เมื่อวันที่ 17 กรกฎาคม ผู้สื่อข่าวรายงานว่า มีการเปิดเผยถึงข้อมูลเกี่ยวกับการเดินทางถ่ายทำรายการ “ขรรค์ชัย บุนปาน-สุจิตต์ วงษ์เทศ ทอดน่องท่องเที่ยว” ประจำเดือนกรกฎาคมนี้ ว่า สถานที่ซึ่งได้รับการคัดเลือกให้เป็นจุดมุ่งหมายคือจังหวัดนครปฐม โดยมีชื่อตอนว่า “เมืองนครปฐมโบราณ ใหญ่สุดนับพันๆ ปีมาแล้ว”
นายสุจิตต์ วงษ์เทศ คอลัมนิสต์เครือมติชน กล่าวว่า ตนวางแผนไปยังจังหวัดนครปฐม เนื่องจากเป็นที่ตั้งของเมืองโบราณที่ใหญ่ที่สุดเมื่อกว่าพันปีมาแล้ว โดยศูนย์รวมเส้นทางคมนาคมบนเส้นทางการค้าโลกสมัยเริ่มแรกเมื่อราว พ.ศ.1000 มีลำน้ำหลายสายไหลผ่านจากแม่น้ำแม่กลองลงแม่น้ำท่าจีน เป็นเมืองที่อยู่ตอนบนของคาบสมุทร ทางบกมีเส้นทางน้ำหลายสายเชื่อมขึ้นไปดินแดนภายในส่วนทางทะเลมีสองสมุทรขนาบ คือ ทะเลจีนอ่าวไทยทางตะวันออก และทะเลอันดามันทางตะวันตก ส่งผลให้เมืองนครปฐมเป็นเมืองที่มีขนาดใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หรืออุษาคเนย์ในยุคเดียวกัน อย่างไรก็ตาม ต่อมาเมืองแห่งนี้ลดความสำคัญลงในช่วงหลัง พ.ศ.1500 โดยค่อยๆ ร้างผู้คน แต่ศาสนสถานสำคัญไม่ร้าง จึงตั้งใจจะไปชมโบราณสถานทั้งในและนอกตัวเมืองนครปฐมที่อยู่ร่วมสมัยกัน คือยุคทวารวดี
“แม้นครปฐมจะร้างไป แต่ศาสนสถานยังเป็นที่รู้จักของชาวบ้านในบ้านเมืองโดยรอบ มีการแวะไปสักการะอย่างต่อเนื่องไม่ขาดสาย อย่างพระปฐมเจดีย์ กับพระประโทณเจดีย์ ซึ่งปรากฏในสมุดภาพไตรภูมิสมัยอยุธยา เลยตั้งใจจะไปทอดน่องที่นั่น ซึ่งมีอะไรให้ดูเยอะแยะ ทั้งคู่เป็นโบราณสถานยุคทวารวดีที่ยังเหลือหลักฐานอยู่ โดยพระปฐมเจดีย์ได้รับการบูรณะในสมัยรัตนโกสินทร์ ส่วนพระประโทณเจดีย์ เดิมเหลือเป็นซากเนินดิน ต่อมามีผู้สร้างพระปรางค์ไว้บนยอดในภายหลัง ตอนนี้เป็นหนึ่งในสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญ” นายสุจิตต์กล่าว
นายสุจิตต์กล่าวอีกว่า ตนยังวางแผนที่จะเดินทางไปยังวัดพระเมรุ ซึ่งตอนนี้เหลือแต่ฐาน อย่างไรก็ตาม ศ.ดร.สันติ เล็กสุขุม อดีตหัวหน้าภาควิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ คณะโบราณคดี ม.ศิลปากร ได้ทำรูปแบบสันนิษฐานไว้ว่า หากอยู่ในสภาพสมบูรณ์จะมีลักษณะอย่างไร นอกจากนี้ยังมีประเด็นเกี่ยวกับจารึกสุโขทัยหลักที่ 2 ของมหาเถรศรีศรัทธา ซึ่งนายไมเคิล ไรท์ ฉายา ‘ฝรั่งคลั่งสยาม’ สามารถอ่านจารึกดังกล่าวพร้อมตั้งข้อสังเกตว่า มหาเถรศรีศรัทธาบูรณะพระปฐมเจดีย์ด้วยสาเหตุเพราะฆ่าบิดาของตนซึ่งอาจเป็นอุบัติเหตุ โดยมีหลักฐานนิทานท้องถิ่นเรื่อง “พญากง-พญาพาน” มีเนื้อหาเกี่ยวกับการปิตุฆาต คือ พญาพานได้ฆ่าบิดาของตนนั่นเอง
นายขรรค์ชัย บุนปาน ประธานกรรมการบริษัท มติชน จำกัด (มหาชน) กล่าวว่า ในสมัยยังเป็นนักศึกษาคณะโบราณคดี ม.ศิลปากร ตนเคยเดินทางมาสำรวจเมืองนครปฐมโบราณพร้อมกับศาสตราจารย์พิเศษ ศรีศักร วัลลิโภดม ซึ่งขณะนั้นยังเป็นอาจารย์สอนที่คณะโบราณคดี โดยตนทำหน้าที่จดบันทึกรายการงานสำรวจว่าพบอะไรบ้าง ทุกวันนี้ยังจำได้ดี โดยรายการในเดือนกรกฎาคมก็จะไปดู “คูเมือง” นครปฐมโบราณที่เคยสำรวจในอดีตด้วย
“นครปฐมพบโบราณวัตถุเยอะมากตามโบราณสถานสมัยทวารวดีที่นครปฐมทุกวันนี้อยู่ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระปฐมเจดีย์ ซึ่งก็จะไปทอดน่องด้วย นึกถึงสมัยก่อนเมื่อสัก 50 ปีที่แล้ว นั่งรถไฟหวานเย็นไปนครปฐม ออกเช้ามืด จากสถานีบางกอกน้อย กว่าจะถึงก็ 2 ทุ่ม ถ้านั่งรถเมล์ ยังเป็นถนนลูกรัง ปลูกมะขามเทศข้างทาง บางทีจอดตามบ้านคนด้วย ยุคนั้นนครปฐมมีขนมจีนน้ำยาชามละบาท กินจนอิ่ม เดี๋ยวไปคราวนี้ ต้องกินข้าวหมูแดงที่เป็นของขึ้นชื่อ” นายขรรค์ชัยกล่าว
ทั้งนี้ รายการขรรค์ชัย บุนปาน-สุจิตต์ วงษ์เทศทอดน่องท่องเที่ยว ประจำเดือนกรกฎาคมนี้ ในตอน “เมืองนครปฐมโบราณ ใหญ่สุดนับพันๆ ปีมาแล้ว” จะออกอากาศในวันอังคารที่ 24 กรกฎาคม เวลา 14.00 น. ผ่านเฟซบุ๊ก“มติชนออนไลน์” และ “ข่าวสดออนไลน์” รวมถึงยูทูบ “มติชนทีวี”
