบาลนี้ได้รับโบราณวัตถุจากต่างประเทศคืนแล้ว 8 ครั้ง โดย 7 ครั้งได้คืนจากสหรัฐอเมริกา และ 1 ครั้ง จากประเทศออสเตรเลีย รวมทั้งหมด 751 รายการ ทั้ง 8 ครั้งที่ได้คืนเป็นเพราะเรามีการติดตามอย่างจริงจัง ทำให้ผู้ที่ครอบครอง ตั้งแต่บรรพบุรุษทราบข่าวและทยอยส่งคืน โดยโบราณวัตถุที่ได้รับคืนมีความหลากหลายเก่าแก่ที่สุดในยุคก่อนประวัติศาสตร์ อายุประมาณ 4,000 ปี เห็นได้ว่าการติดตามโบราณวัตถุมีความเข้มข้นมากขึ้น คณะกรรมการฯ ได้ส่งผู้เชี่ยวชาญไปสำรวจโบราณวัตถุของไทยในประเทศต่างๆ ปรากฎว่า มีโบราณวัตถุของไปอยู่ในต่างประเทศประมาณ 260 รายการ บางรายการอยู่ระหว่างการพิจารณาของศาลในต่างประเทศ ขณะที่บางรายการอยู่ระหว่างการส่งข้อมูลให้ประเทศที่มีโบราณวัตถุของไทยรับทราบและพิจารณา ทั้งนี้ใน 260 รายการมี 133 รายการ ที่ทางไทยได้แจ้งทางสหรัฐอเมริกาอย่างเป็นทางการแล้ว ว่าพบโบราณวัตถุของไทยอยู่ในพิพิธภัณฑ์ของสหรัฐฯ ส่วนอีก 124 รายการอยู่ในขั้นตอนการติดตาม ส่งข้อมูล ซึ่งทางคณะกรรมการฯ ตั้งใจจะติดตามให้ได้คืนกลับมาโดยเร็วที่สุด โดยเฉพาะชิ้นมาสเตอร์พีซ 2 ชิ้นที่คาดว่าจะได้คืนเร็ว ๆ นี้คือ ทับหลังปราสาทเขาโล้นที่หายไปจากจังหวัดสระแก้ว และทับหลังปราสาทหนองหงส์จังหวัดบุรีรัมย์ ซึ่งขณะนี้อยู่ระหว่างการพิจารณาของศาลแล้ว”นายวีระกล่าว
