กรมวิทยาศาสตร์ฯยัน ต้องบูสต์ด่วน! วัคซีน 2 เข็มทุกสูตร เอาโอมิครอนไม่อยู่
เมื่อวันที่ 17 มกราคม ที่กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) นพ.ศุภกิจ ศิริลักษณ์ อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ พร้อมด้วย นพ.บัลลังก์ อุปพงษ์ รองอธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ และนางสุภาพร ภูมิอมร ผู้อำนวยการสถาบันชีววัตถุ กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ แถลงผลการทดสอบภูมิคุ้มกันวัคซีนต่อโควิด-19 สายพันธุ์เดลต้า และโอมิครอน
นพ.ศุภกิจกล่าวว่า การทดสอบของกรมวิทยาศาสตร์ฯ ด้วยห้องปฏิบัติการระดับ 3 ใช้หลักการเจาะเลือด นำซีรั่มน้ำเลือดผู้ได้รับวัคซีนแล้วมาปั่นแยกเอาน้ำเลือดออกมา แล้วนำไปทดลองกับไวรัสตัวเป็นๆ โดยใช้วิธี PRNT (Plaque Reduction Neutralization Test) ซึ่งจะนำน้ำเลือดมาทดสอบกับไวรัสเดลต้ากับโอมิครอน ด้วยการเจือจางเป็นเท่าๆ 1:2 ต่อด้วย 1:4 ไปเรื่อยๆ จนกระทั่งเหลือฆ่าไวรัสได้ประมาณครึ่งหนึ่ง เราถึงเรียกว่า “PRNT50” เราจะหยุดที่ตรงนั้น ถือเป็นระดับสุดท้ายในการป้องกันการติดเชื้อไวรัสชนิดนั้นๆ ได้
นพ.ศุภกิจกล่าวว่า เราได้ข้อมูล 8 สูตรวัคซีนของคนไทยคือ 1.ซิโนแวค+แอสตร้าเซนเนก้า 2.แอสตร้าฯ 2 เข็ม 3.ไฟเซอร์ 2 เข็ม 4.ซิโนแวค+ไฟเซอร์ 5.แอสตร้าฯ+ไฟเซอร์ ส่วนอีก 3 สูตรสุดท้ายคือการฉีดเข็มกระตุ้น 6.ซิโนแวค 2 เข็ม+แอสตร้าฯ 7.ซิโนแวค 2 เข็ม+ไฟเซอร์ และ 8.แอสตร้าฯ 2 เข็ม+ไฟเซอร์ โดยจะเก็บเลือดหลังรับวัคซีนแล้ว 2 สัปดาห์ ถือเป็นระดับภูมิคุ้มกันมากพอที่จะต่อสู้กับเชื้อได้
“พบว่าภูมิคุ้มกันที่จัดการต่อเชื้อเดลต้าสูงกว่าภูมิต่อเชื้อโอมิครอนในทุกสูตร หมายความว่าภูมิในเลือดเราที่เคยต่อสู้เดลต้าได้ค่อนข้างดี มันลดลงเมื่อมาเจอโอมิครอนในทุกกรณี ไม่มีอันไหนที่เพิ่มขึ้น ซึ่งสอดคล้องกับข้อสันนิษฐานเบื้องต้นที่เราเคยมีมาก่อนว่าการกลายพันธุ์ของโอมิครอนน่าจะหลบวัคซีนได้มาก และหลายประเทศในโลกก็ได้ผลทดสอบออกมาใกล้เคียงกัน” นพ.ศุภกิจกล่าว
นพ.ศุภกิจกล่าวอีกว่า ข้อสังเกตต่อไปคือภูมิต่อเชื้อโอมิครอนที่การทดสอบแบ่งเป็น 2 กลุ่มคือ 1.ฉีดวัคซีน 2 เข็ม และ 2.ฉีดวัคซีน 3 เข็ม พบว่า กลุ่มที่ฉีด 2 เข็มจะมีภูมิฯ เกินเส้น 1 ต่อ 10 ไตเตอร์ ซึ่งหลักการทั่วไปหากค่าไตเตอร์มากกว่า 1 ต่อ 10 ขึ้นไป ถือว่ากันโรคนั้นได้ แต่สำหรับโควิด-19 ขณะนี้ยังไม่มีรายงานจากที่ไหนมีข้อมูลชัดๆ ว่าจึงจุดไหนแล้วจะสามารถกันเชื้อได้ ทั้งนี้ ผลการทดสอบคนฉีด 2 เข็ม ได้ภูมิขึ้นมาปริ่มๆ ไม่ได้สูงมากนักในทุกสูตร ได้แก่ 1.ซิโนแวค+แอสตร้าฯ 11.63 2.แอสตร้าฯ 2 เข็ม 23.81 3.ไฟเซอร์ 2 เข็ม 19.17 4.ซิโนแวค+ไฟเซอร์ 21.70 และ 5.แอสตร้าฯ+ไฟเซอร์ 21.21 ทั้งนี้ ไม่ว่าสูตรไหน หากฉีด 2 เข็มกับโอมิครอน กันได้ไม่มาก แต่กลุ่มที่ฉีด 3 เข็ม ได้แก่ 6.ซิโนแวค 2 เข็ม+แอสตร้าฯ 71.64 7.ซิโนแวค 2 เข็ม+ไฟเซอร์ 282.5 และ 8.แอสตร้าฯ 2 เข็ม+ไฟเซอร์ 22.9
