เปิดตำนานชีวิต ‘ธง แจ่มศรี’ เลขาธิการพคท. คนสุดท้าย ก่อนสิ้นลมในวัย 98
ถึงแก่กรรมอย่างสงบด้วยโรคทางเดินหายใจ สิริอายุ 98 ปี ธง แจ่มศรี หรือนามจัดตั้ง “ประชา ธัญญไพบูลย์”เลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
สิ้น ‘ธง แจ่มศรี’ เลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย วัย 98 ปี
ธง แจ่มศรี เกิดเมื่อวันที่ 17 ธันวาคม พ.ศ. 2464 ที่ตำบลป่ามะคาบ อำเภอเมืองพิจิตร จังหวัดพิจิตร เป็นบุตรของนายเสา กับนางยอ แจ่มศรี เป็นชาวไทยเชื้อสายเวียดนาม มีพี่น้อง 3 คน
เรียนชั้นประถมศึกษาที่โรงเรียนบ้านหนองบัว จบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จากโรงเรียนอุดรพิทยานุกูลจังหวัดอุดรธานี และเข้าศึกษาต่อที่โรงเรียนหัวเฉียว ยศเส ธง แจ่มศรี เริ่มเข้าร่วมกิจกรรมกับพรรคคอมมิวนิวต์ในวัยเด็ก ด้วยการเป็นเจ้าหน้าที่ประจำสำนักงาน กระทั่งถูกจับในข้อหาคอมมิวนิสต์ เมื่อวันที่ 19 เมษายน พ.ศ.2479 ขณะอายุ 15 ปี ภายหลังศาลตัดสินให้ทำทัณฑ์บนแล้วปล่อยตัว เนื่องจากอายุยังน้อย แต่ไม่มีผู้ปกครองมารับตัว สุดท้ายโดนตัดสินจำคุกเป็นเวลา 3 ปี 4 เดือน แต่ดำเนินการขออุทธรณ์สู้คดีด้วยตัวเอง จนกระทั่งได้รับการลดโทษกึ่งหนึ่ง แต่เนื่องจากถูกคุมขังมาแล้ว 1 ปี 8 เดือน ศาลจึงสั่งให้ปล่อยตัวทันที
จากนั้นพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย มีมติรับเข้าเป็นสมาชิกพรรค ในขณะที่มีอายุเพียง 17 ปี
พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย(พคท.) เริ่มต้นจัดตั้งเป็นพรรคคอมมิวนิสต์สยามเมื่อปี พ.ศ.2473 เป็นขบวนการต่อสู้ตาม ลัทธิมาร์กซ์-เลนิน และความคิดเหมาเจ๋อตง นอกจากเคลื่อนไหวจัดตั้ง ขยายมวลชนในเมือง ยังเคยดำเนินการต่อสู้ด้วยกำลังอาวุธในชนบทจากปี พ.ศ.2508 ก่อนยุติในปี พ.ศ.2523
ธง แจ่มศรี ยังเป็นบรรณาธิการหนังสือพิมพ์ใต้ดินภาษาไทยฉบับแรกของพรรคชื่อ “มหาชน” ในเดือนมีนาคม พ.ศ.2485 ต่อมาในการประชุมสมัชชาพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยในวันที่ 1 ธันวาคม 2485 ซึ่งถือเป็นวันก่อตั้งพคท.อย่างเป็นทางการ ธงได้รับเลือกให้เป็นคณะกรรมการกลางชุดที่ 1
ธง ดูแลงานกรรมกรในโรงงานยาสูบสะพานเหลือง ในเดือนกรกฎาคม พ.ศ.2487 ธงบุกเบิกงานชาวนาภาคอีสานและเดินทางไปเขตจรยุทธประเทศลาว ในช่วงปี พ.ศ.2492–2494
ในการประชุมสมัชชาพรรคครั้งที่ 2 ในปี พ.ศ.2495 ได้รับเลือกเป็นหนึ่งในกรมการเมือง, ธงไปศึกษาที่สถาบันลัทธิมาร์กซ–เลนิน สาขากรุงปักกิ่ง ประเทศจีนช่วงปี พ.ศ.2495–2500, การประชุมสมัชชาพรรคครั้งที่ 3 ในปี พ.ศ.2504 ธงได้รับเลือกให้เป็นคณะกรรมการกลางและกรมการเมือง, ภายหลังการประชุมสมัชชาครั้งที่ 3 ปี พ.ศ.2504 – 2508 บุกเบิกงานที่เขตงานดงพระเจ้า จ.สกลนคร จนกระทั่งถูกจับกุมในปี พ.ศ.2510
