| ที่มา | มติชนออนไลน์ |
|---|---|
| ผู้เขียน | นิรมล เมธีสุวกุล : บันทึก / จันทร์คำ ปู่เป็ด ชาวโผล่งบ้านหล่ายแก้ว อ.ดอยเต่า จ.เชียงใหม่ : ข้อมูลและภาพ |
| เผยแพร่ |
ชาวโผล่ง ต. บงตัน อ.ดอยเต่า จ.เชียงใหม่ เป็นคนดั้งเดิมที่อยู่อาศัยในเขตภูเขา สมัยก่อนถือว่าเป็นดินแดนที่ห่างไกล จนกระทั่งเกิดเขื่อนแรกของประเทศไทยคือเขื่อนยันฮี ผู้คนในเขตภูเขาและที่ลุ่มต่างอพยพออกจากพื้นที่น้ำท่วม บางชุมชนยังสามารถอาศัยอยู่พื้นที่เดิมซึ่งเป็นพื้นที่สูง บางชุมชนต้องอพยพย้ายถิ่น กระจายไปรอบๆอ่างเก็บน้ำ
ชุมชนโผล่งบ้านหล่ายแก้วยังอยู่ที่เดิม แต่มีพี่น้องร่วมชาติพันธุ์จากละแวกใกล้เคียงซึ่งหมู่บ้านถูกน้ำท่วมมาตั้งชุมชนอยู่อาศัยใกล้กัน(บ้านหนองปู) ปัจจุบันชุมชนโผล่งแห่งนี้จึงใช้ชื่อร่วมกันว่า “บ้านหล่ายแก้วหนองปู”
ชาวบ้านมีที่ดินไร่ทำสวน กระจายอยู่ในภูเขา ลำห้วยแม่ยุยกับลำห้วยบ้านตาลไหลมาบรรจบกัน หล่อเลี้ยงชีวิตผู้คน ใช้อุปโภคบริโภค และทำการเกษตร ป่าร่มครึ้มเย็นสบาย ใต้ท้องลำธารค่อยช้างราบเรียบเป็นกรวดทราย ทำให้น้ำใสสะอาด และปลอดภัย ระดับน้ำขึ้นลงตามฤดูกาล ในหน้าแล้งน้ำลดระดับตื้นเขิน แต่ยังมีร่องน้ำไหลรินและปรากฏเวิ้งแอ่งน้ำเล็กๆเป็นหย่อมๆ
ปีนี้ ภาวะแห้งแล้ง ทำให้ลำห้วยเหือดแห้งอย่างไม่เคยปรากฏมาก่อน ฤดูกาลผลิตกำลังใกล้เข้ามา แต่ไร้วี่แววฝน
10 พฤษภาคม 2559 ชาวโผล่งบ้านหล่ายแก้ว จัดขบวนขอฝน มีผู้อาวุโสเดินถือพานนำขบวน ตามด้วยเสลี่ยงคานหามอัญเชิญภาพถ่ายของครูบาเจ้าราช ซึ่งเป็นภิกษุที่เคยพำนักและเป็นศูนย์รวมจิตใจชาวบ้านเมื่อ30-40 ปีก่อน ชาวบ้านนับถือว่าท่านเป็นพึ่งของชาวบ้าน
มีขบวนเครื่องประโคมดนตรี ประกอบด้วย เครื่องเป่าดึกดำบรรพ์ คือ เขาควาย เครื่องตีวัสดุโลหะครบเครื่อง ได้แก่ ฆ้องโหม่ง กังสดาล ฉิ่ง ฉาบ และ “สุดยอดแห่งเครื่องดนตรีอุษาคเนย์” คือ…กลองมโหระทึก!!
เครื่องเซ่นไหว้ จัดมาในภาชนะไม้ไผ่สาน ตกแต่งประดับพู่ไม้ไผ่งดงาม มาเป็นขบวน ในภาชนะประกอบด้วยขนมนมเนย สำคัญที่ขาดไม่ได้ในพิธีกรรม คือ ข้าวต้มมัด
ขบวนตั้งหลักกันในใจกลางหมู่บ้าน แล้วเคลื่อนลงเดินในลำห้วยคดเคี้ยวมุ่งสู่วัดบ้านบงตัน ศูนย์รวมกิจกรรมชึวิตชาวโผล่งซึ่งเกือบทั้งหมดเปลี่ยนจากศาสนาดั้งเดิมเป็นพุทธศาสนิกชนนานหลายชั่วอายุคนแล้ว
วัดบ้านบงตัน เคยเป็นพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ของชาวโผล่งมาตั้งแต่สมัยก่อน ต่อมาสร้างเป็นวัด
เมื่อขบวนแห่พร้อม เด็ก ชาวบ้าน บ้างก็พยุงคนเฒ่าคนแก่มาจนถึงวัด ลุงผัดอินทร์ ปู่มา นำพานพิธีนำสวด ถวายเครื่องสักการะเซ่นไหว้ หน้าเจดีย์
เจดีย์นี้ครูบาเจ้าราชนำชาวบ้านสร้างขึ้น ชาวบ้านยึดเป็นที่พึ่ง สวดอ้อนวอนขอพรให้ฝนตกต้องตามฤดูกาล เพื่อให้ชีวิตได้ดำเนินไปในทางที่ควรจะเป็น
ในวันที่ไม่อาจทำนายถึงอนาคต และอยู่กับสถานการณ์ที่เกือบไร้หวัง การอ้อนวอนสิ่งศักดิ์สิทธิ์เป็นทางเดียวที่จะพยุงชีวิตให้เดินต่อรอคอยวันพรุ่งนี้
กังสดาลในขบวนแห่พิธีขอฝน ของคนชาติพันธุ์โผล่ง บ้านหล่ายแก้ว อ.ดอยเต่า จ.เชียงใหม่ 10 พฤษภาคม 2559
