ทุเรียนหมอนทอง อำเภอสังคม จังหวัดหนองคาย รสชาติอร่อย เนื้อไม่อมน้ำ ที่สำคัญกลิ่นไม่ฉุนเกินไป แห่ซื้อแห่จองกันถึงสวนไม่พอขาย เกษตรจังหวัดเร่งส่งเสริมการปลูกขณะนี้มีพื้นที่ปลูกแล้วกว่า 300 ไร่
นายบุญมา ชื่นตา อายุ 69 ปี นางชมชื่น ชื่นตา อายุ 63 ปี เกษตรกรชาวสวนทุเรียน บ้านไทยพัฒนา ต.ผาตั้ง อ.สังคม จังหวัดหนองคาย เล่าถึงความเป็นมาในการปลูกทุเรียนว่า ก่อนหน้านี้ตนได้ไปทำงานทางภาคใต้ จึงใฝ่ฝันอยากจะมีสวนทุเรียนสวนเงาะของตนเอง ต่อมาได้ไปเห็นว่ามีคนปลูกทุเรียนได้ในพื้นที่ตำบลบ้านม่วง อ.สังคม ที่อยู่ใกล้กัน จึงมั่นใจว่าทุเรียนสามารถปลูกได้ในจังหวัดหนองคาย จึงได้ไปซื้อต้นพันธุ์ทุเรียนหมอนทอง มาจากจังหวัดชุมพร จำนวน 100 ต้น แต่ชาวบ้านในหมู่บ้านได้ขอแบ่งไปปลูก ตนจึงเหลือปลูกเพียง 20 ต้น ซึ่งพื้นที่ปลูกเป็นไร่มันสำปะหลังมาก่อน ต้นทุเรียนที่ปลูกรอดตาย 15 ต้น ปลูกได้ 4 ปีก็เริ่มออกดอกแต่ไม่ติด พอปีที่ 5 ก็เริ่มให้ผลผลิตจำนวน 4 ต้น ในปีต่อ ๆ มาก็มีจำนวนต้นทุเรียนที่ปลูกให้ผลผลิตเพิ่มมากขึ้นทุกปี ซึ่งปีนี้เป็นปีที่ 8 มีต้นทุเรียนให้ผลผลิตจำนวน 13 ต้น
นายบุญมา-นางชมชื่น เล่าให้ฟังต่อไปอีกว่า ทุเรียนที่ปลูกให้ผลทุเรียนที่สมบูรณ์ดี น้ำหนักเฉลี่ยไม่ต่ำกว่า 2 กิโลกรัม ส่วนต้นที่ไม่ดกมากจะให้ผลทุเรียนน้ำหนักตั้งแต่ 3 กิโลกรัมขึ้นไป น้ำหนักมากสุดถึง 13 กิโลกรัม ส่วนตลาดขายเฉพาะในสวนก็ไม่พอขาย เริ่มจากชาวบ้านในหมู่บ้านมาซื้อไปรับประทานแล้วติดใจในรสชาติ ที่อร่อย เนื้อไม่อมน้ำ กลิ่นไม่แรงเกินไป และรับประทานแล้วไม่มีอาการร้อนใน แล้วได้มีการบอกต่อ ๆ กันไป ทำให้มีหลายคนมาจองไว้ล่วงหน้าเพื่อไปรับประทานเอง ไปฝากญาติพี่น้องและฝากคนรู้จัก ขณะนี้มีการปลูกเพิ่มแล้วกว่า 100 ต้น นอกจากนี้ภายในสวนของตนที่มีประมาณ 40 ไร่ ก็ได้มีการปลูกไม้ผลอื่น ๆ อีกหลายชนิด ทั้งเงาะ ลองกอง ละมุด และขนุน เป็นต้น
ทางด้านนายเวียน ธรรมสอน นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรชำนาญการพิเศษ/หัวหน้ากลุ่มส่งเสริมและพัฒนาเกษตรกร สำนักงานเกษตรจังหวัดหนองคาย กล่าวว่า สำนักงานเกษตรจังหวัดหนองคาย ได้เริ่มส่งเสริมให้เกษตรกรได้ปลูกพืชหลากหลายชนิดขึ้น ในส่วนของทุเรียนและเงาะได้มีเกษตรกรบางส่วนได้ดำเนินการปลูกไปก่อนแล้ว ช่วงนี้เป็นช่วงที่มีการขยายตัวของการปลูกทุเรียน ขณะนี้ทั้งจังหวัดหนองคายมีพื้นที่ปลูกทุเรียนที่ทางสำนักงานเกษตรจังหวัดหนองคายสนับสนุนและส่งเสริมอยู่กว่า 300 ไร่ ซึ่งสวนทุเรียนส่วนใหญ่ในเขตอำเภอสังคม จังหวัดหนองคาย โดยเฉพาะสวนทุเรียนแห่งนี้เป็นจุดที่ค่อนข้างเหมาะในการปลูกทุเรียน อยู่ในทิศทางลมที่เหมาะสมที่จะช่วยในการผสมพันธุ์ในเวลากลางคืนได้ดี สังเกตได้จากผลทะเรียนที่ค่อนข้างดกในแต่ละต้นเกิน 30 ลูกสำหรับทุเรียนอายุ 8 ปี
