| ผู้เขียน | สุจิตต์ วงษ์เทศ |
|---|
พ่อขุนรามคำแหง กรุงสุโขทัย ไม่เคยเสด็จไปเมืองจีนแม้แต่ครั้งเดียว และไม่เคยได้ช่างจีนไปทำเครื่องสังคโลกในสุโขทัย ตามที่มีในตำราประวัติศาสตร์แห่งชาติของไทย
พระร่วงที่เสด็จไปเมืองจีน คือเจ้านครอินทร์ แห่งรัฐสุพรรณภูมิ (ที่สุพรรณบุรี) เพราะเป็นเชื้อสายพระร่วง มีแม่เป็นเชื้อวงศ์สุโขทัย มีจดหมายเหตุจีนเป็นหลักฐาน พงศาวดารเหนือจึงจดว่าพระร่วงไปเมืองจีน
นี่เป็นคำอธิบายใหม่ที่เชื่อถือได้ที่สุดในขณะนี้ ของ อ. พิเศษ เจียจันทร์พงษ์ (ผู้เชี่ยวชาญประวัติศาสตร์โบราณคดี ของกรมศิลปากร)
แต่นักประวัติศาสตร์สมัยหลังขยายความตามที่เข้าใจเอง ว่าพระร่วงในตำนานคือ พ่อขุนรามคำแหง
สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ก็ไม่ทรงเชื่อเรื่องนี้ แต่จำต้องเชื่อ เพราะผู้รู้ภาษาจีนยุคนั้นอ่านจดหมายเหตุจีนออกมาว่ากษัตริย์สยามเสด็จไปเมืองจีน จึงมีพระนิพนธ์บอกไว้ ดังนี้
“ข้อที่ว่าพระร่วงได้เสด็จออกไปถึงเมืองจีนเห็นจะน้อยคนจะเชื่อ ข้าพเจ้าคนหนึ่งไม่เคยเชื่อ จนกระทั่งมาแลเห็นจดหมายเหตุจีนว่า เมื่อ พ.ศ. 1437 พระเจ้ากรุงสยามได้เสด็จออกไปถึงราชสำนักพระเจ้ากรุงจีนดังนี้ จำต้องเชื่อด้วยความอัศจรรย์ใจว่าจริงอย่าง เนื้อเรื่องที่กล่าวในพงศาวดารเหนือ” [คำนำในหนังสือพระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ.2455]
ต่อมาอีกนาน ดร. สืบแสง พรหมบุญ (อดีตอาจารย์ประจำจุฬาฯ และธรรมศาสตร์)ทำวิจัยพบว่าผู้รู้ภาษาจีน แปลเอกสารจีนผิดพลาด (ถวายสมเด็จฯ กรมพระยาดำรง) เพราะในความจริงแล้ว พ่อขุนรามคำแหงไม่เคยเสด็จไปเมืองจีนเลย [จากหนังสือความสัมพันธ์ในระบบบรรณาการระหว่างจีนกับไทย ของ สืบแสง พรหมบุญ มูลนิธิโครงการตำราฯ พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. 2525 หน้า 73-80]