“ต้องเรียนว่านี่คือตัวเลขภูมิในร่างกายมนุษย์ แต่กลไกการต่อสู้ต่อเชื้อโรคไม่ได้มีแค่ภูมิในน้ำเลือด แต่ยังมีเรื่องของเซลล์เม็ดเลือดขาวที่จดจำไวรัสได้ก็จะออกมาช่วยจัดการ เพียงแต่อันนี้เราวัดแค่จากน้ำเลือด ทั้งนี้ เมื่อเทียบภูมิต่อเดลต้าและต่อโอมิครอนยืนยันว่าลดลงในทุกสูตร โดยเฉพาะสูตร 2 เข็ม เช่น สูตร ซิโนแวค+แอสตร้าฯ ถ้าเป็นภูมิต่อเดลต้าได้มากถึง 201.90 แต่เทียบกับโอมิครอนลดเหลือเพียง 11.63 ซึ่งหายไปถึง 17 เท่า” นพ.ศุภกิจกล่าว
ทั้งนี้ นพ.ศูภกิจกล่าวว่า ข้อสรุปจากการทดสอบ พบว่าวัคซีนทุกสูตรมีอิทธิฤทธิ์ในการลบล้างฤทธิ์โอมิครอนลดลง แต่หากฉีดกระตุ้นเข็ม 3 มันจะขยับขึ้นไปสูงขึ้น แต่มีคำถามว่าฉีดสูตรไหนแล้วภูมิอยู่นานเท่าไร ต้องติดตามต่อไปว่า เมื่อผ่านการกระตุ้นเข็ม 3 ไปแล้ว 2 เดือน หรือ 3 เดือน สูตรไหนจะเหลืออยู่แค่ไหน ซึ่งต้องใช้เวลา ต่อมาคือไม่ว่าจะฉีดสูตรไหนก็ยังช่วยลดความรุนแรงและเสียชีวิตชีวิตได้ในทุกสายพันธุ์ เป็นข้อมูลจากโลกจริง (Real World) ที่ผ่านมาในการระบาดเดลต้าเราพบว่าวัคซีนช่วยลดความรุนแรงของโรคได้ แต่ส่วนกรณีโอมิครอน กรมควบคุมโรคกำลังรวมข้อมูลการติดเชื้อในปัจจุบันอยู่ แต่ตามหลักการทั่วไปวัคซีนเกือบทุกสูตรช่วยลดการป่วยหนักและเสียชีวิตได้
“หากจะเอาเรื่องการป้องกันติดเชื้อ การฉีด 2 เข็มแม้จะปริ่มๆ แต่ยังใช้ได้อยู่ ดังนั้น ตามที่ทั่วโลกศึกษาสอดคล้องกันว่าการบูสเตอร์โดสจะช่วยยกระดับภูมิได้มาก ช่วยป้องกันการติดเชื้อ ลดการแพร่เชื้อได้ และลดการเจ็บป่วยรุนแรง เสียชีวิตมากขึ้นอีก จึงขอเชิญชวนผู้ที่ยังไม่รับเข็มกระตุ้น ก็ให้ลงทะเบียนรับวัคซีน ส่วนจะกระตุ้นด้วยแอสตร้าฯ หรือไฟเซอร์ ก็ได้ภูมิขึ้นสูงมากพอสู้กับโอมิครอนได้” นพ.ศุภกิจกล่าว
นพ.ศุภกิจกล่าวว่า ขณะนี้เรากำลังหาคนที่ฉีดสูตรไขว้ ด้วย ซิโนแวค+แอสตร้าฯ ตามด้วยแอสตร้าฯ หรือไฟเซอร์ ซึ่งเรากำลังหาเลือดคนในกลุ่มนี้ เพื่อนำมาทดสอบสูตรไขว้ว่ามีภูมิอย่างไรบ้าง ทั้งนี้ ย้ำว่าอย่านำตัวเลขการทดสอบของกรมวิทย์เปรียบเทียบกับข้อมูลจาก รพ.ศิริราช เพราะเป็นคนละวิธีกัน
ผู้สื่อข่าวถามว่า ผู้ที่ติดเชื้อโอมิครอนแล้วจะมีภูมิจัดการกับเดลต้าได้หรือไม่ นพ.ศุภกิจกล่าวว่า ขณะนี้กำลังทดสอบเพิ่มเติม เนื่องจากประวัติรับวัคซีนยังไม่ชัดเจนมากเพียงพอ ซึ่งขอเวลาในการทดสอบต่อไป
