| ที่มา | คอลัมน์จิปาถะ มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | ส.พลายน้อย |
เมื่อครั้งเป็นเด็กเรียนหนังสือบนศาลาวัด ผู้เขียนกับเพื่อนๆ รู้จักลิงเพียง 2 ตัว เรียกกันว่า ลิงขาว กับ ลิงดำ ลิงดังกล่าวนี้ไม่ใช่ลิงมีชีวิต เป็นลิงหนังตะลุงที่ในสมัยก่อนจะมีให้ดูตามงานวัดเท่านั้น พวกเด็กๆ เมื่อทราบข่าวก็จะรีบกินข้าวเย็นเร็วกว่าปกติ แล้วพากันหอบเสื่อไปปูจองที่นั่งหน้าจอโรงหนังตะลุงตั้งแต่ตะวันยังไม่ตกดิน
ตามธรรมเนียมก่อนที่หนังตะลุงจะแสดงเรื่อง ก็จะเริ่มด้วยการ “เบิกหน้าพระ” เสียก่อน พูดง่ายๆ การเบิกหน้าพระก็คือ การบูชาขอพรพระเป็นเจ้า มีพระอิศวร พระนารายณ์ เป็นต้น หลังจากนั้นก็มีลิงขาวกับลิงดำออกมาต่อสู้กัน ลิงขาวจับลิงดำได้ มัดตัวมาให้ฤๅษีพิจารณาโทษ ฤๅษีจะถามถึงเหตุว่า จับลิงดำมาด้วยเรื่องอะไร ลิงขาวก็แจ้งว่าลิงดำเป็นอันธพาลชอบรังแกชาวบ้านให้เดือดร้อน จะเอาตัวไปฆ่า ฤๅษีก็ขอชีวิตลิงดำไว้ แล้วอบรมสั่งสอนให้เป็นลิงที่ดี อย่าไปก่อกวนให้บ้านเมืองวุ่นวาย ชาวบ้านเขามีผลหมากรากไม้อะไรเขาจะได้แบ่งให้กินบ้าง เมื่อลิงดำรับปากว่าจะทำดีแล้ว ฤๅษีก็ปล่อยตัวไป
ตอนที่ลิงขาวกับลิงดำต่อสู้กันนั้น พวกเด็กๆ สนุกกันมาก มีเสียงเฮตลอดเวลา ส่วนมากจะเอาใจช่วยลิงขาว อันที่จริงเรื่องลิงขาวกับลิงดำนี้ เป็นการแสดงที่มีประโยชน์มาก เพราะโอวาทของฤๅษีที่อบรมสั่งสอนลิงดำให้เป็นลิงที่ดีนั้น พวกเด็กๆ ที่นั่งดูหน้าจอก็จะได้รับการอบรมตามคำสอนของฤๅษีไปด้วย เป็นการอบรมสั่งสอนนอกโรงเรียนที่มีประโยชน์ ในปัจจุบันหนังตะลุงหายไป ผู้เขียนไม่ได้เห็นหน้าลิงขาวกับลิงดำมานาน และเข้าใจว่าเยาวชนทั้งหลายอาจไม่ทราบเรื่อง จึงขออนุญาตเล่าฝากไว้เพื่อกันลืม คงไม่คิดว่าชอบเล่าเรื่องที่คนรู้กันหมดแล้วอีกเป็นแน่
ลิงขาวหรือลิงเผือกเป็นเครื่องหมายของความดี ในสมัยโบราณคนไทยเชื่อกันว่า ลิงเผือกเป็นสัตว์คู่บุญกับช้างเผือก ถ้ามีผู้พบลิงเผือกเมื่อใด ก็จะได้พบช้างเผือกเมื่อนั้น จึงมีธรรมเนียมเลี้ยงลิงเผือกไว้ที่โรงช้างเผือก เพราะเชื่อกันว่าจะป้องกันสิ่งอวมงคลที่จะเกิดแก่ช้างเผือกได้ เมื่อครั้งรัชกาลที่ 7 ได้พระเศวตคชเดชน์ดิลกก็มีผู้นำลิงเผือกมาถวาย
คติความเชื่อดังกล่าวจะได้มาจากไหนไม่ทราบ แต่มีเรื่องที่น่าสังเกตอย่างหนึ่ง คือญี่ปุ่นเขาเชื่อกันว่าลิงเป็นเพื่อนที่ดีของม้า นิยมเอารูปลิงติดไว้ตรงทางเข้าไปที่คอกม้า ในสมัยโบราณคนฝึกลิงถือเป็นผู้มีเกียรติ ได้รับอนุญาตให้เข้าไปในบ้านของพวกซามูไรได้ ด้วยเหตุนี้พวกสายสืบที่ต้องการเข้าไปสืบความลับในบ้านของพวกซามูไร จึงชอบทำงานเป็นคนฝึกลิง ยังมีเรื่องจะเล่าต่อไปอีก
