กรมอุทยาน เร่งกระจาย เมล็ดลาน ให้งอกไกลต้นแม่ ป้องกัน ยืนต้นตายหมู่
วันที่ 26 กรกฎาคม นายอรรถพล เจริญชันษา อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช เปิดเผยถึงกรณีต้นลานในเขตอุทยานแห่งชาติทับลานที่กำลังออกดอกสะพรั่งกว่าหมื่นต้น และกำลังจะตายนั้น พบว่าเป็นปรากฎการณ์ทางธรรมชาติ โดยกรมอุทยาน ได้ ตรวจสอบข้อมูลจากนักวิชาการด้านพฤกษศาสตร์ กลุ่มงานพฤกษศาสตร์ป่าไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช พบว่า “ต้นลาน” ที่พบในอุทยานแห่งชาติทับลาน เป็นพืชในวงศ์ปาล์มชนิดหนึ่ง ซึ่งเป็นชนิด “ลานป่า” มีชื่อพฤกษศาสตร์ว่า Corypha lecomtei Becc. ex Lecomte โดยธรรมชาติของต้นลานจะมีอายุขัย 20-80 ปี ออกดอกและติดผลเพียงครั้งเดียวก่อนยืนต้นตาย ซึ่งเป็นพืชที่มีช่อดอกขนาดใหญ่ที่สุดของพืชในโลก สามารถติดผลได้มากหลายพันจนถึงหลักหมื่นผลต่อช่อดอกต้นหนึ่ง ๆ โดยเมล็ดลานมีอัตราการงอกสูงมาก เมื่อร่วงหล่นตามพื้นดินที่เหมาะสม มีช่องแสงสว่างเพียงพอ หรือมีสัตว์ป่า พวกนก ค้างคาว กวาง กินผลแล้วพาไปงอกไกลต้นแม่ ดังนั้นเมล็ดลานจากต้นแม่ 1 ต้น อาจจะงอกเป็นต้นกล้าในรุ่นถัดไปได้หลายพันกล้า ไปทั่วทั้งพื้นที่นั้น ๆ
นายอรรถพล กล่าวว่า สำหรับปรากฎการณ์ที่ต้นลานออกดอกพร้อมๆ กันนับ 10,000 ต้น นั้น บอกให้ทราบว่าพวกต้นลานเหล่านั้น เป็นพี่น้องจากต้นแม่เดียวกัน หรือจากต้นเครือญาติที่เคยออกดอกและติดผลพร้อม ๆ กัน เมื่อประมาณ 60 ปีก่อน นั่นเอง เช่นเดียวกับ ”ปรากฎการณ์ไผ่ทั่วทั้งป่าตายขุย” ซึ่งถือว่าเป็นปรากฎการณ์ทางธรรมชาติอย่างหนึ่งนอกจากนี้ สภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อมที่ไม่สมบูรณ์บริเวณที่ต้นลานขึ้นอยู่ ยังเป็นอีกปัจจัยหนึ่งในการทำให้ต้นลาน มีสภาพแคระแกร็นต้นขนาดเล็กกว่าปกติ และมีอายุที่สั้นลงด้วย บางต้นจึงออกดอกแล้วตายเร็วขึ้น เพราะทนต่อสภาพภูมิอากาศ หรือความแห้งแล้งไม่ได้ต่อไป
“สาเหตุหลักการตายหมู่ของต้นลานในพื้นที่เกิดขึ้นจากการหมดอายุขัยและลักษณะการสืบพันธุ์ตามธรรมชาติของต้นลานเอง ประกอบกับการเกิดปรากฎการณ์ช่วงปีเอลนิโญ่ ที่แห้งแล้งผิดปกติ ทำให้ต้นลานที่มีอายุมากใกล้หมดอายุขัยและไม่สมบูรณ์เร่งการออกดอกมากยิ่งขึ้นนั่นเอง แนวทางในการแก้ไขปัญหาดังกล่าว จึงควรเก็บเมล็ดของต้นลาน มาเพาะต้นกล้าหรือนำเมล็ดบางส่วนเข้าไปหว่านในป่าที่ต้นลานเคยขึ้นอยู่ให้กระจายออกไปไกลจากต้นแม่เก่า เพื่อช่วยลดการตายจากต้นกล้าที่ขึ้นเบียดเสียดกันมากเกินไปที่ใต้ต้นแม่ นอกจากนี้ทุกปีที่มีต้นลานติดผล ควรจะช่วยกระจายเมล็ดให้ไกลออกไปจากต้นแม่เดิม ให้ไปขึ้นผสมกับหมู่ต้นลานครอบครัวอื่น ๆ เพื่อลดโอกาสการผสมพันธุ์แบบพันธุกรรมใกล้ชิดและป้องกันการยืนต้นตายหมู่เป็นผืนใหญ่ต่อเนื่องกัน”นายอรรถพล กล่าว
อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ กล่าวว่า สำหรับป่าลาน ที่อุทยานแห่งชาติทับลาน สภาพจะเป็นป่าโปร่ง มีลานขึ้นอย่างหนาแน่นทั่วพื้นที่ ป่าลานนี้มีเนื้อที่ 200 ไร่ บริเวณที่ราบบนเขาละมั่ง ด้านตำบลบุพราหมณ์ อำเภอนาดี จังหวัดปราจีนบุรี บริเวณป่าลานนับเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าอีกหลายชนิด “ต้นลาน” นับเป็นต้นไม้โบราณ ที่มีประโยชน์หลายอย่าง ในอดีตใบลานจะถูกนำมาใช้ในการเขียนบันทึกต่างๆ นอกจากนี้ต้นลานยังมีประโยชน์ในระบบนิเวศแสดงถึงความสมบูรณ์ของป่าอีกด้ว ดังนั้นการที่ดอกลานออกดอกมากในปีนี้ จึงเป็นโอกาสดีที่ประชาชนจะได้เรียนรู้ และร่วมกันอนุรักษ์ต่อไป สำหรับนักท่องเที่ยว หรือประชาชนที่สนใจอยากจะเข้ามาดูดอกลานบานในปีนี้ สามารถเดินทางเข้ามาเยี่ยมชมได้ตลอดเวลา โดยในระยะช่วงเดือน ส.ค.- ก.ย. จะเป็นช่วงที่ดอกลานบานอย่างเต็มที่และมองเห็นได้ง่ายตลอดริมข้างทาง
