แวดวงสาธารณสุขอาลัยสูญเสีย “ศ.นพ.อมร นนทสุต” อดีตปลัดสธ. ผู้ริเริ่มงานสาธารณสุขมูลฐาน-อสม.
เมื่อเวลา 19.00 น.วันที่ 2 มิถุนายน ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ล่าสุดวงการแพทย์และสาธารณสุขไทยต้องพบกับความสูญเสียครั้งใหญ่ จากกรณี ศ.นพ.อมร นนทสุต อดีตปลัดกระทรวงสาธารณสุข ผู้วางรากฐานการสาธารณสุขมูลฐาน อันเป็นต้นกำเนิดของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) เมื่อ 40 ปีก่อน ได้เสียชีวิตอย่างสงบ ที่โรงพยาบาล (รพ.) นครพิงค์ อ.เมือง จ.เชียงใหม่
นพ.วรเชษฐ เต๋ชะรัก ผู้อำนวยการโรงพยาบาลนครพิงค์ ต.ดอนแก้ว อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่ กล่าวว่า นพ.อมร นนทสุตอดีตปลัดกระทรวงสาธารณสุข วัย 92 ปี ได้เสียชีวิต หลังเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลมากว่า 2 สัปดาห์แล้ว ในเวลา 17.00 น. ด้วยโรคชรา และโรคประจำตัวหลายอย่าง ทำให้เลือดออกนอกทางเดินอาหาร ซึ่งภรรยา และบุตร เฝ้าดูอาการจนถึงวาระสุดท้าย โดยไม่ติดใจสาเหตุการเสียชีวิต และไม่ต้องชันสูตรศพอีกครั้ง
“นพ.อมร ถือเป็นปูชนียบุคคลของระบบสาธารณสุขมูลฐาน เป็นผู้เริ่มก่อตั้งอาสาสมัครสาธารณสุขหมู่บ้าน (อสม.) ของประเทศ จนได้รับขนานนามว่า เป็นผู้วางรากฐานงานสาธารณสุขมูลฐานของไทย ต่อมาได้พัฒนาและยกระดับ อสม. ให้มีมาตรฐานสากล เป็นที่ยอมรับของวงการสาธารณสุขระดับชาติ ก่อนหน้านั้นท่าน
เคยทำงานที่เชียงใหม่หลายปี จนก้าวไปเป็นปลัดกระทรวงสาธารณสุขในเวลาต่อมา ที่สำคัญเป็นอาจารย์สอนที่มีลูกศิษย์มากมาย ที่ศรัทธาและเคารพนับถือท่านมาก ทำให้รู้สึกเศร้า และเสียใจที่วงการสาธารณสุขได้สูญเสียบุคคลสำคัญไป”น.พ.วรเชษฐ กล่าว
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า สำหรับพิธีศพของ ศ.นพ.อมร นนทสุต จะมีการรดน้ำศพอย่างเรียบง่ายในวันที่ 3 มิถุนายน 2563 ที่ รพ.นครพิงค์ ก่อนจะเคลื่อนย้ายร่างของท่านไปบำเพ็ญกุศลและฌาปนกิจที่วัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร บางเขน กรุงเทพมหานคร
ด้าน นพ.ชูชัย ศรชำนิ อดีตรองเลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ได้โพสต์ข้อความแสดงความอาลัย “ขอกราบคารวะท่านอาจารย์ อมร นนทสุต ขอท่านสู่สุขคติภพ สวรรคาลัย”สำหรับ ศ.นพ.อมร นนทสุต เกิดเมื่อวันที่ 20 มกราคม พ.ศ.2471 ที่ ต.รองเมือง อ.ปทุมวัน กรุงเทพมหานคร เป็นบุตรคนสุดท้องของนาวาเอกพระแสงสิทธิการ (แสง นนทสุต) รน. กับนางประชิต นนทสุต (นามสกุลเดิมปายะนันท์) จบมัธยมศึกษาจากโรงเรียนอัสสัมชัญบางรัก จบปริญญาตรีแพทยศาสตร์บัณฑิตศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ รุ่นที่ 57 จบปริญญาโทสาธารณสุข มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ประเทศสหรัฐอเมริกา สมรสกับ พญ.อนงค์ บุญยังพงศ์ มีบุตรบุญธรรม 1 คน คือ นายประจักรา นนทสุต
หลังเรียนจบ นพ.อมร รับราชการในกรมอนามัย เป็นนายแพทย์ตรีกองอนามัยโรงเรียน 1 เดือนต่อมา ไปเป็นอนามัยจังหวัดแพร่ (นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดในปัจจุบัน) ได้สร้างต้นแบบโครงการควบคุมโรคขาดสารไอโอดีนใน จ.แพร่ และ จ.เชียงใหม่ โดยใช้เกลืออนามัยจนสถิติผู้ป่วยลดลงอย่างชัดเจนและค่อยๆ หมดไปในหลายพื้นที่ เคยดำรงตำแหน่งอนามัยจังหวัดเชียงใหม่, ผู้อำนวยการกองโภชนาการ, นายแพทย์ใหญ่กรมอนามัย, รองอธิบดีส่งเสริมสาธารณสุข (กรมอนามัย), รองปลัดกระทรวงสาธารณสุขและปลัดกระทรวงสาธารณสุข
ผลงานที่ปรากฎคือ เป็นผู้นำสาธารณสุขมูลฐาน, สนับสนุนการสร้างโรงพยาบาลชุมชนทุกอำเภอ และสร้างสถานีอนามัยตำบลทุกตำบล นอกจากนี้ ยังผลักดันเป้าหมายความจำเป็นพื้นฐาน (จปฐ.) เป็นเครื่องชี้วัดสถานภาพและความสำเร็จของการพัฒนาในแผนการส่งเสริมสุขภาพ กระทั่งได้รับปริญญาสาธารณสุขศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ มหาวิทยาลัยมหิดล ต่อมาได้ลาออกจากราชการด้วยเหตุรับราชการนาน
นพ.อมรได้รับการยกย่องว่าเป็นครูและนักคิดคนสำคัญมากที่สุดคนหนึ่งสำหรับงานสาธารณสุขในประเทศไทย โดยขณะดํารงตําแหน่งปลัด สธ. มีนวัตกรรมงานสาธารณสุขเกิดขึ้นมากมายจนได้ชื่อว่าเป็น “ยุคทองของวงการสาธารณสุขไทย” เช่น ริเริ่ม “ผู้สื่อข่าวสาธารณสุข (ผสส.)” เพื่อเป็นช่องทางในการสื่อสารงานด้านสาธารณสุขกับชาวบ้าน เมื่อทำไปสักระยะเห็นว่า ชาวบ้านมีความสามารถในการรักษาพยาบาลได้ด้วยจึงสอนวิชาการรักษาเบื้องต้นเพิ่มเติมให้ และยกฐานะเป็น “อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.)” ที่กลายมาเป็นเครื่องมือสำคัญในการสร้างความแข็งแกร่งให้ระบบงานสาธารณสุขไทยจนถึงปัจจุบัน ซึ่งล่าสุด อสม.มีบทบาทอย่างมากในการป้องกันการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 หรือ โควิด-19 อีกทั้งยังเป็นผู้ผลักดันการจัดทำแผนที่ยุทธศาสตร์ในงานสาธารณสุขด้วย
