เมื่อวันที่ 23 พฤศจิกายน น.ส.วราพร กวีวิทยาภรณ์ เลขานุการเครือข่ายพยาบาลวิชาชีพลูกจ้างชั่วคราวกระทรวงสาธารณสุข(สธ.) ให้สัมภาษณ์มติชน ว่า นอกจากภาระงานของพยาบาลในการทำงานที่มากมายแล้ว ยังมีปัญหาที่สะสมมานาน และหลายคนไม่ทราบ ซึ่งอยากให้ทางผู้บริหารกระทรวงสาธารณสุขให้ความสนใจและช่วยเหลือเรื่องนี้อย่างเป็นรูปธรรม นั่นคือ การคืนทุนนักเรียนพยาบาลให้แก่นักเรียนพยาบาลทุกคนเหมือนเดิม เนื่องจากในอดีตเคยมีทุนให้นักเรียนพยาบาลเมื่อเรียนจบก็ได้บรรจุเป็นข้าราชการ โดยเป็นพยาบาลของรพ.ในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข แต่มีการยกเลิกไปประมาณปี 2545 โดยขณะนั้นนักเรียนพยาบาลในวิทยาลัยพยาบาลของกระทรวงสาธารณสุขจะต้องทำสัญญารับทุนการศึกษาหลักสูตรพยาบาล ซึ่งระบุว่า เมื่อจบการศึกษาแล้วต้องเป็นลูกจ้างชั่วคราวในรพ.รัฐของสธ.เป็นเวลา 4 ปี โดยทุนที่ได้รับคือ จะได้ปีละประมาณ 3-4 หมื่นบาท หากจบแล้วไม่อยากเป็นลูกจ้างชั่วคราวก็ต้องคืนทุนเป็นเงินมากกว่าทุนที่ได้รับตลอด 4 ปีประมาณ 2-3 เท่า หรือประมาณ 2.6 แสนบาท ในขณะที่การเป็นลูกจ้างชั่วคราวเงินเดือนในชั่วระยะเวลา 4 ปีจะอยู่ที่ประมาณ 11,000 ถึง 15,000 บาทเท่านั้น
“ช่วงนั้นก็ยังไม่ได้บังคับหมดทุกแห่งว่า จบแล้วต้องเป็นลูกจ้างชั่วคราว แต่จากข้อมูล 5 ปีย้อนหลังพบว่า นักเรียนพยาบาลทุกคนต้องถูกจ้างเป็นลูกจ้างชั่วคราวทั้งหมดเป็นเวลา 4 ปี ถ้ามีตำแหน่งก็ได้บรรจุข้าราชการ ปัญหาคือ ไม่มีตำแหน่ง กว่าจะได้ก็ต้องเรียกร้องกัน อย่างที่เรียกร้องมาได้อัตรากำลัง 3 ปี ปีละกว่า 2,900 ตำแหน่ง แต่ความเป็นจริงก็ไม่พอ ทุกวันนี้ ยังมีลูกจ้างชั่วคราวที่เป็นพยาบาลอยู่ประมาณ 12,000 คน โดยเป็นน้องๆพยาบาลที่เรียนจบปี 2558 -2561 เฉลี่ยปีละ 3-4 พันคน อย่างสัญญารับทุน ถ้าเราไม่เซ็นก็ไม่ได้เรียน จริงๆ อยากบอกว่านักเรียนพยาบาลแต่ละคนที่มาเรียน ส่วนใหญ่ไม่ใช่คนร่ำรวย ก็เป็นลูกหลานชาวไร่ชาวนา เป็นชาวบ้าน ไม่ได้มีเงินพอที่จะเมื่อเรียนจบ จะมีเงินมาจ่ายใช้ทุน 2-3 แสนบาท เมื่อเรียนจบก็ต้องไปใช้ทุน แต่ก็มีความหวังจะได้ตำแหน่งข้าราชการเพื่อความมั่นคง ก็ไม่ได้อีก ทำให้มีการลาออกกันมาก เห็นได้จากทุกวันนี้กระทรวงฯ ก็ยังมีโครงการผลิตพยาบาลตลอด ซึ่งก็จะวนเวียนปัญหาเดิมๆ คือ ผลิตมา สุดท้ายลาออกไปอยู่เอกชน” น.ส.วราพร กล่าว
