สธ.แนะ “เกลือแร่” ป้องกันภาวะขาดน้ำ แต่ไม่ควรผสมกับนม/น้ำผลไม้
เกลือแร่- เมื่อวันที่ 1 มิถุนายน ที่กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) นพ.โอภาส การย์กวินพงศ์ อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กล่าวว่า เครื่องดื่มเกลือแร่เป็นเครื่องดื่มที่สามารถชดเชยน้ำและเกลือแร่ที่ร่างกายสูญเสียไปได้ ซึ่งมีส่วนผสมของน้ำตาลและเกลือแร่ที่ช่วยให้ร่างกายดูดซึมน้ำไปใช้ได้ง่ายขึ้น เหมาะสำหรับผู้ที่ร่างกายขาดน้ำและขาดสมดุลเกลือแร่ในร่างกาย ช่วยแก้กระหาย ให้ความสดชื่นหลังเสียเหงื่อมาก เครื่องดื่มเกลือแร่มี 2 ชนิด คือ ชนิดเครื่องดื่ม และชนิดผงแห้งละลายน้ำ ตามปกติร่างกายได้รับเกลือแร่จากอาหารมากพออยู่แล้ว การขาดสมดุลเกลือแร่พบได้ในคนที่สูญเสียน้ำในร่างกายมาก เช่น เสียเหงื่อจากการออกกำลังกาย อาเจียน หรือท้องเสีย เป็นต้น
“การชดเชยการสูญเสียน้ำโดยการดื่มเกลือแร่ทดแทน เพื่อป้องกันการเสียสมดุลเกลือแร่ในร่างกายจึงเป็นสิ่งที่สำคัญ ขณะเดียวกัน การได้รับโซเดียมและโพแทสเซียมที่อยู่ในเครื่องดื่มเกลือแร่มากเกินไป จะมีผลต่อการทำงานของตับและไต การเต้นของหัวใจ การทำงานของระบบประสาทและกล้ามเนื้อผิดปกติ ทั้งนี้ประกาศกระทรวงสาธารณสุข ฉบับที่ 195 (พ.ศ. 2543) เรื่องเครื่องดื่มเกลือแร่ กำหนดให้เครื่องดื่มเกลือแร่ต้องมีโซเดียมไม่น้อยกว่า 460 มิลลิกรัม (มก.) และไม่เกิน 920 มก. โพแทสเซียม ไม่เกิน 195 มก. ของน้ำหนักปริมาณเกลือแร่ต่อลิตร” นพ.โอภาส กล่าว
นพ.โอภาส กล่าวว่า สำนักคุณภาพและความปลอดภัยอาหาร กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ได้ทำการตรวจสอบคุณภาพเครื่องดื่มเกลือแร่ ที่ผู้ประกอบการส่งมาตรวจวิเคราะห์ก่อนขึ้นทะเบียนคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ตั้งแต่ปี 2558 – 2562 ผลการตรวจวิเคราะห์เครื่องดื่มเกลือแร่ จำนวน 114 ตัวอย่าง พบปริมาณโซเดียมระหว่าง 389 – 1,827 มก./ลิตร ในจำนวนนี้มีปริมาณโซเดียมน้อยกว่า 460 มก./ลิตร จำนวน 3 ตัวอย่าง มีปริมาณโซเดียมมากกว่า 920 มก./ลิตร จำนวน 7 ตัวอย่าง และพบปริมาณโพแทสเซียมระหว่าง 0 – 579 มก./ลิตร มีโพแทสเซียมมากกว่า 195 มก./ลิตร จำนวน 6 ตัวอย่าง