ไทยเฮ รอรับ ‘โกลเด้นบอย’ มะกันส่งคืน ‘ศิวะสำริด’ พร้อมประติมากรรมสตรี
เมื่อวันที่ 17 ธันวาคมที่ผ่านมา นายเสริมศักดิ์ พงษ์พานิช รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) เปิดเผยว่า นายพนมบุตร จันทรโชติ อธิบดีกรมศิลปากร รายงานเรื่อง นายแมกซ์ ฮอลเลน ผู้อำนวยการและประธานกรรมการบริหารพิพิธภัณฑ์ศิลปะเมโทรโปลิทัน หรือเดอะ เมท (The Metropolitan Museum of Art หรือ The MET) สหรัฐอเมริกา มอบหมายให้ นายจอห์น กาย ภัณฑารักษ์แผนกเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นผู้แทนเข้าพบอธิบดีกรมศิลปากร ส่งมอบหนังสือแจ้งขอส่งคืนโบราณวัตถุ 2 รายการให้แก่ประเทศไทย เมื่อวันที่ 12 ธันวาคมที่ผ่านมา
นายเสริมศักดิ์กล่าวว่า การส่งคืนโบราณวัตถุในครั้งนี้สืบเนื่องจากพิพิธภัณฑ์ศิลปะเมโทรโปลิทันตรวจสอบรายการโบราณวัตถุที่มีประวัติการได้มาเกี่ยวข้องกับ นายดักลาส แลตช์ฟอร์ด นายหน้าค้าโบราณวัตถุ ผู้ถูกสำนักงานอัยการเขตนิวยอร์กใต้แจ้งดำเนินคดีค้าโบราณวัตถุโดยผิดกฎหมายเมื่อปี 2562 พบว่า มีโบราณวัตถุประติมากรรมสำริดจากประเทศไทย คือ ประติมากรรมพระศิวะสำริด ที่รู้จักในชื่อ Golden Boy (โกลเดน บอย)
“ยังพบโบราณวัตถุมีที่มาเกี่ยวพันกับ นางดอรีส วีเนอร์ ถูกสำนักงานอัยการเขตนิวยอร์กแจ้งดำเนินคดีค้าโบราณวัตถุโดยผิดกฎหมายเช่นกัน เมื่อปี 2564 เป็นโบราณวัตถุประติมากรรมสตรี 1 รายการ คณะกรรมการบริหารพิพิธภัณฑ์ศิลปะเมโทรโปลิทันจึงมีมติถอดโบราณวัตถุทั้ง 2 รายการ ออกจากบัญชีทะเบียนโบราณวัตถุของพิพิธภัณฑ์ และประสานแจ้งวัตถุประสงค์การส่งคืนแก่ไทยตามข้อตกลงกับสำนักงานอัยการเขตนิวยอร์กใต้ โดยจะประสานงานและทำพิธีส่งมอบอย่างเป็นทางการผ่านทางสถานกงสุลใหญ่ไทย ณ นครนิวยอร์กต่อไป” นายเสริมศักดิ์กล่าว
นายเสริมศักดิ์กล่าวว่า โบราณวัตถุได้รับกลับคืนครั้งนี้ ประกอบด้วย ประติมากรรมพระศิวะ อายุราวพุทธศตวรรษที่ 16 เป็นรูปพระศิวะสวมเครื่องทรงแบบบุคคลชั้นสูง ถือเป็นโบราณวัตถุชิ้นเยี่ยม พบไม่มากนัก ประติมากรรมนี้สูง 129 เซนติเมตร มีเทคนิคการสร้างแบบพิเศษ หล่อด้วยสำริดและกะไหล่ทอง ส่วน ประติมากรรมสตรี อายุราวพุทธศตวรรษที่ 16 เช่นกัน สูง 43 เซนติเมตร อยู่ในท่านั่งชันเข่าและยกมือไหว้เหนือศีรษะ แต่งกายแบบบุคคลชั้นสูง หล่อด้วยสำริด มีร่องรอยการประดับด้วยโลหะเงินและทอง