ในส่วนของรสชาตินั้น นายเวียน บอกว่า พื้นที่จังหวัดหนองคาย ถือเป็นพื้นที่ ๆ อยู่ในโซนทางตอนเหนือถ้าเทียบกับพื้นที่จังหวัดระยองและจันทบุรี กลิ่นของทุเรียนหนองคายจะมีน้อยกว่า แต่ความหวานและความมันนั้นปกติ ถือเป็นจุดดีและเป็นจุดขายจุดหนึ่งสำหรับคนที่ไม่ชอบทุเรียนที่มีกลิ่นฉุนหรือกลิ่นแรง จึงเป็นโอกาสที่ดีที่ชาวสวนทุเรียนหนองคายจะทำตลาดได้ง่าย ส่วนในการให้ผลผลิตนั้น จังหวัดหนองคายถูกควบคุมด้วยอุณหภูมิ ปีไหนที่อุณหภูมิหนาวจัดก็จะให้ผลผลิตน้อย ปีนี้อากาศไม่หนาวทำให้มีผลผลิตออกต่อเนื่องกันถึง 4 – 5 รุ่น เป็นผลดีต่อเกษตรกรที่จะมีผลผลิตทุเรียนออกให้ขายอย่างต่อเนื่องตั้งแต่เดือนพฤษภาคม ไปจนถึงปลายเดือนมิถุนายนได้ ราคาที่ขายก็จะยึดราคาขายทั่วไปเป็นหลัก ประกอบกับปริมาณทุเรียนที่ออกในจังหวัดหนองคายยังไม่มาก เกษตรกรก็จะขายที่สวนเป็นหลักยังไม่มีการนำออกไปจำหน่ายในตลาดอื่น แต่ถ้าหากผลผลิตทุเรียนออกมามากตลาดใหญ่ที่สุดที่ได้มองไว้คือตลาด สปป.ลาว ซึ่งจังหวัดหนองคายได้เปรียบจังหวัดอื่น ๆ เนื่องจากระยะทางใกล้กว่าทำให้ได้ผลผลิตที่ส่งไปสดกว่าจังหวัดอื่นๆ
สำหรับทุเรียนที่เหมาะในการปลูกในพื้นที่จังหวัดหนองคาย คือทุเรียนพันธุ์หมอนทอง ดูได้จากที่เกษตรกรได้มีการนำมาปลูกจนให้ผลผลิตแล้ว ส่วนพันธุ์อื่น ๆ ทั้งชะนี ก้านยาว กระดุม และหลงหลิน ก็มีเกษตรกรนำมาปลูกแต่ไม่มาก ซึ่งสังเกตได้ว่าทุเรียนพันธุ์ก้านยาวอายุการปลูกเท่ากันกับพันธุ์หมอนทอง ติดดอกแต่ไม่จับลูก ก็จะดูในปีต่อไปอีกว่า หากไม่จับลูกอีกก็แสดงว่าทุเรียนพันธุ์ก้านยาวไม่เหมาะที่จะปลูกในพื้นที่จังหวัดหนองคาย ส่วนพันธุ์หมอนทองนั้นติดทุกต้น เนื้อของทุเรียนหมอนทองที่ปลูกในจังหวัดหนองคายก็ไม่อมน้ำ เนื่องจากพื้นที่หนองคายเป็นพื้นที่ ๆ แห้งกว่าทางภาคตะวันออกและภาคใต้ ทำให้คุณภาพเนื้อทุเรียนดีกว่า กลิ่นน้อยกว่า คนที่ไม่ชอบกลิ่นทุเรียนที่แรงก็จะติดใจทุเรียนหนองคาย ส่วนโรคทุเรียนนั้นก็เหมือนกับพื้นที่อื่น ๆ คือหนอนเจาะต้น เกษตรกรต้องดูแลอย่างใกล้ชิด เกษตรกรในจังหวัดหนองคาย ยังไม่มีการใช้สารเคมี ใช้เพียงน้ำส้มควันไม้ และเจาะตัวออกมากำจัด เนื่องจากปริมาณยังไม่มาก
นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรชำนาญการพิเศษ/หัวหน้ากลุ่มส่งเสริมและพัฒนาเกษตรกร สำนักงานเกษตรจังหวัดหนองคาย กล่าวในตอนท้ายว่า จังหวัดหนองคาย ถือว่ามีความเหมาะสมในการปลูกทุเรียนเป็นอย่างมาก เห็นได้จากทุเรียนอายุ 3 ปีเริ่มติดดอกและให้ผลผลิตแล้ว ซึ่งปกติพื้นที่อื่น ๆ จะ 5 ปีขึ้นไป ถือเป็นจุดหนึ่งที่เกษตรกรในจังหวัดหนองคายได้เปรียบเกษตรกรในพื้นที่อื่น ๆ ส่วนอายุทุเรียนในจังหวัดหนองคายจะยืนแค่ไหนนั้นตอนนี้ยังตอบไม่ได้ ที่อายุมากสุดที่ให้ผลผลิตอยู่ตอนนี้ก็อายุ 15 ปี ซึ่งปกติทุเรียนจะมีอายุ 20 – 25 ปี แต่ก็คนมีทุเรียนอายุมากถึง 100 ปี