พบเครื่องดื่มเกลือแร่มีคุณภาพผ่านมาตรฐานจำนวน 101 ตัวอย่าง คิดเป็นร้อยละ 89 ไม่ผ่านมาตรฐานจำนวน 13 ตัวอย่าง คิดเป็นร้อยละ 11 เมื่อจำแนกเป็นชนิดเครื่องดื่ม และชนิดผงแห้งละลายน้ำ พบว่าในชนิดเครื่องดื่มจำนวน 50 ตัวอย่าง ผ่านมาตรฐาน จำนวน 42 ตัวอย่าง คิดเป็นร้อยละ 84 และไม่ผ่านมาตรฐานจำนวน 8 ตัวอย่าง คิดเป็นร้อยละ 16 ชนิดผงแห้งละลายน้ำ จำนวน 64 ตัวอย่าง ผ่านมาตรฐานจำนวน 59 ตัวอย่าง คิดเป็นร้อยละ 92 และ ไม่ผ่านมาตรฐานจำนวน 5 ตัวอย่าง คิดเป็นร้อยละ 8
“การเลือกซื้อเครื่องดื่มเกลือแร่ควรเลือกดูผลิตภัณฑ์ที่มีเครื่องหมาย อย. ที่ข้างบรรจุภัณฑ์เพื่อความปลอดภัยต่อผู้บริโภค และควรเลือกซื้อเครื่องดื่มเกลือแร่ให้เหมาะสมต่อทางร่างกาย กรณีผู้ที่ต้องออกกำลังหรือทำกิจกรรมที่ต้องเสียเหงื่อมาก ควรเลือกซื้อเครื่องดื่มเกลือแร่ชนิดเครื่องดื่มสำหรับออกกำลังกาย หรือที่เรียกว่า Sport drink โดยคนที่ออกกำลังกายหนักมากต้องการเติมน้ำตาลเข้าสู่กระแสเลือดอย่างรวดเร็ว ควรเลือกซื้อชนิดที่ได้ครบทั้งน้ำตาลและเกลือแร่ ส่วนคนที่ทำกิจกรรมเบาๆ มีเสียเหงื่อบ้าง ก็ควรเลือกชนิดที่ให้น้ำตาลและเกลือแร่น้อยหรือปานกลาง สำหรับผู้ป่วยที่มีอาการท้องเสีย ควรจะเลือกซื้อเครื่องดื่มเกลือแร่ชนิดผงละลายน้ำที่มีส่วนประกอบของสารใกล้เคียงกับพลาสมาของคน เพื่อให้ผู้ป่วยดื่มชดเชยปริมาณน้ำและเกลือแร่ที่ถูกขับออกมาทางอุจจาระ โดยซองบรรจุต้องปิดผนึก ซึ่งจะต้องนำผงเครื่องดื่มเกลือแร่นั้นมาผสมกับน้ำต้มสุกสะอาดตามที่กำหนดระบุไว้ข้างซอง เมื่อละลายน้ำแล้วควรดื่มภายใน 24 ชั่วโมง โดยจิบช้าๆ แทนน้ำเมื่อเริ่มมีอาการท้องเสียหรืออาเจียน” นพ.โอภาส กล่าว
นพ.โอภาส กล่าวว่า ทั้งนี้ ไม่แนะนำให้ผสมกับนมหรือน้ำผลไม้เนื่องจากอาจส่งผลให้ปริมาณสัดส่วนสารในสารละลายเกลือแร่เปลี่ยนแปลงได้ ควรระมัดระวังการใช้เกลือแร่ในคนที่มีการทำงานของหัวใจและไตผิดปกติ ไม่ควรใช้เกลือแร่ในผู้ป่วยที่มีภาวะท้องเสียอย่างรุนแรง ซึ่งอาจจะนำไปสู่ภาวะขาดน้ำ นอกจากนี้การดื่มเกลือแร่พร่ำเพรื่อหรือดื่มในช่วงเวลาที่สภาพร่างกายไม่ต้องการอาจมีผลเสียต่อร่างกาย เช่น ทำให้ฟันผุ เนื่องจากส่วนผสมของน้ำตาล และกรดต่างๆ จะไปกัดกร่อนสารเคลือบฟัน