“การส่งคืนโบราณวัตถุแก่ไทยหลังจากตรวจสอบพบว่ามีที่มาจากผู้ครอบครองเดิมได้มาโดยผิดกฎหมายว่าเป็นการแสดงถึงจริยธรรมของพิพิธภัณฑ์ศิลปะเมโทรโปลิทัน ให้ความสำคัญกับการครอบครองโบราณวัตถุถูกต้องตามกฎหมาย ประกอบกับความสัมพันธ์อันดีระหว่างกรมศิลปากร วธ.และพิพิธภัณฑ์ศิลปะเมโทรโปลิทัน ในการแลกเปลี่ยนความรู้ทางวิชาการพิพิธภัณฑ์ ตลอดจนการจัดแสดงนิทรรศการโบราณวัตถุร่วมกันที่ผ่านมา ผมขอแสดงความชื่นชม ขอบคุณพิพิธภัณฑ์ศิลปะเมโทรโปลิทัน แจ้งส่งมอบโบราณวัตถุกลับคืนสู่ประเทศในครั้งนี้ จะได้รายงานนายกรัฐมนตรีเพื่อรับทราบข่าวดีต่อไป” นายเสริมศักดิ์กล่าว
นายทนงศักดิ์ หาญวงษ์ นักวิชาการอิสระ และคณะกรรมการติดตามโบราณวัตถุของไทยในต่างประเทศกลับคืนสู่ประเทศไทยกล่าวถึงกรณีดังกล่าวว่า ประเด็นดังกล่าวเป็นเรื่องน่ายินดีอย่างยิ่ง อย่างไรก็ตาม โบราณวัตถุทั้ง 2 ชิ้น ไม่ได้อยู่ในรายการติดตามโบราณวัตถุคืนของคณะกรรมการแต่อย่างใด สาเหตุที่ไทยได้โบราณวัตถุทั้ง 2 ชิ้นนี้คืน เกิดจากรัฐบาลกัมพูชาติดตามคืนโบราณวัตถุกลุ่มที่เกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมเขมรทั้งหมด โดยเข้าไปเปิดเจรจาและถือโอกาสคุยแลกเปลี่ยนความเห็นว่ารัฐบาลไทยกับรัฐบาลกัมพูชา ควรจะร่วมกันทวงโบราณวัตถุเพื่อได้โบราณวัตถุชิ้นสำคัญในคราวเดียว
“นี่เป็นเหตุผลที่ว่าทำไมกัมพูชาติดตามโบราณวัตถุได้มากกว่าของไทย เพราะรัฐบาลดำเนินการต่อเนื่องมาตลอด เมื่อทางพิพิธภัณฑ์ศิลปะเมโทรโปลิทัน พบหลักฐานว่าเป็นการซื้อขายจากนายดักลาส แลตช์ฟอร์ด เหมือนกับชิ้นอื่นๆ ที่รัฐบาลกัมพูชาติดตาม โบราณวัตถุไทยทั้ง 2 ชิ้นนี้มีการตรวจสอบพบว่าผิดกฎหมายจริง เลยยินดีคืนให้พร้อมกับโบราณวัตถุกลุ่มที่รัฐบาลกัมพูชาติดตาม สำหรับพระศิวะสำริด หรือโกลเดน บอย (Golden boy) เคยถูกพิจารณาในอนุกรรมการวิชาการฯ เพื่อพิจารณาว่าสมควรจะทำหนังสือทวงหรือไม่ เราศึกษามากว่า 3 ปี ที่ประชุมสรุปว่าให้ทำหนังสือเสนอคณะกรรมการชุดใหญ่ แต่ระหว่างรอการเสนอ กลับไม่สามารถเรียกหรือนัดประชุมกรรมการชุดใหญ่ได้ ด้วยเหตุผลยังไม่มีรัฐบาลชุดใหม่หรืออะไรต่อมิอะไร ทำให้ยังไม่ได้อยู่ในรายชื่อโบราณวัตถุจะติดตามคืน” นายทนงศักดิ์กล่าว
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
