| ที่มา | สกู้ปข่าวหน้า 7 มติชนรายวัน 9 พฤศจิกายน 2562 |
|---|---|
| ผู้เขียน | ชุติมา นุ่นมัน |
เรายังต้องลอยกระทงกันไหม?
ในขณะที่หลายๆ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกำลังช่วยกันแก้ปัญหาเรื่องขยะล้นเมือง ล้นแหล่งน้ำ ล้นทะเล ล้นประเทศ และมีการจารึกให้ประเทศไทยติดอันดับ 6 ของประเทศที่มีขยะทะเลมากที่สุดในโลกนั้น วันเพ็ญเดือน 12 ก็จะเวียนมาบรรจบอีกครั้งในรอบ 1 ปี ที่ประเทศไทยจะจัดงานประเพณีวันลอยกระทง ที่ว่ากันว่าเป็นประเพณีที่เราทุกคนจะร่วมใจกันประดิษฐ์กระทงเอาไปลอยในแหล่งน้ำเพื่อขอขมาพระแม่คงคา จากการที่เราทำร้ายแม่น้ำมาตลอดทั้งปี
แต่ทุกๆ รุ่งเช้าหลังจากคืนลอยกระทงผ่านไป แม้ว่าหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและรับผิดชอบจะเก็บกระทงจำนวนมหาศาลที่ประชาชนนำไปลอยเพื่อขอขมาแหล่งน้ำแล้ว ก็ยังคงเหลือกระทงอีกจำนวนไม่น้อยที่ยังคงลอยเคว้งคว้างเป็นขยะอยู่กลางลำน้ำ
มติชนได้ตั้งคำถาม ในเวลาและสถานการณ์เช่นนี้ เรายังต้องลอยกระทงกันไหม ได้รับคำตอบดังต่อไปนี้
ผศ.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์
รองคณบดี คณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ผมไปงานลอยกระทงทุกปี แต่ไม่เคยลอยเลย ลูกผม หลานผม ภรรยาผม ในบ้านผมก็ไม่มีใครลอยเลย ไม่ลอยกันมานานแล้ว คนอื่นๆ ครอบครัวอื่น ผมไม่รู้ แต่พวกเราไม่ลอยครับ ไม่รู้จะไปเพิ่มปริมาณขยะลงในแม่น้ำอีกทำไม แต่ถ้าใครอยากจะลอยก็ต้องขอความร่วมมือต้องเปลี่ยนพฤติกรรมหลายๆ อย่าง เช่น เลือกวัสดุในการลอย ใช้น้ำแข็งทำกระทงก็เป็นความคิดที่ดีความคิดหนึ่ง แต่ผมก็ไม่เห็นด้วยกับกระทงขนมปัง ที่บอกว่าปลาจะมากิน เพราะความจริงแล้ว ไม่มีปลาจำนวนมากจะมากินกระทงขนมปังหรอก ไหนจะธูปจะเทียนจะอะไรต่ออะไรที่แปะกับขนมปังอีก สุดท้ายก็ทำให้น้ำเน่าอยู่ดี
ส่วนใครที่คิดเหมือนผม ไม่ลอยกระทงแต่อยากไปเที่ยวงานลอยกระทง ปีนี้ก็ต้องเตรียมตัวสำหรับไปเที่ยวงานลอยกระทงด้วย ต้องพกถุงผ้า แก้วน้ำไปเอง คือไปเที่ยวแล้วทำให้เกิดขยะให้น้อยที่สุด หรือไม่ให้มีขยะเลยยิ่งดี
ผศ.จิรพล สินธุนาวา
เลขาธิการมูลนิธิใบไม้สีเขียว
ทุกๆ ปีวันลอยกระทง พวกลูกศิษย์จะมาหาผม บ้านผมอยู่ท่าน้ำ ลูกศิษย์ทั้งหมดมีกระทงอยู่ 1 ใบถึงเวลาก็จะลอยร่วมกัน อธิษฐานอะไรเสร็จ ก็นั่งเฝ้ากันอยู่ที่ท่าน้ำรอให้ธูปให้เทียนหมด แล้วก็เก็บกระทงขึ้นมาเป็นอันจบพิธี ทำแบบนี้มานานแล้ว ในความคิดของผมแล้ว ไม่ถูกต้องเลยที่อยากจะขอโทษแม่น้ำแล้วยิ่งเอาขยะไปใส่ในบ้านเขา ถามว่าเป็นคุณ คุณจะยอมให้อภัยไหม ผมพูดทุกปี และมีคนหัวเราะเยาะทุกปีว่า ให้เอาเอ็นผูกกระทงเอาไว้ อธิษฐานเสร็จ ธูปเทียนดับแล้วดึงกระทงกลับมา กระทงจะไม่ต้องเป็นภาระของลำน้ำ แล้วไงล่ะ รุ่งเช้าทุกวันหลังลอยกระทง ขยะเต็มแม่น้ำเลย แล้วมันก็ลอยลงทะเล แล้วปลาก็กิน แล้วเราต้องมาพบกับข่าวที่เราไม่อยากพบ เช่น วาฬ โลมากินขยะตาย เหล่านี้เป็นต้น
