ทะเลเดือดลามไปทำร้ายดอกไม้ทะเลกับปลาการ์ตูนแล้ว อ.ธรณ์ชี้ สถานการณ์น่าห่วงสุดๆ
เมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม ผศ.ดร.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ รองคณบดีคณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ โพสต์เฟซบุ๊ก เรื่องสถานการณ์ การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศในยุคโลกเดือด กับเรื่องปลาการ์ตูน และดอกไม้ทะเลว่า ทะเลเดือดกำลังฆ่าปลาการ์ตูน ภาพที่เห็นอยู่นี้ เพื่อนธรณ์ส่งมาจากทะเลตรัง เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นตอนนี้น้ำร้อนจัด ปะการังน้ำตื้นฟอกขาว ดอกไม้ทะเลก็เช่นกัน
ดอกไม้ทะเลเหมือนปะการัง เธอมีซูแซนทาลี่ (สาหร่ายจิ๋ว) ในเนื้อเยื่อ ช่วยให้พลังงานและสารจำเป็นเมื่อทะเลร้อนผิดปรกติ สาหร่ายจิ๋วจากไป สีดอกไม้ทะเลซีดจางลง จนท้ายสุดกลายเป็นสีขาว ในภาพมีทั้งขาวจั๊วะและสีซีดจางจนเกือบขาว ลองสังเกตจะเห็นว่าดอกไม้ทะเลทนกว่าปะการัง แม้จะฟอกขาวพร้อมกัน แต่ดอกไม้ทะเลได้อาหารบางส่วนจากการจับเหยื่อด้วยเข็มพิษ ขณะที่ปะการังได้พลังงานเกือบทั้งหมดจากซูแซนทาลี่ เมื่อไม่มี ปะการังจึงตายง่ายกว่า ดอกไม้ทะเลมีกลไกทำให้เข็มพิษยังทำงานแม้ตอนฟอกขาว เราคงไม่คิดจะจับ/โดนดอกไม้ทะเล แต่ขอให้รู้ไว้แม้จะฟอกขาว แต่ถ้าน้ำเย็นกลับมา ดอกไม้ทะเลส่วนใหญ่ไม่ตายปัญหาคือพวกเธอจะตัวเล็กลง อ่อนแอ และอาจใช้เวลาหลายเดือนกว่าสีจะกลับมาเป็นปรกติ ปลาการ์ตูนยังคงมีบ้านต่อไป ทว่าไม่ใช่ทุกอย่างจะราบรื่น
ในกรณีที่ดอกไม้ทะเลตาย โอกาสรอดของปลาการ์ตูนที่อยู่กอนั้นแทบไม่มี ปลาจะว่ายหนีไปกออื่นได้ยาก ตัวที่อยู่ก่อนหน้าจะไม่ยอมและขับไล่ ปลาการ์ตูนไม่สามารถอยู่เพียงลำพังในทะเลได้ ในกรณีที่ดอกไม้ทะเลเล็กลง ปลาการ์ตูนที่อยู่อาจลดจำนวนเพื่อให้เหมาะสมกับขนาดของบ้าน ตัวที่ไปต่อไม่ได้ก็ตายแน่
นักวิทยาศาสตร์พบว่า ในช่วงน้ำร้อนจัด ปลาการ์ตูนที่อยู่กับดอกไม้ทะเลฟอกขาว จะอ่อนแอมากกว่าปกติ คล้ายมีความเครียด กลายเป็นเหยื่อปลาอื่นง่าย ที่สำคัญอัตราฟักออกจากไข่ของลูกปลาการ์ตูนจะลดลงเกินครึ่งหรือกว่านั้น ปลาการ์ตูนวางไข่ติดพื้นข้างฐานดอกไม้ทะเล เราสามารถนับได้ว่ารอดแค่ไหนเมื่อนำทุกอย่างมารวมกัน ตาย ตัวเล็กลง ปลาอ่อนแอ ลูกปลาเกิดน้อยลงมาก เราจะเห็นว่าแม้นีโมจะน่ารัก แต่ก็เจอผลกระทบจากทะเลเดือดเต็มๆ แต่ปลาน้อยสู้ยิบตา
“เพื่อนธรณ์เชื่อไหมว่า นีโมก็ช่วยบ้านของเธอนะ การศึกษาในทะเลพบว่าดอกไม้ทะเลที่มีปลาการ์ตูนอยู่ด้วย จะฟื้นตัวจากการฟอกขาวเร็วกว่าดอกไม้ที่ไร้ปลาเยอะเลย ทำไม? นั่นเป็นสิ่งที่นักวิทยาศาสตร์ทางทะเลกำลังค้นคว้าหาคำตอบเมื่อดูในภาพ มีดอกไม้ทะเลฟอกขาวหลายกอ เริ่มน่าเป็นห่วง ทางช่วยคือดูอยู่ห่างๆ อย่าไปรบกวนปลาในช่วงอ่อนแอ เพราะอาจส่งผลต่อปลาที่ไม่ค่อยปกติยังอาจส่งผลต่ออัตราฟักไข่ที่ต่ำมากอยู่แล้วเพราะน้ำร้อน ผมมีประสบการณ์จากการเจอดอกไม้ทะเลฟอกขาวทั้งดงที่กระบี่ในปี 58 แต่สุดท้ายพวกเธอรอดมาได้เกือบหมดปลานีโมบางส่วนก็รอดครับ ใช้เวลาอีก 1-2 ปี จำนวนเริ่มเพิ่มขึ้นทีละน้อยจึงหวังว่าในหนนี้ ทั้งดอกไม้ทะเลและปลาการ์ตูนจะฝ่าฟันรอดมาได้”
อย่างไรก็ตาม น้ำปีนี้ร้อนจัด ต้องภาวนาให้ฝนตกลงมานานๆ เมฆบังแดดเยอะๆ ที่สำคัญ เราอย่าซื้อดอกไม้ทะเลมาเลี้ยง บอกได้ว่ารอดยาก ที่สำคัญคือผิดกฎหมาย ดอกไม้ทะเลเป็นสัตว์คุ้มครอง เพื่อนธรณ์เห็นใครขาย/เลี้ยง/มีไว้ในครอบครอง หากไม่ใช่เพื่อการวิจัย หรือหน่วยงานราชการหรือมีใบอนุญาต สามารถแจ้งกรมทะเลได้โดยตรง ต่างจากปลาการ์ตูนที่ปัจจุบันเพาะเลี้ยงได้ ร่วมลุ้นให้ดอกไม้ทะเลและปลาการ์ตูนฝ่าฟันทะเลเดือดในช่วงนี้ไปให้ได้แล้วช่วยกันลดโลกร้อนด้วยนะเราคงไม่อยากเป็นผู้ฆ่านีโมใช่ไหมครับ ขอบคุณภาพจากเพื่อนธรณ์ที่อยู่ตรัง ฝากดูแลดอกไม้ทะเลและน้องนีโมด้วยนะ
