อิทธิพล ‘กังนัม สไตล์’ ที่อยู่นานนับทศวรรษ หลังสร้างปรากฏการณ์ในอินเตอร์เน็ต
ผ่านมา 10 ปีแล้ว นับแต่วันแรกที่เพลง กังนัม สไตล์ ของ “พัก แจซัง” แร็พเปอร์ชาวเกาหลีใต้ หรือที่รู้จักกันดีในนาม ไซ (Psy ) ถูกอัพโหลดมิวสิกวิดีโอ ขึ้นสู่เว็บไซต์ยูทูบ (Youtube) เมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม ปี 2555 โดยไม่มีใครคาดคิดเลยว่า บทเพลงที่มีเนื้อร้องหยอกล้อ เสียดสีช่องว่างระหว่างคนรวย คนจน ด้วยท่าเต้นขี่ม้าที่ดูเตะตา จะโด่งดัง ประสบความสำเร็จอย่างรวดเร็ว และมีบทบาทสำคัญที่ช่วยปฏิวัติแพลตฟอร์มสตรีมมิง ให้กลายมาเป็นแพลตฟอร์ม ที่ช่วยสร้างความสำเร็จให้แก่ศิลปินนอกประเทศตะวันตก ที่ไม่ได้มีผลงานเพลงเป็นภาษาอังกฤษ
ในโอกาสครบรอบ 10 ปี เอเอฟพี มีบทความเขียนถึงอิทธิพลของบทเพลงกังนัม สไตล์ที่ ‘ท่าเต้นขี่ม้า’ ฮอตฮิตไปทั่วโลก แม้แต่ อดีตประธานาธิบดีบารัค โอบามา แห่งสหรัฐอเมริกา ยังเคยให้สัมภาษณ์ว่า ลูกสาวสองคนสอนท่าเต้นนี้ให้ ว่าได้ส่งผลต่อแพลตฟอร์มสตรีมมิงอย่างมากมาย
ย้อนไปตอนนั้น ด้วยเวลาเพียง 5 เดือน มิวสิกวิดีโอเพลงกังนัม สไตล์ สามารถทำยอดวิวแตะ ‘1 พันล้านวิว’ ทำให้เกิดมีม ล้อเลียน มากมาย และท่าเต้นแฟลช ม็อบ ไปทั่วโลก และกลายเป็นผลงานที่แสดงให้อุตสาหกรรมดนตรีได้เห็นว่าสามารถประสบความสำเร็จบนแพลตฟอร์ม อินเตอร์เน็ต และโซเชียลมีเดีย โดยเฉพาะศิลปินนอกประเทศตะวันตก ที่ไม่ได้ร้องเพลงภาษาอังกฤษ
เบอร์นี โจ ประธาน DFSB Kollective และหนึ่งในผู้เชี่ยวชาญอุตสาหกรรมดนตรีของเกาหลี กล่าวถึงความสำเร็จของไซว่า “ไซ แหกกฎต่างๆ ในเกมธุรกิจนี้ และโยนรูปแบบการทำตลาดแบบเดิมๆ การโปรโมตแบบเดิมๆ ออกไปนอกหน้าต่าง และแสดงให้เห็นถึงความสำคัญ และอิทธิพลของยูทูบที่มีต่อวงการเพลงป๊อปทั่วโลก”
จากข้อมูลสมาพันธ์ผู้ผลิตสิ่งบันทึกเสียงระหว่างประเทศ หรือ IFPI ระบุว่าเมื่อปี 2555 อุตสาหกรรมสตรีมมิง ยังอยู่ในช่วงเริ่มต้น และมีรายได้จากเพลงทั่วโลกไม่ถึง 7% แต่ความสำเร็จอันน่าตื่นตะลึงของกังนัม สไตล์ บวกกับวิดีโอที่ได้รับความนิยมจนเป็นไวรัล ของศิลปินดังอย่าง จัสติน บีเบอร์ และคาร์ลี เร เจปเซน ได้โชว์ให้เห็นว่าการแสดง หรือผลงานของศิลปินไม่ว่าจากสถานที่ใดในโลก สามารถสร้างความเร็จได้จากช่องทางนี้ ซึ่งไม่ใช่เฉพาะการปล่อยผลงานใหม่ แต่ยังสามารถเข้าถึงโฆษณาทางออนไลน์ และสร้างรายได้ หาสปอนเซอร์ และจองบัตรคอนเสิร์ตได้ด้วย
