เมื่อวันที่ 12 มิถุนายน ที่ปราสาทสด๊กก๊อกธม อำเภอโคกสูง จังหวัดสระแก้ว มีการบันทึกเทปรายการ ‘ขรรค์ชัย-สุจิตต์ ทอดน่องท่องเที่ยว’ ตอน ‘กรุงเทพฯ ตั้งเค้าเป็นราชธานี ที่ปราสาทสด๊กก๊อกธม หลักแหล่งลัทธิเทวราช’ ดำเนินรายการโดย นายเอกภัทร์ เชิดธรรมธร
นายสุจิตต์ วงษ์เทศ คอลัมนิสต์เครือมติชน กล่าวว่า ปราสาทสด๊กก๊อกธม มาจากภาษาเขมร หมายถึงปราสาทที่มีต้นกกใหญ่ กล่าวคือ ธม หมายถึง ใหญ่ ก๊อก หมายถึง ต้นกก ชาวบ้านเรียกเป็นภาษาปากว่า สล็อกก๊อก และปราสาทเมืองพร้าว เนื่องจากเดิมมีต้นมะพร้าวขึ้นอยู่โดยรอบเป็นจำนวนมาก ปราสาทแห่งนี้ มีหลักฐานปรากฏในจารึกว่าสร้างขึ้นตามบัญชาของพระเจ้าอุทัยทิตยวรมันที่ 2 พระโอรสของพระเจ้าสุริยวรมันที่ 1 ผู้สร้างปราสาทเขาพระวิหาร มีจุดประสงค์เพื่อเป็น ‘คุรุทักษิณ’ คือการบูชาคุณแก่พราหมณ์นามว่า ‘สทาศิวะ’ ผู้ลาสิกขาจากพราหมณ์สู่วรรณะกษัตริย์ เป็น ‘ศรีชเยนทรวรมัน’ สร้างแล้วเสร็จเมื่อ พ.ศ.1585 ชื่อจริงของปราสาทที่ถูกจารึกไว้คือ ‘ภัทรนิเกตนะ’ หรือ ‘ภัทรนิเกตัน’ แปลว่า ที่อยู่อาศัยร่มเย็นเป็นสุข
“สด๊กก๊อกธม เป็นเทวาลัยที่สถิตของพระศิวะหรือพระอิศวร พระเจ้าอุทัยทิตยวรมันโปรดให้สร้างปราสาทนี้แด่พราหมณ์สทาศิวะ ซึ่งเป็นที่โปรดปรานเป็นพิเศษ เพราะเป็นผู้ทำพิธีราชาภิเษกให้พระองค์ ถามว่าทำไมถึงสร้างบริเวณนี้ ก็เพราะเป็นบ้านที่อยู่มาแต่เดิม หลักฐานอยู่ในศิลาจารึกที่กรมศิลปากรอ่านแปลไว้แล้ว ข้อสำคัญคือ นี่เป็นหลักแหล่งของลัทธิเทวราช ซึ่งไม่มีในอินเดีย แต่เป็นลัทธิที่ผสมผสานระหว่างความเชื่อจากอินเดียและความเชื่อพื้นเมือง เกิดเป็นสิ่งใหม่ เรียกลัทธิเทวราชซึ่งมีการสถาปนากษัตริย์ที่สวรรคตแล้วให้เป็นเทวดา ดังเช่นที่พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 สวรรคตแล้วได้พระนามว่าบรมวิษณุโลก’ พื้นที่แถบนี้ยังเป็นศูนย์กลางเชื่อมโยงการคมนาคมไปถึงจันทบุรี โดยพบหลักฐานคือทับหลังศิลปะถาลาบริวัตรที่วัดทองทั่ว” นายสุจิตต์กล่าว