การประชุมคณะกรรมการกลางชุดที่ 3 ครั้งที่ 3 ที่ปักกิ่ง ประเทศจีน ในปี พ.ศ.2515 ธงได้รับการแต่งตั้งให้เป็นหนึ่งในกรมการเมืองประจำ โดยที่ธงยังจะอยู่ในคุกจนถึงปลายปี พ.ศ.2516 จึงได้รับการปล่อยตัวและหวนกลับเข้าป่าอีกในช่วงต้นปี พ.ศ.2517 ต่อมาธงได้เข้าร่วมการประชุมคณะกรรมการกลางชุดที่ 3 ครั้งที่ 4 ซึ่งจัดขึ้นในปี พ.ศ.2519
ประจำที่ศูนย์กลางพรรค จังหวัดน่าน ก่อนที่พรรคจะย้ายศูนย์การนำลงไปที่จังหวัดสุราษฎร์ธานี เพื่อเปิดประชุมสมัชชาพรรคครั้งที่ 4 ในปี พ.ศ.2525 ซึ่งได้รับเลือกเป็นเลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย ในช่วงปลายปีเดียวกัน ย้ายมาประจำอยู่ที่เขตงานภาคตะวันตก-ภาคใต้ จนกระทั่งเดินทางเข้าพำนักในเมืองเมื่อปี พ.ศ.2536
ในบั้นปลายชีวิตที่เข้ามาอยู่ในเมือง ธง แจ่มศรี ยังมีสุขภาพแข็งแรง และเปิดเผยตัวเองต่อสังคม โดยให้สัมภาษณ์และไปร่วมงานต่างๆ ปี พ.ศ.2551 ธง แจ่มศรี ในฐานะเลขาธิการกลางพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย ได้ออกถ้อยแถลงในโอกาสครบรอบ 66 ปีของพคท.
ปี พ.ศ 2552 ธง แจ่มศรี ออกถ้อยแถลงเผยแพร่ในเว็บไซต์ไฟลามทุ่ง กล่าวถึงสถานการณ์ความขัดแย้งทางการเมืองของไทยที่สับสนซับซ้อน โดยขอให้ร่วมกันยึดมั่นหลักการอย่างเข้มแข็ง ความตอนหนึ่งว่า
“ขอสหายที่รักทั้งหลายจงเข้มแข็ง ยืนหยัด และสามัคคีกันอย่างเหนียวแน่นบนหลักการข้างต้น แม้ว่าเบื้องหน้านั้นหนทางยังยาวไกล คดเคี้ยวและยากลำบาก แต่เป็นความหวังและทางออกที่แท้จริงของประชาชน พลังของประชาชนเปรียบเสมือนแสงตะวันยามรุ่งอรุณที่กำลังจะแผ่รัศมีเจิดจรัส แต่พลังของศัตรูประชาชนนั้นนับวันโรยราและกำลังดับสูญไปสู่ความมืดมิดดุจอาทิตย์อัสดง
ในวาระวันขึ้นปีใหม่ที่จะมาถึง ข้าพเจ้าขออวยพรให้สหายทุกท่านจงมีสุขภาพแข็งแรงทั้งกายและใจ มีอารมณ์รักทางชนชั้น ตั้งมั่นทำงานเพื่อประชาชนคนส่วนใหญ่ ตามอุดมการณ์ของพรรคต่อไป
สามัคคีกันบนหลักการลัทธิมาร์กซ-เลนิน
ก้าวไปสู่ชัยชนะร่วมกับมวลมหาประชาชน
ธง แจ่มศรี
1 ธันวาคม 2552
กระทั่งเมื่อครบรอบ 70 ปีของพรรค ฯ ธง แจ่มศรียังคงปรากฏตัวและให้สัมภาษณ์ในประเด็นต่างๆ ต่อสื่อมวลชน
ต่อมา ในงานฌาปนกิจ ดร.สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ อดีตอาจารย์คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ธง แจ่มศรี ยังไปปรากฏตัวโดยมอบชุด ทปท. ให้แก่ทายาท ดร.สุธาชัย อีกด้วย
***อ้างอิงภาพบางส่วนจาก Nitirat Zapatista