จากวันนั้นด้วยเวลาเพียง 10 ปี สตรีมมิง กลายเป็นแหล่งรายได้หลักในอุตสาหกรรมดนตรีทั่วโลก จากข้อมูลของ IFPI เมื่อปี 2564 มีรายงานว่า มีรายได้ถึง 65% จากการให้บริการออนไลน์ผ่านระบบสมาชิก ยูทูบ และแอพพลิเคชั่นรูปแบบคลิปวิดีโอขนาดสั้นอย่าง TikTok
“กังนัม สไตล์ เป็นตัวอย่างของพลังบนแพลตฟอร์มยูทูบ ที่สามารถสร้างความสนใจในวิดีโอจากที่ต่างๆ ทั่วโลก ความสำคัญของวิดีโอ… ไปไกลกว่าเนื้อหาของวิดีโอ และมันก็เกี่ยวข้องกับวิธีที่ทำให้ผู้คนสามารถจินตนาการถึงความเป็นไปได้ของแพลตฟอร์มยูทูบ” มิเชล โจ ผู้ช่วยศาสตราจารย์มหาวิทยาลัยโตรอนโต ประเทศแคนาดา ซึ่งศึกษาวัฒนธรรมเค ป๊อป ให้ความเห็น
ความสำเร็จของกังนัม สไตล์ ยิ่งใหญ่ขนาดไหน ลองดูจากข้อมูลนี้ที่ว่า หลังเปิดตัวไม่กี่เดือน มิวสิกวิดีโอเพลงกังนัม สไตล์ กลายเป็นวิดีโอที่มียอดวิวมากที่สุดบนยูทูบ และครองอันดับ 1 มากว่า 3 ปี ขณะที่หากนับถึงวันที่ 15 กรกฎาคมที่ผ่านมา มียอดคนดูถึง 4,476,579,114 วิวแล้ว
ของจริง ของแท้ ไม่ซ้ำใคร
คุณสมบัติที่ว่านั้น คือสิ่งที่ทำให้ไซประสบความสำเร็จ ดังที่ เบอร์นี โจ ประธาน DFSB Kollective ให้ความเห็นว่า “ที่ผ่านมา ทั้ง ผู้บริหารในวงการเพลง เจ้าหน้าที่รัฐบาล นักวิชาการ นักวิจารณ์ แฟนเพลง ต่างคิดว่า ศิลปินดังจากเกาหลีใต้ ต้องเป็นวงบอยแบนด์ หรือเกิร์ลส์กรุ๊ป แต่ไซพิสูจน์ให้ทุกคนเห็นว่า แทนที่จะเป็นศิลปินป๊อปสตาร์ชาวตะวันตกเวอร์ชั่นเกาหลี หรือศิลปินป๊อปสตาร์สากล สิ่งที่ชาวโลกต้องการคือศิลปินที่เป็นของจริง ของแท้ และมีเอกลักษณ์”
ขณะที่ มิเชล โจ พูดถึงความสำเร็จของไซ ที่เข้าถึงผู้ชม ผู้ฟังทั่วโลกว่า “มันมีอิทธิพลอย่างมากในการทำให้เกาหลี เพลงเกาหลี หรือสื่อเกาหลี กลายเป็นที่รู้จักคุ้นเคยในหลายประเทศ และสหรัฐอเมริกา และสิ่งนี้สามารถช่วยให้เรื่องราวด้านอื่นๆ ของเกาหลีใต้ มีต้นทุนเป็นพื้นฐานที่จะสร้างความคุ้นเคยแก่ชาวโลก”