นายสุจิตต์ กล่าวอีกว่า ความสำคัญของบริเวณนี้ต่อประวัติศาสตร์ไทยอีกประการหนึ่งคือเมื่อครั้งพระเจ้าตากโปรดให้เจ้าพระยาจักรี ซึ่งต่อมาคือรัชกาลที่ 1 ยกทัพไปตีเขมร แต่ปรากฏว่าเกิดการจลาจลที่กรุงธนบุรี เจ้าพระยาจักรีจึงรอดูสถานการณ์อยู่ที่ ‘ด่านพระจารึก’ ซึ่งก็คือแถบปราสาทแห่งนี้ ขุนนางนามว่า หลวงสรวิชิต หรือเจ้าพระยาพระคลัง (หน) ลักลอบนำข่าวมาบอก เจ้าพระยาจักรีจึงตัดสินใจยกพลเข้าปราบจลาจลแล้วปราดาภิเษกขึ้นเป็นกษัตริย์ สถาปนากรุงรัตนโกสินทร์ ดังนั้น กรุงเทพฯ จึงเริ่มตั้งเค้าเป็นราชธานีแห่งใหม่ที่ด่านพระจารึกหริอปราสาทสด๊กก็อกธมนั่นเอง
นายขรรค์ชัย บุนปาน ประธานบมจ.มติชน กล่าวว่า ตนเคยเดินทางมายังบริเวณปราสาทสด๊กก๊อกธมครั้งสุดท้ายเมื่อราวครึ่งศตวรรษก่อน หรือตั้งแต่ 50 ปีที่แล้วเมื่อครั้งยังเป็นนักศึกษา ซึ่งในขณะนั้นจังหวัดสระแก้วยังเป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดปราจีนบุรี โดยครั้งหนึ่งมาสำรวจพร้อมกับ ศ.มจ. สุภัทรดิศ ดิศกุล คณบดีคณะโบราณคดี ม.ศิลปากร อีกครั้งหนึ่งมากับศาสตราจารย์พิเศษศรีศักร วัลลิโภดม ในอดีตแถบนี้ยังเป็นป่า ตนต้องถือมีดพร้าคอยฟันกิ่งต้นไม้ที่กีดขวาง นอกจากปราสาทสด๊กก๊อกธม ตนยังไปสำรวจปราสาทบ้านไผ่ในหมู่บ้านซึ่งอยู่ไม่ไกลกัน มาถึงวันนี้ปราสาทสด๊กก็อกธมพัฒนาขึ้นเป็นอุทยานประวัติศาสตร์ ถือว่ามีการดูแลที่ดี อย่างไรก็ตาม อยากฝากว่าอย่าหลงลืมแหล่งน้ำธรรมชาติ รวมถึงบารายซึ่งอยู่คู่โบราณสถาน ทางรัฐบาลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรมีการบูรณาการ ประสานงานร่วมกับภาคส่วนต่างๆ กล้าประเมิน กล้ารับฟัง และคิดถึงส่วนรวมเป็นที่ตั้ง มีการวางแผนงานรวม ไม่เช่นนั้นจะเจริญเฉพาะจุด
นายขรรค์ชัยกล่าวอีกว่า เมื่อเกิดเหตุการณ์เขมรแตก ในคราวสงครามกลางเมืองของกัมพูชา ในพ.ศ.2518 ตนได้เดินทางมาดูสถานการณ์บริเวณอรัญประเทศด้วย โดยขณะนั้นตนกำลังรับประทานอาหารและพูดคุยกับนายบุญชู โรจนเสถียร เมื่อทราบข่าวจึงรีบเดินทางมาทันที ได้พบภาพที่ทำให้หดหู่ใจมาก ไม่น่าเชื่อว่านี่คือสิ่งที่มนุษย์กระทำต่อกัน องค์การสหประชาชาติต้องเข้ามาช่วยเหลือ บางคนอยากสูบบุหรี่มากถึงขนาดยอมนำทองคำรูปพรรณมาแลกบุหรี่
จากนั้นนายขรรค์ชัยและนายสุจิตต์ ได้เดินชมบริเวณรอบปราสาท โดยนายขรรค์ชัยได้เดินขึ้นบันไดปราสาทประธานเพื่อชมศิวลึงค์จำลองอีกด้วย
ผู้สื่อข่าวรายงานว่าตลอดการบันทึกภาพและถ่ายทำรายการ ได้รับการอำนวยความสะดวกจากพ.ต.จักร วาทกิจ ผู้ช่วยหัวหน้าฝ่ายกิจการพลเรือน กองกำลังบูรพา ,ร.ต.อ. ศิริฤกษ์ พานิชเจริญ ผบ.มว.ตชด.1262 และสภ.โคกสูง