บางคนยังคิดว่าลอยไปแล้วก็ลอยไปเลย ถ้าเก็บกระทงขึ้นมาก็เท่ากับเก็บเอาความทุกข์เข้ามาอีก ซึ่งถ้าใครยังคิดแบบนี้ก็แนะนำให้ไปลอยใบบ่อแบบปิด ในบึง ในสระน้ำของโรงแรมก็ได้ ลอยแล้วลอยเลย กระทงก็ไม่ไหลไปไหน เจ้าหน้าที่เก็บขึ้นมาได้ง่าย แต่สุดท้ายกระทงเหล่านี้ก็ยังคงเป็นขยะให้เราต้องจัดการอยู่ดีนั่นแหละ และผมก็คิดว่า ถ้าเราอยากจะขอโทษพระแม่คงคาตามความเชื่อ แต่อีกความเชื่อหนึ่งกลับคิดว่ากระทงนั้นเป็นเหมือนการเอาความทุกข์ความโศกไปทิ้ง มันช่างไม่มีความยุติธรรมกับแม่น้ำเอาเสียเลย
รักษาประเพณีได้ แต่ต้องมีความรับผิดชอบด้วย ซึ่งถ้าอยากสบายใจ เพราะอยากรักษาประเพณีก็ต้องเปลี่ยนพฤติกรรม ไม่ใช่แต่ละหน่วยงานแข่งกันทำกระทงแบบคนเข้าไปอยู่ได้ หรือแม้กระทั่งใส่สารพัดออปชั่นลงไปในกระทง แบบนั้นไม่ใช่ประเพณีแล้ว และถือว่าขาดความรับผิดชอบต่อสังคมด้วย
จตุพร บุรุษพัฒน์
ปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.)
ผมลอยร่วมกับผู้บริหารกระทรวงครับ ซึ่งกระทงใบนี้ก็เป็นของเจ้าหน้าที่ ทส.ทุกกรมทุกกองด้วย คือ 1 กระทรวง 1 กระทง ตามนโยบายรัฐบาล ผมก็ไม่รู้ว่าเมื่อสองสามร้อยปีก่อนเขาทำกันอย่างไร แต่เวลานี้หลายอย่างเปลี่ยนไป โลกก็เปลี่ยนไปแล้วเราก็ต้องปรับตัวตาม ตอนนี้เรากำลังรณรงค์เรื่องการลดปริมาณขยะขณะเดียวกันก็ต้องการรักษาประเพณีลอยกระทงเอาไว้ด้วยวิธีการลอยกระทงของเราก็ต้องเปลี่ยนไป
จากเดิมอาจจะลอยกันคนละใบ ก็เปลี่ยนมาเป็นครอบครัวละใบ หรือหน่วยงานละใบ ประเพณียังอยู่คู่กับบ้านเมือง ขยะก็ลดลงด้วย
ศศิน เฉลิมลาภ
ประธานมูลนิธิสืบนาคะเสถียร
ไม่ลอยครับ ไม่ลอยมานานมากแล้ว ไม่รู้จะลอยไปทำไม ไม่ได้อยากอธิษฐานอะไรด้วย ผมคิดมานานแล้วว่า การลอยกระทงคือส่วนหนึ่งของการสร้างมลภาวะให้แม่น้ำลำคลอง ไม่ได้มีความหมายว่าขอขมาแม่น้ำอย่างที่เราเข้าใจกัน ผมเป็นคนหนึ่งที่ใช้บริการเรือด่วนเจ้าพระยา และทุกๆ ปีหลังจากคืนลอยกระทงผมไม่เคยรู้สึกดีเลยที่เห็นซากกระทงจำนวนมากลอยอยู่ในแม่น้ำเจ้าพระยา ซึ่งผมไม่อยากจะเป็นหนึ่งในจำนวนผู้ที่ร่วมสร้างขยะกระทงเหล่านั้น
ผมจึงเห็นว่าในสภาวะที่เรากำลังเจอ และต้องการจัดการกับปริมาณขยะจำนวนมหาศาล โดยเฉพาะขยะในน้ำ ในทะเล เราไม่ควรจะลอยกระทง หรือถ้าหากอยากจะลอยจริงๆ ไม่ลอยไม่ได้ กระทงน้ำแข็งน่าจะเหมาะสมที่สุด แต่ก็ไม่ควรใส่อะไรลงไปเยอะนัก
เราคงต้องทบทวนวิธีคิด วิธีปฏิบัติใหม่ๆ สำหรับวันลอยกระทงปีนี้ และปีต่อๆ ไป ว่าสิ่งที่เรากำลังจะทำนั้น คือการขอขมา หรือการย่ำยี ซ้ำเติมลำน้ำกันแน่
