จิสด้าใช้ดาวเทียม แก้ปัญหาผักตบชวาขวางทางน้ำ
วันที่ 22 พฤษภาคม นายอนุสรณ์ รังสิพานิช รักษาการ นักภูมิสารสนเทศเชี่ยวชาญพิเศษ สำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน) หรือ จิสด้า กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) กล่าวว่า หากมองย้อนกลับไปตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ปัญหาเรื่องน้ำเป็นปัญหาระดับชาติที่เกิดขึ้นทุกปี และต้องได้รับการแก้ไขอย่างเร่งด่วน น้ำแล้งบ้าง น้ำท่วมบ้างสลับกันไป การแก้ไขปัญหาอาจจะไม่ตรงจุดเท่าที่ควร หลายหน่วยงานที่เกี่ยวข้องก็ไม่ได้นิ่งนอนใจ ทว่าปัญหาที่เกิดขึ้นแต่ละปีก็มีความแตกต่างกันออกไป กระบวนการจัดสรรทรัพยากรน้ำจึงเกิดขึ้น ทั้งจากรัฐบาลเอง หน่วยงานต่างๆ ตลอดจนภาคประชาชน และหนึ่งในนั้นคือจิสด้า ที่เข้ามาสนับสนุนการแก้ปัญหาดังกล่าวที่จะเกิดขึ้น ในช่วงฤดูฝนที่ย่างเข้ามา สิ่งสำคัญที่ต้องได้รับการแก้ไขโดยด่วนคือปัญหา “ผักตบชวา” เพื่อเปิดทางระบายน้ำในแม่น้ำสายหลักและสายรอง
นายอนุสรณ์ กล่าวว่า ด้วยคุณสมบัติที่หลากหลายของเทคโนโลยีจากดาวเทียม สามารถนำมาใช้ในการวิเคราะห์และบริหารจัดการผักตบชวาได้ ไม่ว่าจะเป็นคุณสมบัติเฉพาะของดาวเทียมหลากหลายดวง เช่น ดาวเทียวไทยโชต ดาวเทียม Sentinel-2 หรือ ดาวเทียม Landsat-8 ดาวเทียมเหล่านี้สามารถใช้ทดแทนหรือเสริม ในช่วงเวลาที่ต้องการจะทราบลักษณะการเปลี่ยนแปลงข้อมูลเชิงพื้นที่ได้อย่างเหมาะสม
“เนื่องจากดาวเทียมแต่ละดวง มีรอบระยะเวลาการถ่ายภาพซ้ำที่เดิม และรายละเอียดภาพที่แตกต่างกัน สามารถถ่ายภาพได้ครอบคลุมและกว้าง ติดตามสถานการณ์ได้หลายช่วงเวลา และข้อมูลของดาวเทียมที่ใช้ต่างก็มีคุณสมบัติในการให้ค่าสะท้อนของพืชพรรณได้ดี ทั้ง Near Infrared และ Shortwave Infrared ซึ่งจะเหมาะสำหรับใช้ในการสำรวจ ติดตามสถานการณ์ผักตบชวาในภาพรวมได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งที่มีการเคลื่อนที่ และกองสะสมตามลำน้ำ หรือที่มีการกำจัดไปแล้ว โดยในปัจจุบันเทคโนโลยีนี้มีการประยุกต์ใช้งานที่หลากหลายทั้งในด้าน ป่าไม้ เกษตร ทะเลและชายฝั่งอีกด้วย”นายอนุสรณ์ กล่าว
นายอนุสรณ์ กล่าวว่า หลังจากวิเคราะห์ผักตบชวาด้วยภายถ่ายจากดาวเทียมแล้ว จิสด้าจะส่งข้อมูลรายงานการสำรวจจากภาพถ่ายดาวเทียมให้กับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง อาทิ กรมโยธาธิการและผังเมือง กรมชลประทาน กรมเจ้าท่า รวมไปถึงกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น เพื่อนำไปวางแผนการกำจัดและบริหารจัดการเชิงพื้นที่อย่างมีประสิทธิภาพพร้อมทั้งติดตามผลการดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง เพื่อป้องกันปัญหาผักตบชวากีดขวางการระบายของน้ำและบรรเทาปัญหาน้ำล้นตลิ่ง โดยที่ผ่านมาจิสด้าใช้ดาวเทียมในการชี้เป้าพื้นที่ที่พบผักตบชวาไปแล้วจำนวน 25 จุด และได้ทำการชี้เป้าเพิ่มเติมโดยเชื่อมโยงแหล่งน้ำทั้งสายหลักและสายรองในลุ่มน้ำภาคกลางและภาคตะวันออก จำนวน 19 จังหวัดอีก 128 จุด ในอนาคตจะใช้ดาวเทียมรายละเอียดสูงเพื่อชี้เป้าให้ครอบคลุมทั้งประเทศ
นายอนุสรณ์ กล่าวว่า เทคโนโลยีจากดาวเทียมและนวัตกรรมด้านภูมิสารสนเทศ นอกจากจะช่วยประหยัดเวลาในการทำงานและบุคคลากรที่จะต้องลงไปสำรวจพื้นที่แล้ว จะเห็นได้ว่าการบูรณาการร่วมกันจากหลายภาคส่วนจะช่วยกันกำจัดผักตบชวาได้ก็จริงอยู่ แต่สิ่งหนึ่งที่ควรจะต้องทำควบคู่กันไปด้วยก็คือการสร้างทัศนคติและจิตสำนึกให้กับชุมชนและประชาชนในพื้นที่ หรือที่อยู่ใกล้แหล่งน้ำนั้นๆ ให้รู้จักหวงแหนและร่วมมือกันดูแลแหล่งน้ำซึ่งก็จะช่วยลดปัญหาผักตบชวาได้
อนุสรณ์ รังสิพานิช