น.ส.วราพร กล่าวว่า ก่อนปี 2545 นักเรียนพยาบาลจะเป็นนักเรียนที่ได้รับทุนการศึกษาจากรัฐบาลเพื่อให้เข้าเรียนในวิทยาลัยพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุขหรือมหาวิทยาลัยที่สนับสนุน และจบออกมาบรรจุเป็นข้าราชการปฏิบัติงานในหน่วยงาน หรือในโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข แต่ผลกระทบอันเกิดจากการลดอัตรากำลังคนภาครัฐ เมื่อปี 2545 พยาบาล กลายเป็นกลุ่มวิชาชีพที่ถูกตัดออกจากการรับสิทธิการเป็นนักเรียนทุน แต่เป็นการรับโควต้าเพื่อเข้าศึกษาในวิทยาลัยพยาบาลและเมื่อจบออกมาแล้ว ก็กลายเป็นลูกจ้างชั่วคราวและต้องเรียกร้องเพื่อให้มีการบรรจุตำแหน่งข้าราชการ ตามข่าวที่เคยผ่านมา
“วิกฤตสุดคือ 5 ปีย้อนหลัง หรือประมาณปี 2555 ได้มีการให้ทุน เป็นสัญญาเข้าศึกษาต่อในวิทยาลัยพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข แต่ในสัญญานั้นระบุไว้ชัดเจนว่าเมื่อจบออกมาแล้วจะอยู่ในตำแหน่งลูกจ้างชั่วคราว ซึ่งเมื่อดูจากนิยาม คำว่าลูกจ้างชั่วคราวที่กระทรวงได้กำหนดนั้น ก็เหมารวมถึงลูกจ้างรายวันรายเดือนแล้วก็รายปี จากวิกฤตเหล่านี้ เครือข่ายพยาบาลลูกจ้าง กำลังร่างหนังสือเพื่อยื่นต่อปลัดกระทรวงสาธารณสุขให้มีการแก้ไขสัญญา นักเรียนทุนพยาบาลซึ่งเกิดความไม่เป็นธรรมเกิดขึ้นเป็นอย่างมาก และส่งผลทำให้เกิดปัญหาบานปลายเมื่อน้องจบออกมา แล้วก็ต้องกลายเป็นลูกจ้างชั่วคราวอัตโนมัติ โดยเป็นทั้งลูกจ้างชั่วคราว ทั้งรายเดือนรายปี รายคาบก็คือรายวัน ซึ่งน่าแปลกมาก พยาบาลภาระงานมากมาย แต่จ้างรายวันวันละ 550 บาทต่อ 8 ชั่วโมง” เลขานุการเครือข่ายพยาบาลฯ กล่าว
น.ส.วราพร กล่าวอีกว่า ดังนั้น ทางเครือข่ายพยาบาล ขอย้ำว่า กระทรวงควรมีแนวทาง คือ 1. ยกเลิกสัญญาทาสนี้ไปเสียเถิด และ2. คืนทุนพยาบาล นักเรียนพยาบาล และ 3. บรรจุพยาบาล ให้เป็นข้าราชการ และเข้าปฏิบัติงานในโรงพยาบาลของรัฐว่าปีที่ 1 ปีที่ 2 ปีที่ 3 ควรจะปฏิบัติงานตามมาตรฐานหรือตามแนวทางใด เช่น เมื่อจบและปฏิบัติงานในปีที่ 1 ต้องผ่านการอบรมหรือสร้างเสริมประสบการณ์ด้านใดบ้าง เพื่อให้เกิดความชำนาญ อย่างไรก็ตาม หากมีการคืนทุนนักเรียนพยาบาลและบรรจุพยาบาลให้เป็นข้าราชการจะเป็นการคงอัตรากำลังของพยาบาลได้ดีที่สุดและสร้างขวัญกำลังใจให้กับผู้ประกอบวิชาชีพพยาบาลในสังกัดกระทรวงสาธารณสุขได้ดีที่สุด ลดปัญหาการเกิดสมองไหลลาออกไปอยู่โรงพยาบาลเอกชน และกระทรวงเองก็ไม่ต้องเพิ่มค่าใช้จ่ายในการจ่ายทุนสัญญาทาส
ผู้สื่อข่าวถามว่า หากคืนทุนนักเรียนพยาบาลเมื่อจบได้เป็นข้าราชการ จะมีอัตราตำแหน่งหรือไม่ เนื่องจากปัญหาที่ผ่านมาเพราะไม่มีตำแหน่ง น.ส.วราพร กล่าวว่า จริงๆแล้ว ในส่วนของการคืนนักเรียนทุนพยาบาลให้จบออกมาแล้วเป็นข้าราชการนั้น ทางสำนักงานข้าราชการพลเรือนไม่ได้มีปัญหา เพราะก่อนหน้านี้ปี 2555 ทาง สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือนฯ เคยบอกว่าหากมีทุนให้นักเรียนพยาบาลก็ไม่มีปัญหา แสดงว่ามีตำแหน่งให้ได้ ก็อยู่ที่กระทรวงสาธารณสุขว่า จะดำเนินการอย่างไร
